„Il teatrino di carta” (teatr papierowy) w „Lamparcie” Luchina Viscontiego
Abstrakt
Teatr papierowy jest zabawką i rodzajem domowego widowiska. Ze względu na technikę ta gra teatralna jest spowinowacona z teatrem lalek, zaś z uwagi na repertuar i rozwiązania inscenizacyjne – związana z teatrem dramatu i opery. Teatr papierowy przeżywał rozkwit w drugiej połowie XIX w. Bawili się nim m.in. Winston Churchill, Jean Cocteau, Orson Welles. Scena papierowa pojawiała się w obrazach filmowych Pedra Almodóvara, Ingmara Bergmana, Franca Zeffirellego, Terry’ego Gilliama, Agnieszki Holland jako fragment dekoracji, rekwizyt przywołujący dawne dni, zabawka albo wręcz jako „nośnik przesłania”. Przedmiotem niniejszego szkicu jest funkcja teatru papierowego w Lamparcie Luchina Viscontiego. W tekście jest też przedstawione znaczenie teatru publicznego i domowego théâtre de société dla formacji intelektualnej i duchowej zarówno Luchina Viscontiego, jak i Giuseppe Tomasiego, którego powieść Lampart/Gepard stała się podstawą adaptacji filmowej.
Słowa kluczowe:
teatr papierowy, Luchino Visconti, Giuseppe TomasiBibliografia
Adamski, Jerzy. 1974. Modele miłości i wzory człowieczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Literackie
Google Scholar
Ceccatty, René de. 2006. Posłowie. W: L. Visconti. Angelo. Tłum. M. Schneider, z epilogiem R. de Ceccatty. München: Schirmer Graf Verlag
Google Scholar
Cecchi. D’Amico, Suso. 2008. Visconti – ein Lebenslauf. W: M. Schneider, L. Schirmer (red.). Visconti, Schriften, Filme, Stars und Stills. München: Schirmer / Mosel
Google Scholar
Coletti, Lina. 1976. Wywiad z Luchinem Viscontim, „L’Europeo“, 21 XI 1974. W: G. Callegari , N. Lodato (red.).Leggere Visconti
Google Scholar
Gilmour, David. 2009. Ostatni lampart, życie Giuseppe Tomasi di Lampedusy. Tłum. A. Wójcicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar
Jeleński, Konstanty A. 1959. Gepard w proch obrócony. „Preuves“ 97; przedruk w tłumaczeniu J. Lisowskiego W: „Zeszyty Literackie“. 1992. nr 40
Google Scholar
Kasprzysiak, Stanisław. 2009. Posłowie. W: G. Tomasi di Lampedusa, Gepard. tłum. i oprac. S. Kasprzysiak. Warszawa: czuły barbarzyńca press
Google Scholar
Kolb, Annette. 1990. Mozart. Tłum. M. L. Kalinowski. Warszawa: PIW
Google Scholar
Schifano, Laurence. 2010. Luchino Visconti ogień namiętności. Tłum. E. Radziwiłłowa. Warszawa: PIW
Google Scholar
Schneider, Marianne, Lothar Schirmer (red.). 2008. Visconti, Schriften, Filme, Stars und Stills. München: Schirmer / Mosel
Google Scholar
Schütte, Wolfram. 1975. Komentierte Filmografie, Il Gattopardo, 1962. W: M. Schlappner, K. Geitel, W. Schütte, H. H. Prinzler (red.). Reihe Film 4 Luchino Visconti. München: Carl Hanser Verlag
Google Scholar
Servadio, Gaia. 1993. Luchino Visconti, A Biography. New York: Watts
Google Scholar
Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 1964. Miejsca mojego dzieciństwa. W: tenże. Opowiadania. Tłum. J. Bristiger, Warszawa: PIW
Google Scholar
Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 1988. Lampart. Tłum. Z. Ernstowa. Warszawa: Książka i Wiedza
Google Scholar
Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 2009. Gepard. tłum. i oprac. S. Kasprzysiak. Warszawa: czuły barbarzyńca press
Google Scholar
Tomasi di Lampedusa, Giuseppe. 2009. Ein Literat auf Reisen, Unterwegs in den Metropolen Europas. Tłum. G. Waeckelin-Induni. München – Zürich: Piper Verlag
Google Scholar
Trombadori, Antonello. 1963. Interview. W: S. Cecchi D’Amico (red.). Il film „Il Gattopardo” e la regia di Luchino Visconti. Bologna: Cappelli
Google Scholar
Visconti, Luchino. 1963. Libri, „Paese Sera“ 19 IV
Google Scholar
Visconti. Luchino. 2006. Angelo. Tłum. M. Schneider, z epilogiem R. de Ceccatty. München: Schirmer Graf Verlag
Google Scholar
Zeffirelli, Franco. 1987. Zeffirelli – Autobiographie. Tłum. I. Leipold. München – Zürich: Piper Verlag.
Google Scholar
Autorzy
Zbigniew Michkwartalnik.filmowy@ispan.pl
badacz niezależny Polska
Reżyser i aktor; wprowadził na polskie sceny Petera Handkego i Wolfganga Bauera. Niepaństwowy Teatr im. Kici Koci pod jego kierunkiem jako pierwszy w Rzeczypospolitej dawał publiczne widowiska teatru papierowego i prywatne spektakle innych gatunków teatralnych. Pracował w szkołach kształcących aktorów i reżyserów od Białegostoku i Łodzi, po Essen i Monachium (www.toytheatre.de/mich.html).
Statystyki
Abstract views: 61PDF downloads: 33
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Zbigniew Mich
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
