Wędrówka Fausta
Abstrakt
Postać Fausta, wraz z motywem pragnienia wiedzy, samowiedzy i wiecznej młodości, wreszcie konfrontacji ze złem uosabianym przez szatana, należy do archetypów kultury europejskiej. Autor śledzi wędrówkę Fausta począwszy od przełomu XV i XVI w., kiedy to zaistniał jako postać historyczna i stał się bohaterem ludowej legendy, po współczesność. W końcu XVI w. frankfurcki drukarz Johann Spiess poświęcił mu książkę, która zyskała ogromną popularność. Potem pisali o nim Christopher Marlowe i Johann Wolfgang Goethe, wreszcie Tomasz Mann. Jackiewicz opisuje przeobrażenia tej postaci w kontekście warunków historycznych i kulturowych. Interesuje go też, jak Fausta przyswoiła sztuka filmowa, najpierw w epoce niemej (u Louisa Lumiére’a, Georges’a Mélièsa i Friedricha Wilhelma Murnaua), po czasy współczesne. Sporo miejsca poświęca analizie filmu René Claira Urok szatana (La beauté du diable, 1950). Porównuje wizję Claira z pierwowzorami literackimi, ale przede wszystkim sytuuje ją w polu francuskiej tradycji humanistycznej, a także wobec noweli Jeana Marcenaka. (Materiał nierecenzowany; pierwodruk: „Kwartalnik Filmowy” 1953, nr 10, s. 40-65).
Słowa kluczowe:
Faust, Johann Wolfgang Goethe, René Clair, szatan, archetypBibliografia
Nie dotyczy / Not applicable
Google Scholar
Autorzy
Aleksander Jackiewiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Polska
Ur. 1915, zm. 1988; polski filmoznawca, krytyk filmowy, literat. Studiował w Warszawie polonistykę i dziennikarstwo. W 1939 r. wydał swoją pierwszą powieść Człowiek i jego cień. Podczas wojny walczył w oddziałach artylerii konnej, po demobilizacji pracował w kopalni w Zagłębiu Dąbrowskim, a za odmowę podpisania volkslisty został osadzony w obozie karnym w Raciborzu i przeszedł przez kilka obozów pracy. Zbiegł do Wiednia, gdzie doczekał wyzwolenia. Pracował tam w Polskiej Misji Repatriacyjnej, potem wykładał na Uniwersytecie Wiedeńskim. W latach 1946-1947 pełnił funkcję attaché kulturalnego. Po powrocie do kraju był urzędnikiem, potem poświęcił się pracy dydaktycznej i naukowej na Uniwersytecie Warszawskim, w Wyższej Szkole Nauk Politycznych na Wydziale Dziennikarstwa, a następnie w łódzkiej Szkole Filmowej. Początkowo interesowała go głównie literatura, stopniowo jednak wchłaniała go dziedzina filmu. W 1953 r. rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Sztuki, przekształconym w 1960 r. w Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, z którym był związany do końca życia. Prowadził tam słynne Studium Wiedzy o Filmie. Przez wiele lat był szefem Zakładu Filmu w Instytucie Sztuki PAN, miał duży wpływ na kierunek badań i stworzył zintegrowane, kreatywne środowisko; prowadził też seminaria doktoranckie. Bliska mu była humanistyka francuska, zwłaszcza te jej nurty, w których granica między literaturą, filozofią i teorią sztuki była płynna, w przeciwieństwie do bardziej zdyscyplinowanej myśli anglosaskiej. Zajmował się popularyzacją filmu w klubach dyskusyjnych, radiu i telewizji. Oprócz setek recenzji w czasopismach napisał kilkanaście książek o tematyce filmowej, m.in. Latarnię czarnoksięską (1956, 1981), Film jako powieść XX wieku (1968), Niebezpieczne związki literatury i filmu (1971), Antropologię filmu (1975), Fenomenologię kina. T. 1: Narodziny dzieła filmowego (1981) czy cztery tomy Mojej filmoteki (1983-1989), a także piętnaście powieści.
Statystyki
Abstract views: 167PDF downloads: 87 PDF downloads: 38
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Aleksander Jackiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
