Planowane tematy numerów

Tematy numerów w roku 2026:

Nr 1/2026: Ścieżki pogranicza (termin zgłoszeń minął)

Numer poświęcony będzie dwudziestopięcioleciu Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Interesują nas teksty, które problematyzować będą temat pogranicza kulturowego, przyglądać się będą praktykom artystycznym w kontekście pogranicza, koncepcji dialogu międzykulturowego, Sejnom jako konkretnemu miejscu na kulturowej mapie regionu, literaturze Europy Środkowej i Wschodniej.

Nr 2/2026: Studia trans – konteksty polskie (termin zgłoszeń minął)

Otwieramy nabór do numeru poświęconego perspektywie trans studies jako dyscypliny nie tylko zajmującej się „problemem transpłciowości”, ale również samą kategorią trans jako rodzajem epistemologii. Dynamiczny rozwój trans studies nie znalazł dotychczas szerszego odzewu w polskim świecie akademickim – co jest szczególnie problematyczne ze względu na anglocentryczną tendencję w obrębie tej dyscypliny. Dlatego też koniecznie jest pytanie o polskie konteksty trans studies: o to, co znaczy myśleć trans z Europy Wschodniej, ze specyficznego miejsca i czasu. Co można powiedzieć o Polsce, patrząc na nią z perspektywy trans? I co patrzenie z perspektywy Polski może ukazać, jeśli chodzi o transpłciowość?

Nr 3/2026: Autoetnografie / wątki autobiograficzne w pisarstwie akademickim (termin: 31.12.2025)

Czym są autoetnografie jako coraz popularniejszy quasi-gatunek, ale również jako specyficzny rodzaj zaangażowania w tekst, szczególny rodzaj relacji między tym, co w pisaniu prywatne i publiczne, ucieleśnione i dyskursywne, wreszcie sposób łączenia jednostkowego doświadczenia z doświadczeniem kolektywnym? W numerze chcemy skupić się właśnie na autoetnografiach, i szerzej: na autobiograficznych tropach i obrazach w pisarstwie naukowym – interesują nas przykłady współczesne i historyczne (przede wszystkim z dziedziny szeroko rozumianej antropologii).

Jednocześnie traktujemy ten temat jako punkt wyjścia i spojrzeć na humanistykę i sztuki wizualne poprzez pryzmat obserwowanych w tym polu praktyk autoetnograficznych i autofikcjonalnych. Performowanie własnej biografii, zacieranie granicy między życiem a artystycznym działaniem / pisaniem fikcjonalnym i autobiografią, strategie autofikcjonalizowania, etnografie i socjologie „ja” – to tematy, które nas interesują.

Popularność i doniosłość niektórych autoetnograficznych i autofikcjonalnych projektów każe również zastanowić się nad tematem zacierania się granic między pisaniem naukowym i literackim, nad rozrzedzeniem podziałów między eseistyką, literaturą, reportażem a pisarstwem akademickim. Czym dziś są owe gatunki zmieszane? Czy dla nowych tematów stare formy narracyjne są niewystarczające? Jakie są ich epistemologie? I czy faktycznie jest to nowe zjawisko, czym może wystarczy trochę inaczej spojrzeć na ich genealogie?

Nr 4/2026: Opór i rezyliencja (termin: 15.03.2026)

Rzeczywistość późnego kapitalizmu, perspektywa katastrofy klimatycznej i coraz bardziej realny powrót wojennych nekropolityk sprawiają, że ważnym antropologicznym tematem stają się kwestie oporu i rezyliencji (czy też odporności na zranienie) jako kluczowe dla regeneracji i przetrwania jednostek i społeczeństw. Mniej interesują nas problemy zaniechania czy rezygnacji – bardziej zaś realne formuły stawiania oporu i „dochodzenia do siebie” warunkujące życie w niestabilnej rzeczywistości, w której klarowna perspektywa przyszłości podana jest w wątpliwość. Interesuje nas również „opór obrazów” jako specyficzna forma przeciwhistorii. Zapraszamy do nadsyłania tekstów o antropologicznym i kulturoznawczym charakterze.

Nr 1/2027: Poniemieckie (termin: 30.04.2026)

Interesuje nas fenomen tzw. Ziem Odzyskanych jako przestrzeni, w której krzyżują się polityczne narracje, doświadczenia migracyjne oraz oddolne praktyki zadomowienia i która wytworzyła swoje specyficzne ramy narracyjne i własną mitologię. Skupiamy się na procesach „oswajania” i „ponownego wynajdywania” tradycji, powstawania lokalnych mitologii, strategii materialnego i niematerialnego dziedziczenia, a także współczesnych sporów o pamięć, tożsamość, krajobraz i zasoby. Chcielibyśmy zarazem nie stracić z pola widzenia szerszej ramy czy struktury długiego trwania, jaką jest „poniemieckość” i wpływ tej widmowej obecności, ale też konkretnego materialnego świata, na codzienność, krajobraz, sztukę i na „pisanie historii” tych ziem. Interesują nas teksty o antropologicznym i kulturoznawczym, nie zaś historycznym bądź socjologicznym charakterze; dopuszczamy też tematykę szeroko rozumianej kultury wizualnej.

Nr 2/2027: Antropologia dźwięku (termin: 30.06.2026)

Transdyscyplinarne nauki o dźwięku (sound studies) należą do najprężniej rozwijających się nurtów współczesnej humanistyki. Zwrot audialny na gruncie poszczególnych nauk trwa już co najmniej dwie dekady; coraz częściej mówi się i pisze już nie tylko o sound studies, ale i o propagowanych przez nie sonicznych metodologiach.

W numerze chcemy zaprezentować współczesne rozumienia antropologii dźwięku. Szczególnie interesuje nas perspektywa akustemologiczna (Steven Feld), a więc refleksja nad tym, w jaki sposób dźwięk kształtuje ludzkie myślenie o świecie, jego postrzeganie oraz pojmowanie, jego – zacytujmy Tadeusza Peipera – „słuchokrąg”. Interesują nas więc np. audialne tożsamości oraz sposoby audialnej organizacji społeczności.

Zapraszamy do przesyłania tekstów zarówno dotyczących współczesności, jak i historycznych. Muzyka oraz rozmaite technologie audialne interesują nas przede wszystkim w kontekście kulturowych praktyk i refleksji antropologicznej. Jesteśmy otwarci również na teksty dotyczące relacji pomiędzy różnymi sposobami słyszenia i nasłuchiwania, a także między słuchem oraz innymi zmysłami. Szczególne miejsce w numerze planujemy poświęcić wątkom polskim, ale interesują nas też eseje wykraczające poza globalne Północ i Zachód.

***

Zapraszamy do nadsyłania tekstów korespondujących z tymi tematami, o preferowanej objętości 30–50 tysięcy znaków – w procesie wyboru i recenzji będą one miały pierwszeństwo przed tekstami nadsyłanymi w wolnym naborze, lecz niepowiązanymi z aktualnie opracowywanymi blokami tematycznymi. Zastrzegamy, że teksty nadsyłane w ramach CFP traktujemy jako uzupełnienie ram proponowanych przez redaktorów prowadzących numery, a nie podstawę budowania spisów treści.

Zgłoszenia przyjmujemy poprzez naszą stronę; równolegle prosimy przesyłać propozycje na adres konteksty@ispan.pl