Lwowski kościół Karmelitanek Bosych (1642–1690) a projekty Giovanniego Battisty Gisleniego
Stanisław Mossakowski
mossak@onet.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6351-8913
Abstrakt
Artykuł poświęcony grupie studiów Giovanniego Battisty Gisleniego (1600–1672), zawierających kilka odmiennych wariantów projektu kościoła Karmelitanek Bosych we Lwowie (realizacja 1641–1648 i 1683–1688). Jest także próbą ustalenia roli, jaką w procesie twórczym odgrywał nie tylko architekt-projektant i przepisy zakonu karmelitów bosych, lecz także fundator-zleceniodawca i określone przez niego wymagania.
Słowa kluczowe:
Giovanni Battista Gisleni, Jakub Sobieski, kościół Karmelitanek Bosych we Lwowie, architektura sakralna Lwowa XVII w., architektura barokowa, fundacje architektoniczne w XVII w.Bibliografia
Bochnak, Adam. „Kolegiata św. Józefa w Klimontowie”. Przegląd Powszechny 42, nr 496 (1925): 51–72; nr 497 (1925): 166–188.
Google Scholar
Brykowska, Maria. Architektura karmelitów bosych w XVII–XVIII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Google Scholar
Czyż, Anna Sylwia. Fundacje artystyczne rodziny Paców: Stefana, Krzysztofa Zygmunta i Mikołaja Stefana. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2016.
Google Scholar
Długosz, Józef. Jakub Sobieski 1590–1646. Parlamentarzysta, polityk, podróżnik i pamiętnikarz. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1989.
Google Scholar
Gębarowicz, Mieczysław. Szkice z historii sztuki XVII w. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1966.
Google Scholar
Gurlitt, Cornelius. Warschauer Bauten aus der Zeit der sächsischen Könige. Berlin: Der Zirkel Architektur-Verlag, 1917.
Google Scholar
Herklotz, Ingo. Cassiano dal Pozzo und die Archäologie des 17. Jahrhunderts. München: Hirmer Verlag, 1999.
Google Scholar
Kałamajska-Saeed, Maria. „Kościół Brygidek w Grodnie”. W: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, redakcja Jerzy Lileyko, 349–363. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000.
Google Scholar
Kałamajska-Saeed, Maria. „Kościół p.w. Zwiastowania Najśw. Marii Panny i dawny klasztor Brygidek”. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, cz. 4: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego, t. 1: Kościoły i klasztory Grodna (1), redakcja Jan K. Ostrowski, 89–245. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2012.
Google Scholar
Kandt, Kevin E. „Andreas Schlüter and Otto van Veen. The Source, Context, and Adaptation of a Classizing Emblem for the Tomb of Jakub Sobieski”. Artium Quaestiones 10 (2000): 79–116.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Andrzej Schlüter, rzeźbiarz królów. Warszawa: Muzeum w Wilanowie, 2014.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. „Fasada kościoła Karmelitanek we Lwowie”. W: Polska i Europa w dobie nowożytnej. Prace naukowe dedykowane Profesorowi Juliuszowi A. Chrościckiemu, redakcja Tadeusz Bernatowicz et al., 401–403. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie, 2009.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. „Giovanni Battista Gisleni i Francesco de’Rossi. Z dziejów współpracy architekta i rzeźbiarza”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 36, z. 1 (1991): 3–21.
Google Scholar
Kret, Wojciech. „Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy na tle twórczości Giovanniego Battisty Gisleniego”. Rocznik Warszawski 13 (1975): 41–66.
Google Scholar
Małkiewicz, Adam. Theoria et praxis. Studia z dziejów sztuki nowożytnej i jej teorii. Kraków: Universitas, 2000.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz, „Budownictwo Jana III we Lwowie”. Ziemia Czerwińska 2, z. 2 (1936): 251–280.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz. Fabrica Ecclesiae. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1946.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz. Lwowskie kościoły barokowe. Lwów: Towarzystwo Naukowe we Lwowie, 1932.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz. „Nieznane rzeźby Andrzeja Schlütera”. Sztuka Dawna 2, z. 3 (1939): 219–233.
Google Scholar
Miks-Rudkowska, Nina. „Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy. Z badań nad twórczością G. B. Gisleniego”, Biuletyn Historii Sztuki 30, nr 4 (1968): 419–435.
Google Scholar
Miłobędzki, Adam. Architektura polska XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Orbis Polonus. Studia z historii sztuki XVII–XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2002.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. „Projekt kościoła karmelitów bosych w Warszawie autorstwa Giovanniego Battisty Gisleniego”. Biuletyn Historii Sztuki 59, nr 1–2 (1997): 92–103.
Google Scholar
Nestorow, Rafał. „Kościół p.w. Oczyszczenia Najśw. Panny Marii i dawny klasztor ss. Karmelitanek Bosych”. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, cz. 1: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 19: Kościoły i klasztory Lwowa z okresu przedrozbiorowego (1), redakcja Jan K. Ostrowski, 270–296. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2011.
Google Scholar
Onida, Nicoletta. „Il problema dei «luogi per confessionali» nelle chiese dei barnabiti. Il contributo di Lorenzo Binago”. Arte Lombarda 134, nr 1 (2002): 150–160.
Google Scholar
Osiecka-Samsonowicz, Hanna. „Affaitati, Isidoro”. W: Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV–XVII wieku, redakcja Paweł Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, 5–10. Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 2016.
Google Scholar
Osiecka-Samsonowicz, Hanna. Agostino Locci (1601 – po 1660). Scenograf i architekt na dworze królewskim w Polsce. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2003.
Google Scholar
Petrus, Jerzy T. „Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca Męczennika”. W: id., Kościoły i klasztory Żółkwi, 15–86. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 1994.
Google Scholar
Pracchi, Valeria. „La Raccolta Martinelli al Castello Sforzesco di Milano (prima parte)”. Il disegno di architettura 2, nr 3 (1991): 5–24.
Google Scholar
Putkowska, Jolanta. Architektura Warszawy XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Google Scholar
Sobieski, Jakub. Peregrynacja po Europie (1607–1613). Droga do Baden (1638). Opracowanie Józef Długosz. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991.
Google Scholar
Trawicka, Zofia. Jakub Sobieski 1591–1646. Studium z dziejów warstwy magnackiej w Polsce doby Wazów. Kraków: Societas Vistulana, 2007.
Google Scholar
Wanat, Benignus Józef. Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów, 1979.
Google Scholar
Wasserman, Jack. Ottaviano Mascarino and His Drawings in the Accademia Nazionale di San Luca. Rome: Accademia di San Luca, 1966.
Google Scholar
Wittkower, Rudolf. „Problems of the Theme”. W: Baroque Art. The Jesuit Contribution, redakcja Rudolf Wittkower, Irma B. Jaffe, 1–14. New York: Fordham University Press, 1972.
Google Scholar
Autorzy
Stanisław Mossakowskimossak@onet.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-6351-8913
Stanisław Mossakowski (ur. 1937), wieloletni dyrektor Instytutu Sztuki PAN, członek licznych towarzystw naukowych w kraju (m.in. PAN, PAU, TNW) i za granicą (m.in. Ateneo Veneto w Wenecji, Accademia Clementina w Bolonii, Académie Européenne des Sciences, des Arts et des Lettres w Paryżu), historyk sztuki nowożytnej, specjalizujący się w problematyce dziejów architektury i rzeźby dekoracyjnej, roli tradycji antycznej w sztuce, relacji artystycznych polsko-włoskich oraz związków historii sztuki i historii idei.
Statystyki
Abstract views: 333PDF downloads: 164
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Stanisław Mossakowski, Żmudna droga do prawdy. Uwagi na marginesie studiów Marcina Fabiańskiego nad renesansowym zamkiem na Wawelu , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 1 (2019): Numer zwykły
- Stanisław Mossakowski, Przemysław Wątroba, Rysunki architektoniczne i dekoracyjne. Tylman van Gameren, t. 1-2, Warszawa 2019 (Katalog Zbiorów - Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie). , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 83 Nr 2 (2021): Numer dedykowany prof. dr hab. Piotrowi Skubiszewskiemu
- Stanisław Mossakowski, Między rzymskim uniwersalizmem a „niebem i zwyczajem polskim”. Próba rozpoznania kilku projektów budowli świeckich autorstwa Giovanniego Battisty Gisleniego , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 85 Nr 1 (2023)
- Stanisław Mossakowski, Projekt fasady kościoła Jezuitów w Płocku autorstwa Giovanniego Battisty Gisleniego , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 85 Nr 4 (2023)
- Stanisław Mossakowski, Wojciech Boberski, Jerzy Kowalczyk (1930-2018) , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 84 Nr 2 (2022)
- Stanisław Mossakowski, Kształtowanie się polskiej rezydencji szlacheckiej w świetle projektów Giovanniego Battisty Gisleniego , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 86 Nr 4 (2024)