Lepiej budować mosty niż ściany

Magdalena Hasiuk

Abstrakt

Tekst przybliża fenomen teatru w więzieniu. Zwraca uwagę na zróżnicowanie jego form i zależność od wielu kontekstów: społecznych kulturowych, geograficznych, a przede wszystkim politycznych, które niekiedy mają destrukcyjny wpływ na omawiane zjawisko. Więzienie poprzez specyfikę miejsca sprawia, że cechy konstytutywne sztuki teatru: jej efemeryczność, żywa obecność oparta na spotkaniu międzyludzkim aktora i widza, praca zespołowa i praktyka artystyczna, związane z transformacją świata w różnych wymiarach ulegają wzmocnieniu. Więzienie poprzez nieprzychylność warunków dla życia przebywających w nim osób stanowi wręcz wymarzone pole dla teatru, którego istotą jest „przekraczać” rzeczywistość, dystansować się względem niej, ukazywać jej ukryte oblicze, ujawniać rządzące nią mechanizmy, a dzięki temu przekształcać świat oraz stymulować na różnych planach rozwój człowieka: aktora i widza. W kontekście więziennym aspekt artystyczny pracy teatralnej o wiele wyraźniej niż np. w tzw. teatrze głównego nurtu wiąże się z aspektem ontologicznym, egzystencjalnym. Autorka postuluje także wprowadzanie terminów: „teatru tworzonego w więzieniu” zamiast „teatru więziennego” oraz zastępowanie w miarę możliwości określeń osadzeni/osadzone, więźniowie/więźniarki przez aktorzy/aktorki, twórcy/twórczynie, „współpracownicy/współpracowniczki z więzienia”.