„Sonata b-moll” op. 35 Fryderyka Chopina i ukryte w niej treści: dotychczasowe hipotezy i nowe znaki zapytania
Grzegorz Zieziula
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8464-9592
Abstrakt
Punkt wyjścia rozważań stanowi przegląd wybranej literatury chopinologicznej odnoszącej się do ukrytych treści, które zawiera Sonata b-moll op. 35 F. Chopina. Szczególną wagę przywiązuję do ustaleń J. Kallberga, który zaproponował nowe spojrzenie na cz. III sonaty – Marsz. Próbuję poszerzyć te refleksje, wskazując niedostrzeżone przez wcześniejszych badaczy aluzje muzyczne odnoszące się – z jednej strony – do Hymnu Królestwa Polskiego z 1816 r. ze słowami A. Felińskiego i z muzyką J.N. Kaszewskiego, znanego też jako Pieśń narodowa za pomyślność króla lub Modlitwa, z drugiej zaś – do popularnych w epoce marszów napoleońskich.
Słowa kluczowe:
Fryderyk Chopin, Sonata b-moll op. 35, Jan Nepomucen Kaszewski, Alojzy Feliński, Napoleon Bonaparte, muzyka Gwardii Cesarskiej, marszBibliografia
Bibliografia Literatury Polskiej „Nowy Korbut”, red. komitet. T. 7–9, Romantyzm. Warszawa: PIW, 1972.
Google Scholar
Bronarski, Ludwik. „Pierwszy akord Sonaty b-moll Chopina”. Kwartalnik Muzyczny 3, nr 8 (1930): 313–320.
Google Scholar
Chomiński, Józef Michał. Sonaty Chopina. Kraków: PWM, 1960.
Google Scholar
Chopin, Fryderyk. Sonaty / Sonatas op. 35, 58, wyd. Jan Ekier, Paweł Kamiński. Kraków: PWM 2024 (= Wydanie Narodowe Dzieł Fryderyka Chopina / National Edition of the Works of Fryderyk Chopin 10).
Google Scholar
Chopin w krytyce muzycznej (do I wojny światowej), red. Irena Poniatowska. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2011.
Google Scholar
Dwyer, Philip. Napoleon. Passion, Death and Resurrection 1815–1840. London: Bloomsbury Publishing, 2018.
Google Scholar
Eigeldinger, Jean-Jacques. Chopin. Dusza salonów paryskich 1830–1848, przekł. Zbigniew Skowron. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2019.
Google Scholar
Eigeldinger, Jean-Jacques. Chopin w oczach swoich uczniów, przekł. Zbigniew Skowron. Kraków: Musica Iagellonica, 2000.
Google Scholar
Elsner, Józef. Król Łokietek, czyli Wiśliczanki, opera w dwóch aktach / Opera in Two Acts, libretto / Libretto by Ludwik Adam Dmuszewski, wyd. Grzegorz Zieziula Grzegorz. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019 (= Monumenta Musicae in Polonia).
Google Scholar
Gallagher, Daniel. „Between Paris and Leipzig: Encountering Chopin in the Music of Clara Schumann”. W: Chopin in Paris. The 1830s, red. Artur Szklener, 9–22. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2006.
Google Scholar
Gamrat, Małgorzata. „Signs of Music, Intertextuality, and Narrative Strategy. Cultural Semiotics and 19th-Century Funeral Music: The Case of Karol Kurpiński’s Elegia na śmierć Tadeusza Kościuszki”. Chinese Semiotic Studies 17, nr 2 (2021): 229–249. doi.org/10.1515/ css-2021-0012.
DOI: https://doi.org/10.1515/css-2021-0012
Google Scholar
Ganche, Edouard. Frédéric Chopin, sa vie et ses oeuvres. Paris: Mercure de France, 1921.
Google Scholar
Gavoty, Bernard. Frédéric Chopin. Paris: B. Grasset, 1974.
Google Scholar
Gmys, Marcin. Karol Kurpiński i romantyczna Europa. Warszawa: Editions Spotkania, 2015.
Google Scholar
Goebl-Streicher, Uta. Friederike Müller. Listy z Paryża 1839–1845. Nauczanie i otoczenie Fryderyka Chopina w świetle korespondencji jego ulubionej uczennicy, przekł. Barbara Świderska. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2022.
Google Scholar
Goldberg, Halina. „Descriptive Instrumental Music in Nineteenth-Century Poland: Context, Genre and Performance”, Journal of Musicological Research 34, nr 3 (2015): 224–248. doi.org/10.1080/01411896.2015.1050637.
DOI: https://doi.org/10.1080/01411896.2015.1050637
Google Scholar
Hedley, Artur. Chopin, przekł. A. Opęchowska. Łódź: St. Jamiołkowski & T.J. Evert, 1949.
Google Scholar
Helman, Zofia. „Norma i indywiduacja w sonatach Chopina”. W: Przemiany stylu Chopina, red. Maciej Gołąb, 43–68. Kraków: Musica Iagellonica, 1993.
Google Scholar
Iwaszkiewicz, Jarosław. Chopin. Kraków: PWM, 1966.
Google Scholar
Jachimecki, Zdzisław. Chopin. Rys życia i twórczości. Kraków: PWM, 1957.
Google Scholar
Jasińska, Stanisława. „Geneza wiersza Juliusza Słowackiego Na sprowadzenie prochów Napoleona”. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 5 (1955): 161–166.
Google Scholar
Kallberg, Jeffrey. „Chopin’s March, Chopin’s Death”. 19th Century Music 25, nr 1 (2001): 3–26. doi.org/10.1525/ncm.2001.25.1.3.
DOI: https://doi.org/10.1525/ncm.2001.25.1.3
Google Scholar
Kastner, Georges. Manuel général de musique militaire à l’usage des armées françaises. Paris: Firmin Didot Frères, 1848.
Google Scholar
Kobylańska, Krystyna. „Les improvisations de Frédéric Chopin”, Chopin Studies 3 (1990): 77–89.
Google Scholar
„Konopacki Jan”. W: Słownik muzyków polskich, red. Józef M. Chomiński. T. 1: 289. Kraków: PWM 1962.
Google Scholar
Korespondencja Fryderyka Chopina, opr. Bronisław Edward Sydow. T. 1–2. Warszawa: PIW 1955.
Google Scholar
Korespondencja Fryderyka Chopina z George Sand i z jej dziećmi, opr. Krystyna Kobylańska. Wyd. 2, przejrzał i uzupełnił Zbigniew Skowron. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, PIW, 2010.
Google Scholar
Kościuszko w muzyce. Wybór kompozycji / Kościuszko in music. Selection of compositions, wybór i red. Adam Tomasz Kukla. Kraków: PWM, 2017.
Google Scholar
Leichtentritt, Hugo. „Die Sonaten”. W: Hugo Leichtentritt, Analyse von Chopin’schen Klavierwerke. T. 2: 210–266. Berlin: Max Hesses Verlag, 1922.
Google Scholar
Lubin, Georges. George Sand en Berry. Paris: Hachette, 1967.
Google Scholar
Marquis de Luppé. Astolphe de Custine. Monaco: Éditions du Rocher, 1957.
Google Scholar
Marek, Tadeusz. „Czy Sonata b-moll op. 35 Fryderyka Chopina jest cykliczna i programowa?”. Muzyka 4, nr 1–2 (1953): 25–37.
Google Scholar
Opieński Henryk. „Sonaty Chopina, ich oceny i ich wartość konstrukcyjna [cz. 1]”. Kwartalnik Muzyczny 1, nr 1 (1928): 59–72.
Google Scholar
Petty, Wayne C. „Chopin and the Ghost of Beethoven”. 19th-Century Music 22, nr 3 (1999): 281–298. doi.org/10.2307/746802.
DOI: https://doi.org/10.1525/ncm.1999.22.3.02a00050
Google Scholar
Rambeau, Marie-Paule. Chopin w życiu i twórczości George Sand, przekł. Zbigniew Skowron. Kraków: Musica Iagellonica, 2009.
Google Scholar
Rieger, Adam. Pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu Władysława Żeleńskiego. Maszynopis, Kraków, 1939, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/edition/279374, dostęp 11 V 2025.
Google Scholar
Saint-Hilaire, Émile Marco de. Histoire anecdotique, politique et militaire de la Garde Impériale. Paris: Charles Warée, 1847.
Google Scholar
Sand, George. Zima na Majorce, przekł. Magdalena Zorga-Krzychowicz. Pelplin: Bernardinum, 2006.
Google Scholar
Szumańska, Joanna. „Wizerunki równoległe Stanisława Augusta podczas inauguracji Teatru Królewskiego w Starej Oranżerii 6 września 1788 roku”. Pamiętnik Teatralny 68, nr 4 (2018): 87–112. doi.org/10.36744/pt.258.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.258
Google Scholar
Tomaszewski, Mieczysław. Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans. Poznań: Podsiedlik-Raniowski i Spółka, 1998.
Google Scholar
Tomaszewski Mieczysław, „Sonata b-moll op. 35”, https://chopin.nifc.pl/pl/chopin/kompozycja/92-sonata-in-b-flat-minor, dostęp 11 V 2025.
Google Scholar
Wawrzykowska-Wierciochowa, Dioniza. „O melodiach pieśni Boże, coś Polskę”. Muzyka 31, nr 3 (1986): 57–81.
Google Scholar
Zamoyski, Adam. Chopin, przekł. Halina Sołdaczukowa. Warszawa: PIW, 1985.
Google Scholar
Zieliński, Tadeusz A. „Chopinowska Modlitwa Polaków”. Ruch Muzyczny 36, nr 4 (1992): 1, 4.
Google Scholar
Zieliński, Tadeusz A. Chopin. Życie i droga twórcza. Kraków: PWM, 1993.
Google Scholar
Zwierzycka, Agnieszka. „Pieśni Gabryelli [The Songs of Gabryella], op. 25 by Władysław Żeleński. From Genesis to Resonance”. W: Musical Analysis: Historia, Theoria, Praxis. T. 6, red. Anna Granat-Janki et al.: 157–171. Wrocław: Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego, 2021.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz ZieziulaInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-8464-9592
Statystyki
Abstract views: 463PDF downloads: 199
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Grzegorz Zieziula
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Zieziula, Michał Jaczyński, Recepcja twórczości Władysława Żeleńskiego w latach 1857–1939, Kraków 2017 , Muzyka: Tom 64 Nr 4 (2019)
- Grzegorz Zieziula, „Die Schweizerhütte”, Moniuszkowska prapremiera spóźniona o blisko dwa stulecia: pytania, hipotezy, nowe perspektywy badawcze , Muzyka: Tom 66 Nr 2 (2021)
- Grzegorz Zieziula, Z korespondencji Romana Statkowskiego: postscriptum (listy do Ludwiki Trębickiej z lat 1919–1925) , Muzyka: Tom 61 Nr 4 (2016)
- Grzegorz Zieziula, Władysław Żeleński w Warszawie (1871–1881): fakty i niedopowiedzenia , Muzyka: Tom 62 Nr 4 (2017)
- Grzegorz Zieziula, Wokół warszawskiego okresu życia i twórczości Władysława Żeleńskiego. Dokumenty epistolarne z lat 1873–1880 , Muzyka: Tom 62 Nr 4 (2017)
- Grzegorz Zieziula, Album Jana Ludevita Prochazky z let 1860–1888 / The Prochazka Album (1860–1888). Red. Jana Vojtěškova. Opr. Jana Vojtěškova i Jiři K. Kroupa. Przekł. ang. David R. Beveridge i Hilda Hearne. Praha 2013 , Muzyka: Tom 61 Nr 4 (2016)
