Hitchcock w pułapce. Wczesna krytyka „Okna na podwórze” i figura artysty nowoczesnego

Konrad Niemira

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski (Polska)

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest wczesna recepcja filmu Alfreda Hitchcocka Okno na podwórze (Rear Window, 1954) i jej związek z przemianą wizerunku reżysera dokonująca się w końcu lat 50. XX w. W tym czasie, najpierw w Europie, a później  także w USA,  Hitchcock coraz częściej był odbierany jako pełnoprawny artysta, a nie tylko „mistrz suspensu”. W pierwszej części artykułu został zrekonstruowany charakter promocji towarzyszącej wejściu Okna na podwórze do kin oraz reakcje amerykańskich krytyków. Odczytaniu filmu w kontekście kina rozrywkowego i filmu sensacyjnego została przeciwstawiona jego francuska recepcja. Przywołane zostały artykuły François Truffauta i André Bazina publikowane w miesięcznikach „Cahiers du cinéma” i „Arts”, które akcentują artystyczny i autotematyczny (a więc również modernistyczny) aspekt Okna na podwórze. W kolejnej części analizie został poddany sposób, w jaki Hitchcock i jego otoczenie zaczęło na początku lat 60. wykorzystywać francuską krytykę dla podniesienia pozycji reżysera w Ameryce. Problem przekształcania się wizerunku Hitchcocka z entertainera w artystę został zestawiony z przemianą, którą daje się prześledzić w jego późnych filmach, oraz z sytuacją  kina suspensu na początku lat 60.


Słowa kluczowe:

Alfred Hitchcock, krytyka francuska, François Truffaut, André Bazin

Allen, Jeanne T., Responds to R. Barton Palmer's "The Metafictional Hitchcock: The Experience of Viewing and the Viewing of Experience in "Rear Window" and "Psycho", „Cinema Journal”, vol. 25, nr. 4, lato 1986
  Google Scholar

Baecque, Antoine de, Guigue, A. (red), Le dictionnaire Truffaut, Editions de La Martiniere, Paris 2004
  Google Scholar

Baecque, Antoine de, Toubiana, S., Truffaut. A Biography, tlum. C. Temerson, University of California Press, California 2000
  Google Scholar

Baxter, John., Fellini, St Martins, New York 1993.
  Google Scholar

Bazin, Andre, Hitchcock contre Hitchcock, „Cahiers du cinéma”, październik 1954, nr 39
  Google Scholar

Belton, John (red.), Alfred Hitchcock's Rear Window, Cambrigde 2000
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139173001   Google Scholar

Bogdanovich, Peter, The cinema of Alfred Hitchcock, Museum of Modern Art, New York 1963
  Google Scholar

Borde, Raymond, Chaumeton, Etienne, Panorama du film noir américain 1941–1953, Paris 1955
  Google Scholar

Borde, Raymond, Un mal qui répand la terreur: la politique des auteurs, „Cinema”, nr 29, lipiec-sierpień 1958
  Google Scholar

Bourdon, Laurent, Hitchcock. Dictionnaire, Larousse, Paris 2007
  Google Scholar

Chabrol, Claude, Les Choses sérieuses, „Cahiers du cinéma”, kwiecień 1955 nr 46
  Google Scholar

Chabrol, Claude; Rohmer, Erich, Hitchcock, Paris 1957
  Google Scholar

Corber, Robert,., Resisting History: Rear Window and the limits od Postwar Settlement, „Boundary 2”, vol. 19, nr. 1, Spring 1992, s. 121-148
DOI: https://doi.org/10.2307/303453   Google Scholar

Crowther, B., A 'Rear Window' View Seen at the Rivoli, „The New York Times”, 5 sierpnia 1954
  Google Scholar

Curtis, Scott, The Making of Rear Window w: Belton, J. (red.), Alfred Hitchcock's Rear Window , Cambrigde 2000
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139173001.002   Google Scholar

Dossin, Catherne, The Rise and Fall of American Art, 1940s-1980s: A Geopolitics of Western Art Worlds, Ashgate, 2015
  Google Scholar

Joyeux-Prunel, Elisabeth, Les avant-gardes artistiques. Une histoire transnationale, 1848-1918, Gallimard, Paris 2016.
  Google Scholar

Joyeux-Prunel, Elisabeth, Nul n’est prophète en son pays? L’internationalisation de la peinture avant-gardiste parisienne (1855-1914), Musée d’Orsay, Paris 2009
  Google Scholar

Kael, P., Frenzy, „New Yorker”, 27 grudnia 1969
  Google Scholar

Kapsis, Robert, Reputation Building and the Film Art World: The Case of Alfred Hitchcock, „The Sociological Quarterly”, vol. 30, no. 1 (wiosna, 1989)
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1989.tb01509.x   Google Scholar

Kirby, Tim (reż), Reputations: Alfred Hitchcock, Episode 2 - Hitch: Alfred The Author, 1999.
  Google Scholar

Krohn, Bill, Alfred Hitchcock au travaill, tłum. S. Mouton di Giovanii, Paris 2000
  Google Scholar

McCarter, J., The Current Cinema/ Hitchcock Confined Again, „New Yorker”, 7.08.1954
  Google Scholar

Michaut, P., Promenade parmi les films d'art de Venise a Cannes, „Cahiers du cinéma”, nr 37, lipiec 1954, s. 20-27
  Google Scholar

Modleski, Tania, Women who knew too much: Hitchcock and Feminist Theory, New York 1988
  Google Scholar

Montcoffe, Francois, Fenêtre sur cour, Nathan, Paris 1995,
  Google Scholar

Kaganski, Serge, Alfred Hitchcock, Hazan, Paris 1997
  Google Scholar

Palmer, Robert, The Metafictional Hitchcock: The Experience of Viewing and the Viewing of Experience in "Rear Window" and "Psycho" , „Cinema Journal” vol. 25, nr 2
DOI: https://doi.org/10.2307/1225456   Google Scholar

Schwartz, Robert, Noir, Now and Then: Film Noir Originals and Remakes 1944-1999, New York 2001
  Google Scholar

Stam, Richard., Pearson, Roberta., Hitchcock's Rear Window: Reflexivity and critique of voyerism, „Enclitic” nr 7, 1983
  Google Scholar

Toless, George, Alfred Hitchcock's Rear Window as Critical Allegory, „Boundary 2”, vol 2, nr 2/3 1989, s. 225-45
  Google Scholar

Truffaut, Francois, Hitchcock/Truffaut, Simon & Schuster, New York 1985
  Google Scholar

Truffaut, Francois, Hitchcock est le plus grand inventeur des formes de l'epoque, „Arts“, nr 647, 1957
  Google Scholar

Truffaut, Francois, Petit Journal intime du cinéma, „Cahers du cinéma”, lipiec 1954
  Google Scholar

Truffaut, Francois, Rear Window, „Cahiers du cinéma” nr, 6 (36) lipiec 1954
  Google Scholar

Waugh, Patricia, Metafiction, The theory and Practice of self-conciouss Fiction, Routledge, New York 1984
DOI: https://doi.org/10.2307/1771928   Google Scholar

Wood, Robert, Hitchcock's Films, A. S. Barnes, New York 1965.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2016-06-30

Cited By / Share

Niemira, K. (2016) „Hitchcock w pułapce. Wczesna krytyka «Okna na podwórze» i figura artysty nowoczesnego”, Kwartalnik Filmowy, (93-94), s. 84–98. doi: 10.36744/kf.2232.

Autorzy

Konrad Niemira 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska

Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim i Universite Paul Va­lery w Montpellier. W 2015 r. rozpoczął studia doktoranckie na Wydziale Historycznym Uniwer­sytetu Warszawskiego. Zajmuje się kulturą cza­sów zimnej wojny (w Polsce, Francji i Stanach Zjednoczonych) oraz sztuką XVIII w. Teksty po­święcone kinu publikował w kwartalniku „Rzut” oraz „Kulturze Liberalnej”.



Statystyki

Abstract views: 48
PDF downloads: 29


Licencja

Prawa autorskie (c) 2016 Konrad Niemira

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.