Cień transcendencji. Dreyer – Bergman – Tarkowski
Abstrakt
Tekst jest rozdziałem z książki zmarłego w 2010 r. brytyjskiego badacza filmu Johna Orra pt. The Demons of Modernity. Ingmar Bergman and European Cinema, która jest interesującym przykładem zastosowania metody komparatystycznej w filmoznawstwie i rozpatruje twórczość Bergmana w szerszym kontekście autorskiego kina europejskiego. Omawiany tekst zestawia jego filmy (Goście wieczerzy Pańskiej, Tam, gdzie rosną poziomki, Siódma pieczęć, Persona) z twórczością Carla Theodora Dreyera i Andrieja Tarkowskiego pod kątem postawy światopoglądowej, przede wszystkim w aspekcie religijnym. Orr przenikliwie analizuje podobieństwa i różnice, zarówno na poziomie idei, jak i formy dzieła filmowego, motywów, konstrukcji postaci i relacji czasoprzestrzennych. Takie ujęcie pozwoliło badaczowi dostrzec rozmaite tropy interpretacyjne, które dotychczas były niezauważone lub niedocenione.
- Tekst The Shadow of Transcendence: Dreyer – Bergman – Tarkovsky jest II rozdziałem z książki Johna Orra The Demons of Modernity: Ingmar Bergman and European Cinema, Berghahn Books, New York – Oxford 2014. © John Orr and Berghahn Books Inc.
Ze względu na ograniczenia praw autorskich artykuł jest dostępny tylko w wydaniu papierowym. (Materiał nierecenzowany).
Słowa kluczowe:
metoda komparatystyczna w filmoznawstwie, Ingmar Bergman, Carl Theodor Dreyer, Andriej Tarkowski, transcendencjaBibliografia
Aumont, Jacques. “Ingmar Bergman: “Mes films sont l’explication de mes images””. Cahiers du cinéma/Éditions des Étoiles. Paris, 2003.
Google Scholar
Aumont, Jacques. The Image, tłum. C. Pajackowska. London: BFI, 1997.
Google Scholar
Bergman, Ingmar. Laterna magica, tłum. Z. Łanowski. Warszawa: Czytelnik, 1991.
Google Scholar
Björkman, Stig, Torsten Manns, Jonas Sima. Bergman on Bergman, tłum. P. B. Austin. London: Martin Secker &Warburg, 1973.
Google Scholar
Bordwell, David. The Films of Carl Theodor Dreyer. Berkeley, Los Angeles: University of California Press, 1981.
Google Scholar
Cousins, Mark. The Story of Film. London: Pavillon, 2004.
Google Scholar
Dreyer, Carl Theodor. Dreyer in Double Reflection, red. i tłum. D Skoller. New York: E. P. Dutton & Co, 1973.
Google Scholar
Lasica, Tom. “Tarkovsky’s Choice”. Sight and Sound 3 (3) 1993.
Google Scholar
Rudkin, David. Vampyr. London: BFI Publishing, 2005.
Google Scholar
Sjöman, Vilgot. “Excerpts from L136: Diary with Ingmar Bergman”. W: Ingmar Bergman Interviews, red. R. Shargel. The University Press of Mississipi. Jackson, 2007.
Google Scholar
Synessios, Natasha. Mirror. London/New York: I. B. Tauris&Co, 2001.
DOI: https://doi.org/10.5040/9780755604647
Google Scholar
Tarkovsky, Andrei. Sculpting in The Time: Reflections on the Cinema, tłum, K. Hunter-Blair. Austin: University of Texas Press, 2008.
Google Scholar
Autorzy
John Orrkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Edynburski Wielka Brytania
Ur. 1943, zm. 2010; filmoznawca, kulturoznawca, teoretyk kultury; na Wydziale Socjologii Uniwersytetu w Edynburgu wykładał m.in. wiedzę o filmie i kulturze nowoczesnej oraz socjologię powieści i dramatu. W swych badaniach skupiał się na ukazywaniu filmów i filmowców w nowym świetle dzięki analizie złożonych relacji kulturowych, a także przez odniesienia do innych twórców, literatury, filozofii, socjologii, polityki. Poza pracą naukową zajmował się także powieściopisarstwem i dramatopisarstwem. Opublikował m.in.: Tragic Realism and Modern Society (1977), Tragic Drama and Modern Society (1981), The Making of the Twentieth Century Novel (1987), Tragicomedy and Contemporary Culture (1991), Cinema and Modernity (1993), Contemporary Cinema (1998), The Art and Politics of Film (2000), Postwar Cinema and Modernity (2000, współred. O. Taxidou), The Cinema of Andrzej Wajda (2003, współred. E. Ostrowska), Hitchcock and Twentieth Century Cinema (2006), The Cinema of Roman Polanski (2006, współred. E. Ostrowska), Romantics and Modernists in British Cinema (2010), The Demons of Modernity: Ingmar Bergman and European Cinema (2014, wyd. pośmiertne).
Statystyki
Abstract views: 64Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 John OrrAutor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
