Motety z rękopisu Macieja z Warszawy (PL-WN BOZ 1115). Transkrypcje i komentarze
Elżbieta Zwolińska
(Polska)
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest czterem liturgicznym utworom 4-głosowym, zachowanym wśród innych wpisów (m in. kopii wybranych części traktatu Micrologus musicae activae Andreasa Ornitoparcha) w manuskrypcie z dawnej Biblioteki Ordynacji Zamojskiej (obecnie Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. BN Rps BOZ 1115). Rękopis był sporządzony w latach trzydziestych XVI wieku w Krakowie przez Macieja z Warszawy. Motety są nieznanego autorstwa, a ich przekaz unikatowy (nie udało się ustalić dotychczas żadnych konkordancji). Badania nad tym repertuarem jako pierwsza podjęła Barbara Brzezińska i ich wyniki przedstawiła na łamach kwartalnika Muzyka w 1988 r. (w niniejszym artykule są odniesienia do niektórych z pionierskich ustaleń z tej autorki). Utwory nie doczekały dotąd edycji źródłowej, znane są tylko z opisów i fragmentów nutowych w publikacjach. Stanowią jednak interesujące świadectwo muzycznej aktywności z I połowy XVI stulecia, zatem zamieszczono tu – jako zasadniczą część pracy - ich studyjne, opatrzone źródłowymi komentarzami transkrypcje, w zamierzeniu rozumiane jako materiał do dalszych badań i interpretacji. W komentarzach do kolejnych utworów wskazano wybrane szczegóły kopii Macieja (możliwe do odszukania na zamieszczonej reprodukcji), niektóre cechy konstrukcji i stylu oraz wykaz dokonanych zmian w stosunku do źródła. Jeden z utworów wydaje się słabszy od pozostałych pod względem warsztatu kompozytorskiego; jego transkrypcję zamieszczono w aneksie, bo być może jest ona rezultatem niedostatecznego rozpoznania zapisu źródłowego.
Słowa kluczowe:
muzyka staropolska, muzyka liturgiczna, motet, Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, Maciej z Warszawy, transkrypcjeBibliografia
Brzezińska, Barbara. Repertuar polskich tabulatur organowych z pierwszej połowy XVI wieku. Kraków: PWM, 1987.
Google Scholar
Brzezińska, Barbara. „Utwory z rękopisu BOZ 1115”. Muzyka 32, nr 1 (1988): 49–76.
Google Scholar
Hoffmann-Erbrecht, Lothar. Henricus Finck – musicus excellentissimus (1445–1527). Köln: Gittarre und Laute Verlagsgesellschaft, 1982.
Google Scholar
Kołodziejczak, Zenon. „Tractus”. W: Encyklopedia Katolicka. T. 19, 949–950. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2013.
Google Scholar
Krzysztof Borek. Dwie msze z rękopisu Kk I1, wyd. Elżbieta Zwolińska. Kraków: Musica Iagellonica, 2020 (= Musica in Ecclesia Cathedrali Cracoviensi Audita 10).
Google Scholar
Leszczyńska, Agnieszka. Melodyka niderlandzka w polifonii Josquina, Obrechta i La Rue. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1997 (= Studia et Dissertationes Instituti Musicologiae Universitatis Varsoviensis, seria B 6).
Google Scholar
Lowinsky, Edward E. „On the Use of Scores by Sixteenth-Century Musicians”. Journal of the American Musicological Society 1 (1948): 17–23.
DOI: https://doi.org/10.1525/jams.1948.1.1.03a00040
Google Scholar
Marcin Kromer. Musicae elementa, wyd. Elżbieta Witkowska-Zaremba. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019 (= Monumenta Musicae in Polonia, seria C).
Google Scholar
Morawska, Katarzyna. Renesans 1500–1600. Warszawa: Sutkowski Edition, [1994] (= Historia Muzyki Polskiej 2).
Google Scholar
Morawska, Katarzyna. „Rękopis 3910 z Biblioteki Czartoryskich w Krakowie jako źródło do teorii muzyki w Polsce z XV i XVI wieku”. W: Muzykolog wobec dzieła muzycznego. Zbior prac dedykowanych Doktor Elżbiecie Dziębowskiej w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Zofia Dobrzańska-Fabiańska, 27–35. Kraków: Musica Iagellonica, 1999.
Google Scholar
Nadolski, Bogusław. „Msza”. W: Encyklopedia Katolicka. T. 13, 426–327. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.
Google Scholar
Piwowarczyk, Elżbieta. „Legaty testamentowe na kościół św. Anny (1400–1530): z krakowskich ksiąg miejskich”. W: Studia z dziejow kościoła św. Anny w Krakowie, red. Zdzisław Klich, Tomasz Węcławowicz, 73–86. Kraków: Wydawnictwo UNUM, 2011.
Google Scholar
Poźniak, Piotr. Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce renesansu. Studium kontekstualno-analityczne, Kraków: Musica Iagellonica, 1999.
Google Scholar
Propria mszalne i inne motety z rękopisu Kk I.1, wyd. Mateusz Solarz. Kraków: Musica Iagellonica, 2020 (= Musica in Ecclesia Cathedrali Cracoviensi Audita 11).
Google Scholar
Sebastian z Felsztyna, Pisma o muzyce, opr. i przekł. Elżbieta Witkowska-Zaremba. Kraków: PWM, 1991 (= Monumenta Musicae in Polonia. Seria C).
Google Scholar
Szelest, Marcin. „Źródłowe czy krytyczne? O wydaniach dawnej muzyki polskiej”. W: Muzykolog wobec świadectw źrodłowych i dokumentow. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Piotrowi Poźniakowi w 70. rocznicę urodzin, red. Zofia Fabiańska i in., 311–334. Kraków: Musica Iagellonica, 2009.
Google Scholar
Tabulatura Ioannis de Lublin. Ad faciendum cantum horale. Fundamentum. Ad faciendum correcturam, wyd. i przekł. polski Elżbieta Witkowska-Zaremba. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015 (= Monumenta Musicae in Polonia, seria C).
Google Scholar
Wieczorek, Ryszard. „Nochmals zum Thema «Heinrich Finck in Polen»: aus der polnischen Sicht”. W: Die Musik der Deutschen im Osten und ihre Wechselwirkung mit den Nachbarn.
Google Scholar
Kongresbericht Koln 1992, red. Klaus Wolfgang Niemöller, Helmut Loos, 197–227. Bonn 1994 (= Deutsche Musik am Ostem 6).
Google Scholar
Wieczorek, Ryszard. „Wrocławski kodeks menzuralny WarU 2016 (PL-Wu 5892 olim Mf. 2016): stan i perspektywy badań”. W: Staropolszczyzna muzyczna. Księga konferencji Warszawa 18–20 października 1996, red. Jolanta Guzy-Pasiak, Agnieszka Leszczyńska, Mirosław Perz, 83–99. Warszawa: Neriton 1998.
Google Scholar
Witkowska-Zaremba, Elżbieta, „Notacja muzyczna w tekstach teoretycznych XV–XVI wieku”, w: Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źrodłach polskich XI–XVI wieku, red. Elżbieta Witkowska-Zaremba, 13–108. Kraków: Musica Iagellonica 1999.
Google Scholar
Zwolińska, Elżbieta. „Sonum campanarum imitando? Zum Krakauer Motettenrepertoire in den ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts”. W: Musikgeschichte zwischen Ost- und Westeuropa. Kirchenmusik – geistliche Musik – religiose Musik. Bericht der Konferenz Chemnitz 28.–30. Oktober 1999 anlaslich des 70. Geburtstages von Klaus Wolfgang Niemoller, red. Helmut Loos, Klaus-Peter Koch, 687–694. Sinzig: Studio Verlag, 2002.
Google Scholar
Autorzy
Elżbieta ZwolińskaPolska
Statystyki
Abstract views: 75PDF downloads: 73
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Elżbieta Zwolińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Elżbieta Zwolińska, Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina , Muzyka: Tom 63 Nr 3 (2018)
- Elżbieta Zwolińska, O domniemanym związku anonimowej „Dumy” z XVI wieku z liturgią pasyjną , Muzyka: Tom 66 Nr 3 (2021)
- Elżbieta Zwolińska, Mikołaj z Chrzanowa – addenda , Muzyka: Tom 63 Nr 3 (2018)
- Elżbieta Zwolińska, Glosa do rozważań Marcina Szelesta o postaci Marcina Leopolity , Muzyka: Tom 69 Nr 1 (2024)
