Zbudowaliśmy ten numer „Kontekstów” wokół intuicji, że to teksty młodych ukraińskich badaczek, artystek i kuratorek tworzących na obrzeżach pisarstwa akademickiego najmocniej dziś rezonują. Ich głos jest donośny i odświeżający: krytycznie problematyzując wojnę i sztukę powstającą w jej cieniu, wadzą się z rosyjską imperialną spuścizną i z zachodnią akademią, a równocześnie poszukują źródeł myślenia i pisania we własnym doświadczeniu. „Pisząca podmiotka” wyłaniająca się z tekstów powstałych przez ostatnie dwa lata nie tylko czerpie z własnego doświadczenia i z dekolonialno-feministycznych tradycji, ale też nieraz odważnie przekracza granicę między nauką a sztuką, akademickim działaniem czy pisaniem a praktykami artystycznymi.

W numerze oddajemy więc głos ukraińskim badaczkom i artystkom. Powracamy do pierwszych tygodni wojny i jej literackich świadectw. Przyglądamy się jej językom i obrazom, wojennej kulturze wizualnej – również tej wernakularnej. Patrzymy na Donbas, powracamy do strategii artystów, dla których kluczowe było doświadczenie kijowskiego Majdanu. Częściowo rekonstruujemy toczącą się teraz debatę o dekolonizacji, imperialnych ramach i „imperialnej niewinności”, a także o nowym miejscu i zdefiniowaniu „ukraińskich studiów”, wreszcie – o „dekolonialnych opcjach” w namyśle nad postsocjalistyczną spuścizną. Sięgamy też do źródeł nowoczesnej ukraińskiej sztuki: do Łesia Kurbasa (niedawno w Ukrainie świętowano stulecie teatru Berezil), do Wasyla Jermiłowa, Charkowskiej Szkoły Fotografii, wreszcie do lwowskiej awangardy. Przyglądamy się Buczy i obrazom cierpienia. Ramujemy wojnę, przemoc i towarzyszącą im bezsilność. Numer dopełnia minirozdział poświęcony Marii Reimann – tragicznie zmarłej latem 2023 roku antropolożce kultury i pisarce badającej takie tematy jak niepełnosprawność i dzieciństwo.

Pełny spis treści numeru znajdą Państwu również TUTAJ.