Planeta klaunów w konstelacji Słońca
Magdalena Hasiuk
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2736-5256
Abstrakt
Tekst stanowi analizę różnorodnych funkcji i sposobów zastosowania motywów klauna i cyrku w ponad pięćdziesięcioczteroletniej historii Théâtre du Soleil. Klauni przenikali do teatru Ariane Mnouchkine zarówno ze „źródłowych” dla jej sztuki inspiracji teatralnych: form orientalnych, komedii dell'arte i jarmarku, z praktyki pedagogicznej Jacques’a Lecoqa, jak i z przestrzeni – opuszczonego cyrku Montmartre (dawnym Médrano), w którym bezdomny wówczas Théâtre du Soleil umieścił akcję Snu nocy letniej (1968). W kolejnych spektaklach klauni jako elementy konstytutywne świata przedstawionego powracali w dwóch formach: klauna politycznego – w obrazach kabaretu rewolucyjnego w Mefisto (1979) oraz jako swoisty bufor – wprowadzający nowe jakości doświadczeń w poszczególnych ogniwach cyklu szekspirowskiego. Za każdym razem postaci klaunów w spektaklach Théâtre du Soleil w znacznym stopniu poszerzają wymiary świata przedstawionego, ujawniają jego złożoność i nieprzeniknioność, stają się znakiem czystej teatralności i pozwalają wydobyć rozliczne paradoksy dostrzegalne zarówno w perspektywie indywidualnej, społecznej, jak i transcendentnej.
Słowa kluczowe:
Ariane Mnouchkine, Theatre du Soleil, klaun, estetyka teatralna, ShakespeareBibliografia
Bablet, M.L., & Bablet, D. (1979). Le Théâtre du Soleil ou la quéte du bonheur. Ivry: Editions du CNRS.
Google Scholar
Dragovitch, V. (1983). "Richard II" dans la mise en scène d’Ariane Mnouchkine. In M.T. Jones-Davies (ed.), Du texte à la scène: langages du théâtre. Paris: Société française Shakespeare.
Google Scholar
Ertel, E. (1986). Entre l’imitation et la transposition. Théâtre/Public, 68.
Google Scholar
Ferruccio, M. (1981). Rytuał i widowisko na Bali (A. Wasilewska, tłum.). Dialog, 10.
Google Scholar
Héliot, L. (1984). "Henry IV" par le Théâtre du Soleil. Acteurs, 18.
Google Scholar
Lista, G. (1997). La fête et le tango. In G. Lista (ed.), La scéne moderne: Encyclopédie mondiale des arts du spectacle dans la seconde moitié du XX siècle. Arles: Actes Sud.
Google Scholar
Meyerhold, W.E. (1988). Przed rewolucją (1905-1917) (A. Drawicz, & J. Koenig, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Meyerhold, W.E. (1956). Rekonstrukcja teatru (J. Rdułtowski, tłum.). Pamiętnik Teatralny, 2–3.
Google Scholar
Mnouchkine, A, & Penchenat, J.C. (1971). L’aventure du Théâtre du Soleil. Preuves, 7.
Google Scholar
Mounier, C. (1977). Le plaisir de raconter nos histoires, l’histoire, notre histoire. Revue d’Esthetique, 1–2.
Google Scholar
Onimus, J. (1979). Groteskowość a doświadczenie świadomości (K. Falicka, tłum.). Pamiętnik Literacki, 4, 319-327.
Google Scholar
Rémy, T. (1945). Les clowns. Paris: Grasset.
Google Scholar
Saldo, R. (1991). „1789” par le Théâtre du Soleil ou Révolution mise en scène. W: A. Peyronie (red.). Révolution Française, peuple et littératures. Paris: Klincksieck.
Google Scholar
Simon, A. (1969). Des clowns et des hommes. Esprit, 6.
Google Scholar
Simon, A. (1979). Clowns, tragédiens et croix gammées. Esprit, 7–8.
Google Scholar
Simon, A. (1984). Naître et renaître au théâtre. Théâtre en Europe, 3.
Google Scholar
Simon, A. (1988). La planète des clowns. Lyon: La Manufacture.
Google Scholar
Temkine, R. (1987). Le théâtre au présent. Paris: Bouffonneries.
Google Scholar
Autorzy
Magdalena HasiukInstytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0003-2736-5256
Statystyki
Abstract views: 314PDF downloads: 209
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Magdalena Hasiuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Hasiuk, Lepiej budować mosty niż ściany , Pamiętnik Teatralny: Tom 68 Nr 2 (2019)
- Trevor Hill, Magdalena Hasiuk, «Kalevala—Unwritten Fragments» by Teatr Węgajty / Field Project: Trevor Hill’s Autoethnographic Narration , Pamiętnik Teatralny: Tom 73 Nr 2 (2024)
- Magdalena Hasiuk, Od antropologii teatru do antropologii lasu: O pewnym rozumieniu Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego , Pamiętnik Teatralny: Tom 73 Nr 2 (2024)
- Magdalena Hasiuk, Odnaleźć ciało błyskawicy: O wybranych postaciach w przedstawieniach Odin Teatret , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 1/2 (2017)
- Magdalena Hasiuk, «Nie można obejść się bez teatru»: O poziomach metateatralności w «Mewie» Antona Czechowa , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 3 (2016)
- Magdalena Hasiuk, Odrodzenie pradawnego obrzędu? Alilujki Teatru Węgajty , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 1/2 (2016)
