Status i prestiż zawodu scenarzysty w systemie produkcji audiowizualnej
Sylwia Szostak
sszostak@swps.edu.plSWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9119-1874
Abstrakt
Widzowie i badacze rzadko mają dostęp do kulis produkcji medialnych oraz szczegółów ich procesów realizacyjnych. W efekcie historycznie wiedza na temat codziennych realiów pracy przedstawicieli zawodów filmowych jest niewielka. Dopiero zainteresowanie angloamerykańskiej akademii kulturą produkcji z perspektywy tworzących ją praktyków powoli odsłania dotychczas niewidoczne aspekty działania branży audiowizualnej. Autorka, w duchu zainicjowanych przez Johna Thorntona Caldwella studiów nad kulturą produkcji, bada realia pracy scenarzysty przez analizę autorefleksyjnego dyskursu przedstawicieli tego zawodu. Krytyczna analiza wypowiedzi scenarzystów pozwala bowiem na lepsze zrozumienie niuansów produkcji audiowizualnej, jej kontekstu społecznego i statusu tego fachu w polskiej branży audiowizualnej. Synteza wniosków tworzy zaś obraz zawodu scenarzysty jako rzemieślnika filmowego o względnie niskim prestiżu, zależnego od przedstawicieli innych zawodów branży i zmagającego się z instytucjonalnym niezrozumieniem jego kluczowych atrybutów.
Słowa kluczowe:
scenarzysta, kultura produkcji, kultura pracy, zawód filmowy, dyskurs autorefleksyjnyBibliografia
[pap/jd] (2021, 12 października). Rząd zajmie się unijną dyrektywą o prawach autorskich w internecie. WirtualneMedia.pl. https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/rzad-zajmie-sie-unijna-dyrektywa-o-prawach-autorskich-w-internecie
Google Scholar
[ram] (2021, 7 lipca). Scenarzyści zabierają głos ws nagród na festiwalach filmowych. „Nie chodzi o wylanie żalu”. WirtualneMedia.pl. https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/scenarzysci-zabieraja-glos-ws-nagrod-na-festiwalach-filmowych-nie-chodzi-o-wylanie-zalu
Google Scholar
Adamczak, M. (2015). Obok ekranu. Perspektywa badań produkcyjnych a społeczne istnienie filmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Andriano-Moore, S. (2020). The Motion Picture Editors Guild Treatment of the Film Sound Membership: Enforcing Status Quo for Hollywood’s Post-Production Sound Craft. Labor Studies Journal, 45 (3), ss. 273-295. https://doi.org/10.1177/0160449X20912337
DOI: https://doi.org/10.1177/0160449X20912337
Google Scholar
Caldwell, J. T. (2008). Production Culture: Industrial Reflexivity and Critical Practice in Film and Television. Durham: Duke University Press.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11sn72d
Google Scholar
Catmull, E., Wallace, A. (2014). Creativity, Inc.: Overcoming the Unseen Forces That Stand in the Way of True Inspiration. New York: Random House.
DOI: https://doi.org/10.21095/ajmr/2015/v8/i1/88250
Google Scholar
Conor, B. (2014). Screenwriting: Creative Labor and Professional Practice. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203080771
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203080771
Google Scholar
Davenport, R. (1989). Screen Credit in the Entertainment Industry. Loyola Entertainment Law Journal, 10 (2), ss. 129-161.
Google Scholar
Gill, R. (2014). Academics, Cultural Workers and Critical Labour Studies. Journal of Cultural Economy, 7 (1), ss. 12-30. https://doi.org/10.1080/17530350.2013.861763
DOI: https://doi.org/10.1080/17530350.2013.861763
Google Scholar
Havens, T., Lotz, A. D., Tinic, S. (2009). Critical Media Industry Studies: A Research Approach. Communication, Culture and Critique, 2 (2), ss. 234-253. https://doi.org/10.1111/j.1753-9137.2009.01037.x
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1753-9137.2009.01037.x
Google Scholar
Hendrykowski, M. (2016). Scenariusz filmowy. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Kożuchowski, T., Morozow, I., Sawka, R. (2019). Społeczny wymiar tworzenia filmu w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT.
Google Scholar
Mann, D. (2009). It’s Not TV, It’s Brand Management TV: The Collective Author(s) of the Lost Franchise. W: V. Mayer, M. J. Banks, J. T. Caldwell (red.), Production Studies: Cultural Studies of Media Industries (ss. 99-115). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Mayer, V. (2009). Bringing the Social Back In: Studies of Production Cultures and Social Theory. W: V. Mayer, M. J. Banks, J. T. Caldwell (red.), Production Studies: Cultural Studies of Media Industries (ss. 15-25). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Zabłocki, M. J. (2013). Organizacja produkcji filmu fabularnego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec.
Google Scholar
Zajiček, E. (1974). Komercjalizacja… zachęta… statystyka. Kino, (8), ss. 31-39.
Google Scholar
Autorzy
Sylwia Szostaksszostak@swps.edu.pl
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Polska
https://orcid.org/0000-0001-9119-1874
Adiunktka w Katedrze Kultury i Mediów na SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym w Warszawie. Badaczka mediów, w tym zwłaszcza przemian telewizji. Stopień doktora uzyskała na University of Nottingham w Wielkiej Brytanii w 2014 r. Pracowała przy projekcie „Screening Socialism” na University of Loughborough, w ramach którego badała rolę telewizji w życiu codziennym w okresie socjalizmu. Publikowała w międzynarodowych czasopismach naukowych, m.in. w „European Journal of Cultural Studies”, „The Journal of Popular Television” i „Critical Studies in Television: The International Journal of Television Studies”. Przez kilka lat była zawodowo związana ze stacją TVN, gdzie zajmowała się PR-em seriali i programów rozrywkowych. Interesuje się kulturą produkcji sektora telewizyjnego, organizacją branży audiowizualnej, marketingiem show-biznesu i przemysłem kreatywnym. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Public Relations, Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, European Communication Research and Education Association (ECREA) oraz zrzeszenia badaczy platform streamingowych Global Internet TV Consortium prowadzonego przez Amandę Lotz.
Statystyki
Abstract views: 712PDF downloads: 471
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Sylwia Szostak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
