The Motif of ‘the Russian Soul’ in Polish Music Criticism (before 1939)
Abstract
Resistance to Russian culture, viewed as the culture of the enemy, was a characteristic element of Polish culture in the nineteenth century and between the two world wars. Both under the Partitions and after Poland regained its independence (1918), there was a strong demand for manifestations of hostility towards Poland’s eastern neighbour in political thought, journalism and literature. Authors commonly drew on the myth of the ‘Russian soul’, originating among Russian Slavophiles, which brought together and emphasised distinctive Russian qualities rooted in the Orthodox religion and tsarist despotism. This myth also found its way into Polish music criticism. Under the Partitions it was sometimes used as a camouflaged form of opposition to the nation’s enslavement, later underpinning the contestation of Soviet reality, and it was also mechanically invoked as a template facilitating interpretation of Russian compositions. The ‘motif of hatred’ was an evident form of the journalistic reception of Russian music in Poland, but it coexisted with a fascination which led to the strong presence of that music in concert halls and opera houses throughout the interwar period.
Keywords:
Russian music of the 19th and 20th centuries, Polish musical culture of the 19th and 20th centuries, Polish music criticismReferences
A. „Rozmaitości”. Gazeta Lwowska 39, nr 12 (1839): 95.
Google Scholar
Bis [Leopold Binental]. „Z Filharmonii. Drugi koncert Abendrotha”. Kurier Warszawski 111, nr 46 [wyd. wieczorne] (1931): 8.
Google Scholar
Bogatkiewicz, Władysław. „O nasz stosunek do Rosji”. Świat 29, nr 29 (1934): 1–2.
Google Scholar
Custine, Astolphe Louis Lénor de. Rosja w roku 1839, przekł. i opr. Paweł Hertz. Warszawa: PIW, 1995.
Google Scholar
Czaadajew, Piotr. „Pierwszy list filozoficzny”, przekł. Lucjan Suchanek. W: Dusza polska i dusza rosyjska (od Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina do Czesława Miłosza i Aleksandra Sołżenicyna), red. Andrzej de Lazari, 39–46. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2004.
Google Scholar
Dąbrowska, Maria. Dzienniki 1933–1945, wybór i opr. Tadeusz Drewnowski. Warszawa: Czytelnik, 1988.
Google Scholar
Dziadek, Magdalena, Michał Jaczyński. „Występy Sergiusza Rachmaninowa w Polsce”. Edukacja Muzyczna 5, nr 11 (2016): 85–101.
DOI: https://doi.org/10.16926/em.2016.11.04
Google Scholar
Górski, Władysław. „Ze świata muzycznego”. Tygodnik Ilustrowany 26, nr 113 (1885): 140.
Google Scholar
H.W. „Feuilleton. Eugen Onegin”. Wiener Sonn- und Montags-Zeitung 34, nr 47 (1897): 2.
Google Scholar
H[anslick], Ed[uard]. „Feuilleton”, Neue Freie Presse 33, nr 11942 (1897): 1–3.
Google Scholar
Jabłonowski,Władysław. „Edouard Schuré. Szkic krytyczno-biograficzny”. W: Edouard Schuré. Ryszard Wagner i jego dramat muzyczny, przekł. Emilia Węsławska. Nowy Sącz: Wydawnictwo V.I.D.I., 1999.
Google Scholar
Jasiński, Roman. „Kronika muzyczna”. Wiadomości Literackie 3, nr 20 (1926): 4.
Google Scholar
Jellenta, Cezary. „Czajkowski”. Dziennik Poznański 50, nr 275 (1908): 11.
Google Scholar
Józef, W... „Michał Glinka i jego kompozycje dramatyczne”. Księga Świata 8, cz. 1 (1858): 155.
Google Scholar
Kauders, Alb[ert]. „Theater und Kunst”. Neues Wiener Journal 5, nr 1464 (1897): 7.
Google Scholar
Kieniewicz, Jan. „Orientalność polska”. W: Sąsiedzi i inni, red. Jan Garlicki, 76–93. Warszawa: Czytelnik, 1978.
Google Scholar
Kleczyński, Jan. „Koncert kompozytorski Piotra Czajkowskiego”. Kurier Codzienny 28, nr 15 (1892): 2.
Google Scholar
Kraszewski, Józef Ignacy. Moskal. Gdańsk: Wydawnictwo Danuta i Jan Kucharscy, 1991.
Google Scholar
Kraszewski, Józef Ignacy. Sztuka u Słowian, szczególnie z Polsce i Litwie przedchrześcijańskiej. Wilno: Nakład wydawnictwa drukarni A.H. Kirkora i sp., 1860.
Google Scholar
L[atoszewski], Z[ygmunt]. „Z Opery”. Kurier Poznański 24, nr 168 (1929): 2.
Google Scholar
Lazari, Andrzej de. „Wstęp”. W: Dusza polska i dusza rosyjska (od Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina do Czesława Miłosza i Aleksandra Sołżenicyna), red. Andrzej de Lazari, 9–18. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2004.
Google Scholar
Lelewel, Joachim. Dzieje Litwy i Rusi aż do unii z Polską. Poznań: Nakładem i drukiem W. Stefańskiego, 1844.
Google Scholar
M[asłowski], J[uliusz]. „Z Teatru Wielkiego. Dama Pikowa”. Gazeta Lwowska 130, nr 280 (1937): 2.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa, Maria Cieśla-Korytowska. Feliks Jasieński i jego Manggha. Kraków: Universitas, 1992.
Google Scholar
Narusz, W. [Piotr Rytel]. „Muzyka”. Myśl Narodowa 14, nr 22 (1934): 334.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z muzyki”. Gazeta Warszawska 110, nr 18 (1920): 3.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z muzyki”. Gazeta Warszawska 110, nr 87 (1920): 4.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z życia muzycznego. Igor Strawiński w Warszawie 4-go i 6-go b.m. – Nowe uderzenie fali rosyjskiej”. Tygodnik Ilustrowany 61, nr 46 (1924): 752.
Google Scholar
Opieński, Henryk. „Wielki sezon muzyczny w Paryżu”. Kurier Poznański 23, nr 330 (1928): 8.
Google Scholar
P.K. [Platon Kostecki]. „Koncert”. Dziennik Literacki 11, nr 43 (1863): 304.
Google Scholar
P[iotrowski, Wacław]. „Z muzyki. Opera (z Teatru Wielkiego)”. Kurier Poznański 16, nr 220 (1921): 6.
Google Scholar
Pol[iński], A[leksander]. „Z teatru i muzyki”. Kurier Warszawski 77, nr 322 (1907): 3.
Google Scholar
Poliński, Aleksander. „Eugeniusz Oniegin. I”. Kurier Warszawski 99, nr 123 (1899): 1.
Google Scholar
Poliński, Aleksander. „Mazepa. Opera Piotra Czajkowskiego”. Kurier Warszawski 82, nr 50 (1912): 2.
Google Scholar
Poliński, Aleksander. „Przegląd Muzyczny”. Tygodnik Ilustrowany 33, nr 109 (1892): 69.
Google Scholar
Przerwa-Tetmajer, Kazimierz. Koniec epopei. Warszawa: PIW, 1976.
Google Scholar
Rogalski, Aleksander. Rosja – Europa. Warszawa: PAX, 1960.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Symfonia Patetyczna Czajkowskiego (próba analizy krytycznej)”, Młoda Muzyka 1, nr 2 (1908): 10–12.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Wieczory muzyczne”. Gazeta Warszawska 111, nr 271 (1921): 3.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Wieczory muzyczne”. Gazeta Warszawska 113, nr 67 (1923): 2.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „XVI poranek muzyczny”. Warszawski Dziennik Narodowy 4, nr 26 (1939): 4.
Google Scholar
Šarapov, Sergej O. „Vmesto predisloviâ”. W: Mihail Ûrkevyč. D.A. Slavânskij v jego četverg-vekovoj hudožestvennoj i političeskoj delatelnosti, I–XIV. Moskva: Tipo-litografiâ tovarišestva I.N. Kušnerev i Ko, 1889.
Google Scholar
Stasov, Vladimir. „Slavânskij koncert gosudara Balakireva”. W: Vladimir Stasov. Izbrannye sočinenâ. T. I, 171–172. Moskva: Iskusstvo, 1952.
Google Scholar
Stasov, Vladimir. „The Gurantees of Genuine Musical Education in St Petersburg”. W: Russians on Russian Music 1830–1880. An Anthology, przekł. i wyd. Stuart Campbell. New York: Cambridge University Press, 1994.
Google Scholar
Stasov, Vladimir. „Perov i Musorgskij”. W: Stat’i o muzyke, red. N. Simakova, V. Protopopov, 121–145. Moskva: Muzyka, 3/1977.
Google Scholar
Szczepańska-Lange, Elżbieta. Życie muzyczne w Warszawie w drugiej połowie XIX wieku. Warszawa: Sutkowski Edition, 2010 (= Historia Muzyki Polskiej 5, Romantyzm 2B).
Google Scholar
Szymanowski, Karol. „Igor Strawiński”. W: Karol Szymanowski. Pisma. T. 1, Pisma muzyczne, zebr. i opr. Kornel Michałowski, 48–55. Kraków: PWM, 1984.
Google Scholar
Szymanowski, Karol. „Moskalomania à rebours”. W: Karol Szymanowski. Pisma. T. 1, Pisma muzyczne, zebr. i opr. Kornel Michałowski, 127–132. Kraków: PWM, 1984.
Google Scholar
Szymanowski, Karol. „Uwagi w sprawie opinii muzycznej w Polsce”. W: Karol Szymanowski. Pisma. T. 1, Pisma muzyczne, zebr. i opr. Kornel Michałowski, 33–47. Kraków: PWM, 1984.
Google Scholar
Turgieniew, Iwan. „Wiosenne wody”, przekł. Kazimierz Andrzej Jaworski. W: Iwan Turgieniew, Wiosenne wody i inne opowiadania, 5–168. Warszawa: PIW, 1956.
Google Scholar
Tuszyńska, Agata. „Bojkot towarzyski”. W: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. Janusz Maciejewski, 103–118. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
Google Scholar
Walter, Edmund. „Borys Godunow”. Gazeta Lwowska 111, nr 232 (1911): 5.
Google Scholar
Wilczyński, Bolesław. Historia muzyki w krótkim zarysie. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1894.
Google Scholar
Wołosiuk, Włodzimierz. „Aleksander Archangielski – kompozytor, dyrygent, człowiek”. Rocznik Teologiczny 58, nr 4 (2016): 601–635.
Google Scholar
Z.Ch. „Przegląd muzyczny”. Nowości Muzyczne 12, nr 10 (1910): 2, 12.
Google Scholar
Żeleński, Władysław. „Rubinstein o muzyce i jej mistrzach”. Przegląd Polski 27, nr 314 (1892): 365–394.
Google Scholar
Statistics
Abstract views: 190PDF downloads: 124
License
Copyright (c) 2021 Magdalena Dziadek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Muzyka should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from issues up to and including 3/2022 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Muzyka, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Magdalena Dziadek, Rafał Ciesielski, Polska krytyka jazzowa XX wieku. Zagadnienia i postawy, Zielona Góra 2017 , Muzyka: Vol. 66 No. 2 (2021)
- Magdalena Dziadek, Justyna Kica, Michał Jaczyński, Ignacy Jan Paderewski in Polish Satirical Discourse, 1898–1936 , Muzyka: Vol. 67 No. 3 (2022)
- Magdalena Dziadek, Grzegorz Zieziula, „Nurt kosmopolityczny w polskiej twórczości operowej drugiej połowy XIX wieku”, Warszawa 2020 , Muzyka: Vol. 67 No. 2 (2022)
- Magdalena Dziadek, Danuta Gwizdalanka: „Der Verführer. Karol Szymanowski und seine Musik”, Wiesbaden 2017 , Muzyka: Vol. 63 No. 4 (2018)
- Magdalena Dziadek, Dmitri Shostakovich’s Music in Warsaw between the World Wars , Muzyka: Vol. 68 No. 2 (2023)
- Magdalena Dziadek, A Kraków Philistine Turned Artist. Henryk Opieński’s Youthful Correspondence , Muzyka: Vol. 69 No. 1 (2024)
