«Kalevala—Unwritten Fragments» by Teatr Węgajty / Field Project: Trevor Hill’s Autoethnographic Narration
Trevor Hill
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8691-2956
Magdalena Hasiuk
mahas@o2.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2736-5256
Abstrakt
Tematem tekstu jest przedstawienie Kalevala – fragmenty niepisane Teatru Węgajty / Projektu terenowego, które w 2000/2001 roku otworzyło nowy etap działalności Teatru Węgajty. Spektakl stanowił kontynuację wyborów tematycznych, estetycznych oraz związanych z metodą pracy Teatru Wiejskiego „Węgajty” a zarazem otwierał nowe drogi poszukiwań. Elementem w szczególny sposób transformującym pracę i wnoszącym nową jakość w towarzyszącą jej refleksję była obecność w zespole Trevora Hilla – aktora a równocześnie antropologa. Analiza autoetnograficznego opisu pracy nad Kalevalą autorstwa Hilla pozwala wyodrębnić obecne w nim trzy wymiary funkcjonowania autoetnografii: jako nowatorskiej techniki pozyskania informacji, jako metody badawczej (autoetnografia analityczna) oraz jako wyznacznika nowego paradygmatu wytwarzania wiedzy o życiu społecznym i jego uczestnikach (autoetnografia ewokatywna). Zastosowanie metody autoetnograficznej w badaniach nad Teatrem Węgajty pozwoliło dotrzeć do informacji trudnych do uzyskania w inny sposób, w tym dotyczących doświadczeń i procesów wewnętrznych aktora.
Słowa kluczowe:
Teatr Węgajty, «Kalevala», inscenizacja eposu, improwizacja, kreacja zespołowa, badania autoetnograficzne w teatrzeBibliografia
Anderson, Leon. “Analytic autoetnography.” Journal of Contemporary Ethnography 35, no. 4 (2006): 373–395.
DOI: https://doi.org/10.1177/0891241605280449
Google Scholar
Andrzejczak, Edyta. “Autoetnografia i dylematy postrzegania inności w kontekście doświadczeń studentki Erasmusa w Lizbonie.” In Inny w podróży. Volume 2, Narracje podróżnicze w XX i XXI wieku, edited by Magdalena Rabizo-Birek et al., 261–269. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017.
Google Scholar
Allen-Collinson, Jacquelyn. “Autoethnography: Situating Personal Sporting Narratives in Socio-cultural Contexts.” Qualitative Research on Sport and Physical Culture, no. 6 (2012): 191–212.
DOI: https://doi.org/10.1108/S1476-2854(2012)0000006012
Google Scholar
Biernat, Justyna. “The Landscape of Węgajty Theatre.” Theatre Research International 46, no. 3 (2021): 303–21.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0307883321000286
Google Scholar
Bosley, Keith. Introduction to The Kalevala. Edited by Elias Lönnrot. Translated by Keith Bosley, XIII–LIV. Oxford: Oxford University Press, 1989.
Google Scholar
Czarnecka, Dominika. “Autoetnografia: jej odmiany, atuty, ograniczenia i przydatność w badaniach dotyczących kultury fizycznej”. In Antropologiczne wędrówki po „miejscach” bliskich i dalekich: Księga jubileuszowa dla Profesor Iwony Kabzińskiej, edited by Dagnosław Demski, et al., 159–172. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 2020.
Google Scholar
Czerwińska, Kinga. “Człowiek na-granicy, człowiek bez-granicy: Autoetnograficzne narracje z Cieszyna.” In Opowiedzieć pogranicze: Koncepcje i narracje muzealne, edited by Dawid Keller and Małgorzata Kurgan-Przybylska, 79–89. Katowice: Muzeum Śląskie, 2020.
Google Scholar
Foucault, Michel. “Technologies of the Self.” In Technologies of the Self: A Seminar with Michel Foucault. Edited by Luther H. Martin et al., 16–49. Amherst: University of Massachusetts, 2016.
Google Scholar
Genette, Gérard. Palimpsests: Literature in the Second Degree. Translated by Channa Newman and Claude Doubinsky. Lincoln: University of Nebraska Press, 1997.
Google Scholar
Grzegorzewska, Barbara. “Komunikowanie się w edukacji w twórczości Jana Amosa Komeńskiego.” Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne, no. 4 (2017): 115–125.
Google Scholar
Haarvio, Martti. Mitologia fińska. Translated by Jerzy Litwiniuk. Warszawa: Pań- stwowy Instytut Wydawniczy, 1979.
Google Scholar
Hamerski, Oskar. Improwizacja teatralna według Keitha Johnstone’a. Kraków: Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 2012.
Google Scholar
Hill, Trevor. Active Theatre and the Technology of Self: Polish Carolling with Projekt Terenowy of Węgajty Theatre (1998–2001). Self-published, 2021.
Google Scholar
Hill, Trevor. “The Borders of Reception: Differing Expectations and Reactions to the Work of Teatr Wiejski ‘Węgajty’ in Various Locations.” Regiony i Pogranicza, no. 5 (2017): 160–173.
Google Scholar
Hill, Trevor. “Teatr Wiejski Węgajty: Travelling Theatre, the Urban and the Rural.” Ethnoanthropozoom, no. 11 (2014): 41–61.
DOI: https://doi.org/10.37620/EAZ14110041h
Google Scholar
Hill, Trevor. “The Use of Literature and Songs from Varying Cultures in Węgajty Theatre’s Kalevala—fragmenty niepisane.” Acta Neophilologica 25, no. 1 (2023): 51–69. https://doi.org/10.31648/an.8664.
DOI: https://doi.org/10.31648/an.8664
Google Scholar
Hill, Trevor. “Winter Carolling with Teatr Wiejski ‘Węgajty.’” Context: Review for Comparative Literature and Cultural Research, no. 12 (2014): 199–214.
Google Scholar
Jagodziński, Marek Franciszek. Truso—legenda Bałtyku. Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 2015.
Google Scholar
Jasińska, Magdalena. “Teatr Wiejski jako teatr antropologiczny.” In Polski teatr alternatywny po 1989 roku z perspektywy Akademickich/Alternatywnych Spotkań Teatralnych Klamra, edited by Artur Duda et al., 219–235. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2012.
Google Scholar
Kacperczyk, Anna. “Autoetnografia—technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii.” Przegląd Socjologii Jakościowej 10, no. 3 (2014): 32–75. https://doi.org/10.18778/1733-8069.10.3.03.
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.10.3.03
Google Scholar
Kafar, Marcin, and Anna Kacperczyk, eds. O granicach i „graniczności” (w) autoetnografii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Google Scholar
Kocemba-Żebrowska, Joanna, and Magdalena Hasiuk-Świerzbińska. “The Węgajty Theatre: From Collectivity to Participation.” Contemporary Theatre Review 32, no. 1 (2022): 81–90. https://doi.org/10.1080/10486801.2021.2007898.
DOI: https://doi.org/10.1080/10486801.2021.2007898
Google Scholar
Konecki, Krzysztof T. Przekraczanie granic, zamykanie granic: Perspektywa pierwszoosobowa w badaniach socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2021.
Google Scholar
Kułakowska, Katarzyna. “Odkrywanie tego, co poziome: Wprowadzenie.” In Polifonia: Rzecz o pracy twórczej Teatru Węgajty, edited by Katarzyna Kułakowska, 15–32. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2023.
DOI: https://doi.org/10.36744/9788366519657
Google Scholar
Lindstrom, Nicole. “Regional Sex Trafficking in the Balkans: Transnational Networks in an Enlarged Europe.” Problems of Post-Communism 51, no. 3 (May/ June 2004): 45–52.
DOI: https://doi.org/10.1080/10758216.2004.11052168
Google Scholar
Michalski, Ryszard. “Ośrodek Działań Teatralnych ‘Pracownia’ przy Wojewódzkim Domu Kultury w Olsztynie.” In 80-lecie amatorskiej twórczości teatralnej: Z przeszłości polskiego ruchu społecznego na Warmii, Mazurach i Powiślu, edited by Henryk Behnke et al., 28–29. Olsztyn: Towarzystwo Kultury Teatralnej, 1987.
Google Scholar
Ossowski, Stanisław. “Zoologia społeczna i zróżnicowanie kulturowe.” In Dzieła. Volume 4, O nauce, 329–350. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Google Scholar
Pankalla, Andrzej, and Joanna Grońska-Turunen. “Sisu—fińska emocja kulturowa i jej mitoanaliza w koncepcji R. Shwedera.” Roczniki Psychologiczne 13, no. 2 (2010): 29–53.
Google Scholar
Paprocka, Kamila. “Narracje litotyczne w wielkiej narracji teatru antropologicznego na przykładzie pracy Teatru Węgajty/Projektu Terenowego w Domu Pomocy Społecznej w Jonkowie.” Studia Litteraria et Historica, no. 2 (2013): 148–185. https://doi.org/10.11649/slh.2013.007.
DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2013.007
Google Scholar
Regulska, Katarzyna. “Węgajty or Celebrations.” Le Théâtre en Pologne, no. 3 (2001): 17–19.
Google Scholar
Schütz, Alfred. Collected Papers. Volume 5, Phenomenology and the Social Sciences. Dordrecht: Springer, 2011.
Google Scholar
Sobaszek, Wacław. “W stronę tradycji żywej. Z Wacławem Sobaszkiem, dyrektorem Teatru Wiejskiego Węgajty, rozmawia Tadeusz Kornaś.” Teatr, no. 1 (1997): 40–42.
Google Scholar
Steiner, Rudolf. Der Zusammenhang des Menschen mit der elementarischen Welt: Kalewala—Olaf Asteson—Das russische Volkstum—Die Welt als Ergebnis von Gleichgewichtswirkungen. Dornach: Rudolf Steiner Verlag, 1993.
Google Scholar
Szondi, Péter. Theory of the Modern Drama: A Critical Edition. Translated by Michael Hays. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1987.
Google Scholar
Autorzy
Trevor HillUniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polska
https://orcid.org/0000-0001-8691-2956
Trevor Hill - absolwent University of Glasgow, Queen’s University of Belfast i Edinburgh University. Współpracował z Teatrem Węgajty w ramach Projektu terenowego. Obecnie pracuje w Katedrze Literatur i Kultur Anglojęzycznych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, gdzie uczy angielskiego, a także prowadzi kursy technik teatralnych dla nauczycieli języka angielskiego.
Autorzy
Magdalena Hasiukmahas@o2.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0003-2736-5256
Magdalena Hasiuk - adiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W latach 2018–2024 prowadziła wraz z zespołem badania nad Teatrem Węgajty. Jej zainteresowania badawcze obejmują historię dramatu i teatru w perspektywie antropologii kulturowej, teatr zaangażowany społecznie (ze szczególnym uwzględnieniem pracy teatralnej prowadzonej w więzieniach oraz twórczości teatralnej artystów z niepełnosprawnościami) a także laboratoria teatralne XX wieku.
Statystyki
Abstract views: 229PDF downloads: 103 PDF downloads: 78
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Trevor Hill and Magdalena Hasiuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Hasiuk, Lepiej budować mosty niż ściany , Pamiętnik Teatralny: Tom 68 Nr 2 (2019)
- Magdalena Hasiuk, Planeta klaunów w konstelacji Słońca , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 1/2 (2018)
- Magdalena Hasiuk, Od antropologii teatru do antropologii lasu: O pewnym rozumieniu Teatru Węgajty jako teatru antropologicznego , Pamiętnik Teatralny: Tom 73 Nr 2 (2024)
- Magdalena Hasiuk, Odnaleźć ciało błyskawicy: O wybranych postaciach w przedstawieniach Odin Teatret , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 1/2 (2017)
- Magdalena Hasiuk, «Nie można obejść się bez teatru»: O poziomach metateatralności w «Mewie» Antona Czechowa , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 3 (2016)
- Magdalena Hasiuk, Odrodzenie pradawnego obrzędu? Alilujki Teatru Węgajty , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 1/2 (2016)