Film jako źródło wiedzy historycznej. Żydzi w społeczeństwie i filmie amerykańskim XX w.

Zbigniew Lewicki

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)

Abstrakt

Artykuł dotyczy zagadnienia traktowania filmu jak źródła wiedzy historycznej na przykładzie sposobu traktowania Żydów w społeczeństwie amerykańskim XX w. i odzwierciedlenia tej problematyki w filmach. Z przeprowadzonych analiz wynika, że istnieje wyraźna korelacja wydarzeń historycznych z tego zakresu oraz częstotliwości i sposobu ukazywania dylematów odrębnej religijnie i kulturowo mniejszości żydowskiej w USA. Nie jest to jednak relacja jednostronna, gdyż filmy nie tylko ukazywały ten specyficzny problem społeczny, lecz także wpływały na zmianę nastawienia Amerykanów do grupy żydowskiej. Aczkolwiek kwestia roli, jaką w historiografii odgrywają filmy, wymaga dalszych, poszerzonych studiów, artykuł jednoznacznie wykazuje, że z konieczną dozą ostrożności można uznać dzieła filmowe za uprawnione źródło wiedzy o wydarzeniach historycznych, w tym przede wszystkim o nastrojach społecznych epoki.


Słowa kluczowe:

Żydzi, Żydzi amerykańscy, amerykańskie kino historyczne

Baumach, Jonathan. The Landscapes of Nightmare. London: Peter Owen, 1965.
  Google Scholar

Cohen, Elliot E. Letter to the Movie-Makers: The Film Drama as a Social Force. „Commentary” August (1947)
  Google Scholar

Doneson, Judith E. The Holocaust in American Film. Syracuse: Syracuse University Press, 2002.
  Google Scholar

Ferro, Marc. Cinema as History. tłum. Naomi Greene. Detroit: Wayne State University Press, 1988.
  Google Scholar

Fiedler, Leslie. Love and Death in the American Novel. New York: Criterion Books, 1960.
  Google Scholar

Glazer, Nathan, Daniel P. Moynihan. Beyond the Melting Pot. Cambridge: MIT Press, 1970.
  Google Scholar

Goldberg, Jeffrey. Hollywood’s Jewish Avenger. „The Atlantic” September (2009).
  Google Scholar

Goldman, Eric A. American Jewish Story Through Cinema. Austin: University of Texas Press, 2013.
  Google Scholar

Griffin, Patrick. Film. Document, and the Historian. „Film and History” vol. 2/2 (1972)
DOI: https://doi.org/10.1353/flm.1972.a487419   Google Scholar

Horne, Gerald. Class Struggle in Hollywood. Austin: University of Texas Press, 2001.
  Google Scholar

Hughes, William. The Evaluation of Film as Evidence. W: The Historian and Film, red. P. Smith, Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511896910.005   Google Scholar

Huxley, Aldous. Complete Essays. Chicago, 2000.
  Google Scholar

Kassel, Michael. The American Jewish Immigrant Family in Film and History. „Film and History” 26/1-4 (1996).
DOI: https://doi.org/10.1353/flm.1996.a395957   Google Scholar

Kosowska, Ewa. Antropologia literatury. Teksty, konteksty, interpretacje. Katowice: WUŚ, 2003.
  Google Scholar

Kosowska, Ewa. Kulturowa antropologia literatury. Wprowadzenie. W: Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji. red. E. Kosowska i inni. Katowice: WUŚ, 2007.
  Google Scholar

Loukides, P., L. K. Fuller. Beyond the Stars. Bowling Green: Bowling Green State University Popular Press, 1996.
  Google Scholar

Matuszewski, Bolesław. Nowe źródło Historii. tłum. Bolesław Michałek. W: Nowe źródło historii. Warszawa: Filmoteka Narodowa, 1995.
  Google Scholar

Meltzer, Milton. Remember the Days; A Short History of the Jewish American. Garden City: Zenith Books, 1974.
  Google Scholar

Miller, Arthur. Focus. New York: Penguin, 2001.
  Google Scholar

Ossowski, J. S. O antropologii literatury uwag kilka. W: Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji. red. E. Kosowska. Katowice: WUŚ, 2007.
  Google Scholar

Picart, Caroline Joan S., David A. Frank. Frames of Evil. Carbondale: Southern Illinois University Press, 2006.
  Google Scholar

Popkin, Henry. The Vanishing Jew of Our Popular Culture. „Commentary” July (1952).
  Google Scholar

Quart, Leonard, Albert Auster. American Film and Society Since 1945. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2011.
  Google Scholar

Raths, L. E., Frank N. Trager. Public Opinion and Crossfire. „Journal of Educational Sociology” 21 (1948)
DOI: https://doi.org/10.2307/2263675   Google Scholar

Rollins, Peter C. Hollywood as Historian. Lexington: University Press of Kentucky, 1998.
  Google Scholar

Rosenstone, Robert A. History on Film/Film on History. Harlow: Pearson Education, 2012.
  Google Scholar

Rosten, Leo C. Hollywood: The Movie Colony, The Movie Makers. New York: Harcourt, Brace and Co., 1941.
  Google Scholar

Selznick, G. J., S. Steinberg. The Tenacity of Prejudice. New York: Harper & Row, 1969.
  Google Scholar

Small, Melvin. Some Problems for Historians. „Film and History” vol. 2/1 (1972).
DOI: https://doi.org/10.1353/flm.1972.a486627   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2016-06-30

Cited By / Share

Lewicki, Z. (2016) „ Żydzi w społeczeństwie i filmie amerykańskim XX w”., Kwartalnik Filmowy, (93-94), s. 154–176. doi: 10.36744/kf.2239.

Autorzy

Zbigniew Lewicki 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Amerykanista, profesor; kie­rownik Katedry Amerykanistyki na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Autor wieloto­mowej Historii cywilizacji amerykańskiej, a także licznych publikacji, przede wszystkim z zakresu polityki i kultury Stanów Zjednoczonych.



Statystyki

Abstract views: 39
PDF downloads: 19


Licencja

Prawa autorskie (c) 2016 Zbigniew Lewicki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.