Przekazy dzieł Franciszka Liliusa odnalezione w zbiorach polskich i obcych

Marek Bebak

Abstrakt

Artykuł powstał w wyniku realizacji projektu badawczego „Franciszek Lilius. Życie i twórczość na tle epoki”, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/N/HS2/02344 i ma na celu przedstawienie nieznanych przekazów dzieł Franciszka Liliusa oraz zaktualizowanie informacji na temat dorobku twórczego kompozytora. W tekście przedstawione zostały źródła muzyczne i literackie, które wcześniej nie były szerzej znane i analizowane w kontekście twórczości Liliusa w polskiej historiografii muzykologicznej. Dzięki przeprowadzonym w latach 2014-2016 poszukiwaniom w archiwach i bibliotekach kościelnych i świeckich (polskich oraz zagranicznych), udało się odnaleźć nieznane dotąd przekazy mszy wielkanocnej, requiem oraz motetu Sacris solemniis Franciszka Liliusa. Dzięki analizom porównawczym różnych przekazów możliwe stało się również odtworzenie sposobu wykonywania niektórych utworów Liliusa w środowisku kapel wawelskich oraz kapeli benedyktynek z Sandomierza. Okazało się, że msze i motety Liliusa były chętnie wykonywane nie tylko za życia kompozytora, lecz także wiele lat po jego śmierci – w II połowie XVII wieku oraz w wieku XVIII, a także, że jego kompozycje modyfikowano, dostosowując je do aktualnych potrzeb wykonawczych zespołów. Na podstawie przeprowadzonych analiz ustalono, że kompozycje Liliusa w stile antico nie były wykonywane – jak obecnie się przyjmuje – wyłącznie przez kolegium rorantystów, lecz także przez zespoły o mieszanej obsadzie głosowej (CATB) oraz benedyktynki (CCCB).

W artykule przypomniany został również inny, dotychczas pomijany, kierunek twórczy Liliusa – poezja okolicznościowa, którą parał się krakowski kapelmistrz. Z jednej strony „umuzyczniał” on poezję innych twórców, z drugiej sam pisał ody, które ofiarowywał swoim mecenasom.