Ingardenowska koncepcja sztuki filmowej
Abstrakt
Przedmiotem rozprawy są dwa teksty Romana Ingardena poświęcone filmowi: krótki fragment książki O dziele literackim z 1931 r., zatytułowany Widowisko kinematograficzne („film”), oraz niezależnie opublikowany w 1947 r. większy szkic Kilka uwag o sztuce filmowej. Dzieło filmowe ujmowane jest w nich w całym systemie fenomenologicznej teorii sztuki, porównywane do innych dzieł (np. teatru czy malarstwa), przede wszystkim zaś do literatury, z którą dzieli wspólne cechy warstwowości i intencjonalności. Stefan Morawski rekonstruuje ten system, a następnie zadaje pytanie o miejsce filmoznawczej refleksji Ingardena na tle światowej teorii swego czasu. W konkluzjach wybrzmiewa, że o ile nie stanowi ona oryginalnych rozpoznań, o tyle w znaczący sposób wpłynęła na dalszy rozwój filmoznawstwa (zwłaszcza w Polsce) i zawiera szereg inspiracji do dalszych badań. (Materiał nierecenzowany; pierwodruk: „Kwartalnik Filmowy” 1958, nr 32, s. 17-32).
Słowa kluczowe:
Roman Ingarden, historia teorii filmu, fenomenologia, estetyka, swoistość filmu, badania porównawczeBibliografia
Nie dotyczy / Not applicable
Google Scholar
Autorzy
Stefan Morawskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Polska
Ur. 1921, zm. 2004; polski estetyk i filozof o międzynarodowej renomie, uczestnik powstania warszawskiego, uczeń Tadeusza Kotarbińskiego, Władysława Tatarkiewicza, Władysława Witwickiego, Juliana Krzyżanowskiego, wychowawca kilku pokoleń badaczy różnych specjalności. Od końca lat 40. związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, od 1954 r. – z Uniwersytetem Warszawskim (usunięty na fali wydarzeń marcowych 1968 r.), od 1970 r. – z Instytutem Sztuki PAN, a od 1988 r. – ponownie z Uniwersytetem Warszawskim. W różnych okresach i w różnych funkcjach był redaktorem czasopism „Estetyka” (później „Studia Estetyczne”) i „Polish Art Studies”. Początkowo zajmował się rozmaitymi aspektami marksizmu, następnie historią estetyki światowej i polskiej, później poświęcił się także badaniom nad XX-wiecznymi awangardami artystycznymi. Jeden z najważniejszych w rodzimej humanistyce inicjatorów i propagatorów myśli postmodernistycznej. Autor wielu kluczowych dla polskiej humanistyki publikacji, jak Rozwój myśli estetycznej od Herdera do Heinego (1957), Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX wieku (1961), Między tradycją a wizją przyszłości (1964), Absolut i forma. Studium o egzystencjalistycznej estetyce André Malraux (1966), O przedmiocie i metodzie estetyki (1973), Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki (1985), Główne nurty estetyki XX wieku. Zarys syntetyczny (1992), Niewdzięczne rysowanie mapy… O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury (1999). Spora część dorobku badacza została opublikowana w językach obcych. Jego zainteresowania filmowe (teoretyczne i krytyczne) były bardzo intensywne, zwłaszcza na przełomie lat 40. i 50. (systematyczne recenzje, m.in. w „Gazecie Krakowskiej”). Z czasem publikacje dotyczące filmu pojawiały się rzadziej, ale właściwie do ostatnich lat jego działalności intelektualnej i pisarskiej. Z książek o filmie pozostawił tylko jedną niewielką, popularnonaukową: Jak patrzeć na film (1955), zachowującą ślady ówczesnych inspiracji autora, który jednocześnie przedstawiał się jako prawdziwy kinoman chcący w ten sposób „porozmawiać z widzami”
Statystyki
Abstract views: 179PDF downloads: 85 PDF downloads: 41
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Stefan Morawski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
