Toward a Historical Study of the Friendship between Stefan Jarociński and Witold Lutosławski. The Composer’s Letters kept in the Special Collections of the Institute of Art, Polish Academy of Sciences (1947–1961)
Małgorzata Sieradz
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-7530-5739
Abstract
This is a brief paper presenting materials related to the person and work of Witold Lutosławski, preserved in the archive of Stefan Jarociński (which has been part of the Polish Academy of Sciences, Institute of Art’s Special Collections since the autumn of 2017). The archive includes, among others, 13 letters which testify to the long-standing friendship between these two eminent personalities, as well as materials collected by Jarociński during his work on publications concerning the person and oeuvre of the composer of Mi-parti.
The friendship between Jarociński, one of the main representatives of the 2nd generation of Polish musicologists, and Lutosławski, who is included in the pantheon of the century’s most outstanding composers, is a moving example of relations between great personalities in Polish culture in the 2nd half of the 20th century. They had met as students at Warsaw’s Stefan Batory Grammar School. Years later the ex-schoolmates became close friends. Their contact was interrupted during WWII. Following the war they first met in Paris (1946), where Jarociński settled after the liberation of Murnau POW camp (Oflag), and where Lutosławski came to attend a UNESCO concert featuring, among others, his Symphonic Variations. Over the period of three months in late 1946 and early 1947 they spent much time together, largely in the Paris neighbourhood of Battignoles, of which the composer grew particularly fond. Shortly after coming back to Poland, on 10th March 1947 Lutosławski sent his friend a letter, in which he encouraged Jarociński to return and tempted him with the prospect of taking up the then vacant post of journalist in the Polish Radio Theatre. In later letters, the composer shared his impressions of artistic events, but also wrote about his personal life, mentioning, among others, Michał Spisak, who was likewise Jarociński’s friend.
Lutosławski’s works inspired Jarociński so much that they quite soon became the object of his analyses and studies. He presented the composer’s portrait in the inaugural issue of his column ‘Artist Profiles’ printed in Przegląd Kulturalny [Culture Review]. In the same period, Jarociński took up a post at the State Institute of Art (the later Institute of Art of the Polish Academy of Sciences), where, apart from studying the history of Polish music criticism and late 19th- / early 20th-century music, he returned several times to Lutosławski’s output (in articles and reviews printed in the Institute’s periodicals: Muzyka (monthly and quarterly) as well as Studia Muzykologiczne [Musicological Studies] and Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Metodologii Badań nad Sztuką [Materials for the Study and Discussion of Art Theory and History, Art Criticism, and Methodology of Research on Art]. He also planned to write a monograph dedicated to that composer. Lutosławski responded to these frequent manifestations of friendship by dedicating to Jarociński’s memory his Grave, which opens with the ‘forest motif’ from Pelléas et Mélisande, quoted there as a symbolic homage to Jarociński’s scholarly passion.
My paper is accompanied by an edition of the 13 previously unknown and unpublished letters written by Witold Lutosławski to Stefan Jarociński in 1947–1961. The study of these documents, in correlation with that of the correspondence between Jarociński and Polish Chopin scholar, musicologist Ludwik Bronarski (preserved at the Polish Catholic Mission in Marly), with which I have been able to become acquainted, has made it possible for me to describe for the first time or shed light on several episodes from the lives of both Jarociński and Lutosławski.
Keywords:
Polish contemporary music, history of Polish musicology, cultural life in the 1950sReferences
Broszkiewicz, Jerzy. „Wyznania prywatne”. Przegląd Kulturalny 4, nr 1 (1955): 5.
Google Scholar
Gaworski, Henryk. „Na muzycznej fali czyli 3 x to samo”. Przegląd Kulturalny 2, nr 45 (1953): 4.
Google Scholar
Gwizdalanka, Danuta, Krzysztof Meyer. Lutosławski. Droga do dojrzałości. Krakow: PWM, 2005.
Google Scholar
Jarociński, Stefan, red. Antologia polskiej krytyki muzycznej XIX i XX wieku (do roku 1939). Krakow: PWM, 1955 (= Z Prac Państwowego Instytutu Sztuki).
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Głowne tendencje estetyczne w muzyce XX wieku”. Muzyka 1, nr 3 (1956): 3–22.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Indywidualność Lutosławskiego”, Ruch Muzyczny 5, nr 21 (1961): 5–6.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Międzynarodowy Festiwal Muzyki Wspołczesnej w Wenecji”. Ruch Muzyczny 5, nr 12 (1961): 15–16.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Nowa muzyka Lutosławskiego”. Przegląd Kulturalny 7, nr 22 (1958): 7.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Nowe utwory fortepianowe Lutosławskiego”. Muzyka 4, nr 9–10 (1953): 71–76.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Tadeusz Kaczyński: Rozmowy z Witoldem Lutosławskim. Krakow 1972 PWM”. Muzyka 19, nr 2 (1974): 75–79.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Wielka muzyka”. Przegląd Kulturalny 3, nr 49 (1954): 2.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. „Witold Lutosławski”. Przegląd Kulturalny 1, nr 11 (1952): 3.
Google Scholar
Jarociński, Stefan. Mozart. Krakow: PWM, 1954 (= Małe Monografie Muzyczne 3).
Google Scholar
Jarociński, Stefan. Witold Lutosławski. Materiały do monografii. Krakow: PWM, 1967.
Google Scholar
Jarociński, Stefan, Michał Bristiger, „Obrachunki muzyczne. Dialog o zadawnionych i aktualnych sprawach tworczości”. Przegląd Kulturalny 2, nr 11 (1953): 3.
Google Scholar
Lissa, Zofia. „Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego”. Muzyka 6, nr 3–4 (1955): 25–52.
Google Scholar
Lissa, Zofia. „Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego”. Przegląd Kulturalny 4, nr 8 (1955): 5.
Google Scholar
Lissa, Zofia. „Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego”. Studia Muzykologiczne 5 (1956): 196–299.
Google Scholar
Lutosławski, Witold. „Uwagi o sposobie wykonywania mego Kwartetu smyczkowego”, Ruch Muzyczny 9, nr 17 (1965): 3–4.
Google Scholar
Markiewicz, Leon, red. Korespondencja Grzegorza Fitelberga z lat 1941–1953. Katowice: Fundacja Muzyczna Międzynarodowego Konkursu Dyrygentow im. G. Fitelberga, 2003.
Google Scholar
Markiewicz, Leon. Michał Spisak 1914–1965. Dąbrowa Gornicza–Krakow: Muzeum Miejskie „Sztygarka”/Księgarnia Akademicka, 2005.
Google Scholar
Markowska, Elżbieta, red. Lutosławski 1913–2013. Warszawa: Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2013.
Google Scholar
Muras, Wioleta. „Podążając śladami dźwiękowej wyobraźni. Muzyka Witolda Lutosławskiego w słuchowiskach Polskiego Radia”. Muzyka 61, nr 2 (2016): 57–84.
Google Scholar
Muras, Wioleta. Twórczość użytkowa Witolda Lutosławskiego w świetle jego biografii i w kontekście przemian audiosfery w XX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2019.
Google Scholar
Owińska, Zofia. Lutosławski o sobie. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2010.
Google Scholar
Pražske jaro, https://festival.cz/o-nas/archiv/, dostęp 20 IV 2020.
Google Scholar
Skowron, Zbigniew, red. Witold Lutosławski. O muzyce. Pisma i wypowiedzi. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2011.
Google Scholar
Skowron, Zbigniew. Witold Lutosławski. Zapiski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Google Scholar
Wieczorek, Sławomir. „Od ≪kakofonii dźwiękow≫ do ≪wielkiej muzyki≫. Krytyka muzyczna socrealizmu o muzyce Witolda Lutosławskiego”. http://www.resfactanova.pl/pliki/archiwum/numer_23/RFN23%20Wieczorek%20-%20Od%20kakofonii%20dzwiekow%20do%20wielkiej%20muzyki.pdf, dostęp 23 VI 2020.
Google Scholar
Witold Lutosławski. Baza wiedzy, http://www.lutoslawski.org.pl/pl/composition,67.html, dostęp 17 VI 2020.
Google Scholar
Authors
Małgorzata SieradzInstitute of Art of the Polish Academy of Sciences Poland
https://orcid.org/0000-0001-7530-5739
Statistics
Abstract views: 311PDF downloads: 270
License
Copyright (c) 2020 Małgorzata Sieradz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Małgorzata Sieradz, ‘With deepest respect and gratitude…’. On the early years of Myroslaw Antonowycz’s musicological path, from his letters to Adolf Chybiński , Muzyka: Vol. 67 No. 2 (2022)
- Małgorzata Sieradz, Michał Piekarski, Przerwany kontrapunkt. Adolf Chybiński i początki polskiej muzykologii we Lwowie 1912–1944, Warszawa 2017 , Muzyka: Vol. 64 No. 2 (2019)
- Małgorzata Sieradz, Ignacy Jan Paderewski at Riond-Bosson: Ludwik Bronarski’s Account (Based on Diary Fragments Kept at the Polish Catholic Mission in Marly/Fribourg) , Muzyka: Vol. 69 No. 2 (2024)
- Małgorzata Sieradz, Barbara Chmara-Żaczkiewicz, Václav Vilém Würfel w Warszawie i w Wiedniu. Fakty i hipotezy, Warszawa 2017 , Muzyka: Vol. 64 No. 3 (2019)
- Małgorzata Sieradz, Uta Goebl-Streicher, Friederike Müller: Listy z Paryża 1839–1845. Nauczanie i otoczenie Fryderyka Chopina, transl. Barbara Świderska, Warszawa 2022 , Muzyka: Vol. 68 No. 4 (2023)
- Małgorzata Sieradz, 'Witold Lutosławski. Correspondence with his Western Publishers and Managers. 1966–1994', ed. Zbigniew Skowron, vol. 1–2, Kraków 2018 , Muzyka: Vol. 66 No. 4 (2021)
- Małgorzata Sieradz, Katarzyna Morawska (25 XI 1937–7 IV 2020) , Muzyka: Vol. 67 No. 1 (2022)
- Małgorzata Sieradz, Henryk Opieński (1870–1942) in the known and unknown correspondence of Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer and Stanisław Estreicher. Subjects not limited to music , Muzyka: Vol. 62 No. 4 (2017)
- Małgorzata Sieradz, Music and Freemasonry in Warsaw during the early nineteenth century. New information concerning Józef Elsner’s Masonic activities (from the Masonic Archive in the Central Archives of Historical Records (AGAD)) , Muzyka: Vol. 62 No. 2 (2017)
