The Hymn Omni die dic Mariae in the Context o Early Seventeenth-Century Efforts to Canonise Prince Casimir Jagiellon
Barbara Przybyszewska-Jarmińska
Institute of Art, Polish Academy of Sciences (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-9625-7366
Leszek Jarmiński
(Poland)
Abstract
In an account of his 1597 stay in Kraków, Giovanni Paolo Mucante reports that Hieronim Powodowski had discovered, sometime earlier, a piece of parchment containing record of a text then unknown in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Omni die dic Mariae, and addressed the royal Kapellmeister (Krzysztof Klabon) with a request to set it to music. He then had the work printed. The four-part musical setting, complete with a Polish translation by Stanisław Grochowski and Przecław Mojecki, was published without naming the music composer, in 1598 in Cracow. The ‘Staniątki Cantionals’ include anonymous records of this piece, probably made before it was printed. In 1601, King Sigismund III Vasa and the Vilnius Catholic church hierarchs undertook efforts to have Prince Casimir Jagiellon entered in the Roman calendar, which would be tantamount to the so-called equipollent canonisation. This led to a brief issued by Pope Clement VIII (1602), which, however, only permitted the cult of St Casimir in Poland, Lithuania, and the dependent countries. On this basis, celebrations in honour of St Casimir were organised in Vilnius (1604) and described by canon Grzegorz Święcicki in his Theatrum S. Casimiri, published in the same year. It contains, among others, the text of ‘Omni die dic Mariae’, referred to in the Theatrum as a prayer composed by St Casimir himself, with the information that it was found next to his grave. From that time onwards, numerous editions of the Latin text and its translations began to appear, along with new musical settings variously described as St Casimir’s hymn or prayer, frequently – as a hymn composed by St Casimir. These publications, similarly as printed lives of the saint and his images, served to revive the cult, which had waned to some extent in the sixteenth century. The cult was important for the aim of having Prince Casimir eventually named as a saint of the universal Church, which, as demonstrated by the documents quoted in this paper, continued to be the subject of King Sigismund III’s and the Vilnius bishops’ efforts, eventually crowned with success in 1621.
Keywords:
St Carimir, canonisation, sacred music, Omni die dic Mariae, Staniątki Cantionals, Hieronim Powodowski, Stanisław Grochowski, Krzysztof Klabon, Diomedes Cato, Sigismund III VasaReferences
Analecta hymnica medii aevi, wyd. Clemens Blume, Guido M. Dreves. T. 50. Leipzig: O.R. Reisland, 1907.
Google Scholar
Archiwum Domu Sapiehów. Wydane staraniem rodziny. T. 1, Listy z lat 1575–1606, opr. Antoni Prochaska. Lwów: nakład rodziny, Drukarnia Zakładu Naukowego im. Ossolińskich, 1892.
Google Scholar
Bizzarini, Marco. Marenzio. La carriera di un musicista tra Rinascimento e Controriforma. Rodengo Saiano: Promozione Franciacorta, 1998.
Google Scholar
Chrościcki, Juliusz. Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów 1587–1668. Warszawa: PWN, 1983.
Google Scholar
Dolveck, Franz. Poétique de louange et d’éloge a Cluny au XIIe siecle. Édition critique des oeuvres poétiques completes de Pierre le Vénérable et de Pierre de Poitiers et du Mariale de Bernard de Morlas. T. 1–2. Paris: École nationale des chartes, 2011.
Google Scholar
Drzymała, Kazimierz. Święty Kazimierz. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1984.
Google Scholar
Gorczycki, Grzegorz Gerwazy. Opera omnia. T. 1, Utwory wokalne, wyd. Karol Mrowiec, Alicja Wardęcka-Gościńska. Kraków–Warszawa: Instytut Sztuki PAN , Musica Iagellonica, 2009 (= Monumenta Musicae in Polonia).
Google Scholar
Grzymalska, Kamila. Królewicz Kazimierz Jagiellończyk. Próba portretu. Kraków: Avalon, 2021.
Google Scholar
Inskrypcje z wileńskich kościołów = Vilniaus bažnyčių įrašai, wyd. Włodzimierz Appel, Eugenia Ulčinaitė. Vilnius: Aidai, 2005.
Google Scholar
Ivinskis, Zenonas. Šv. Kazimieras, 1458–1484. New York: Spaudē Tēvų Pranciškonų Spaustuvē, Brooklyn, N.Y., 1955.
Google Scholar
Jackson, Roland. „Marenzio, Poland and the Late Polychoral Sacred Style”. Early Music 27, nr 4 (1999): 622–631.
DOI: https://doi.org/10.1093/em/27.4.622
Google Scholar
Jasiński, Tomasz. „Cato – Mielczewski – Żebrowski. Trzy przyczynki do badań nad muzyką staropolską”. Muzyka 53, nr 2 (2008): 41–67.
Google Scholar
Konopczyński, Władysław. Dzieje Polski nowożytnej, wydanie drugie krajowe uzupełnione, wstęp Jerzy Maternicki, opr. tekstu i przypisy Jan Dzięgielewski. T. 1. Warszawa: PA X Instytut Wydawniczy, 1986.
Google Scholar
Kosman, Marceli. Drogi zaniku pogaństwa u Bałtów. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Historii, 1976.
Google Scholar
[Koźmian, Jan]. „Godzinki N. Panny z rękopisu monachijskiego i hymn ś. Kazimierza”. Przegląd Poznański 28 (1859): 103–128.
Google Scholar
Kurczewski, Jan. Kościół zamkowy czyli katedra wileńska w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekonomicznym rozwoju. Cz. 1, 3. Wilno: nakład i drukarnia Józefa Zawadzkiego, 1908, 1916.
Google Scholar
Maciejewski, Tadeusz. Zasób utworów z ksiąg Archikonfraterni Literackiej w Warszawie 1668–1829. Warszawa: Instytut Wydawniczy PA X, 1972 (= Silva Medii et Recentioris Aevi 1).
Google Scholar
Maslauskaitė-Mažylienė, Sigita. Dzieje wizerunku św. Kazimierza od XVI do XVIII wieku. Między ikonografią a tekstem, przekł. Katarzyna Korzeniewska. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla, 2013.
Google Scholar
Mazurkiewicz, Roman. „Zapomniane polonicum w zbiorach Biblioteki Watykańskiej”. Terminus 3, nr 1–2 (2001): 169–176, http://staropolska.pl/sredniowiecze/opracowania/Polonicum.html, dostęp 27 V 2022.
Google Scholar
Mioduszewski, Michał Marcin. Śpiewnik kościelny, czyli pieśni nabożne z melodyjami w Kościele katolickim używane. Kraków: w drukarni Stanisława Gieszkowskiego, 1838.
Google Scholar
Misztal, Henryk. „Kanonizacja równoznaczna”. Prawo Kanoniczne 21, nr 3–4 (1978): 189–216.
DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1978.21.3-4.10
Google Scholar
Monografia zespołu muzycznego oraz katalog muzykaliów klasztoru ss. Benedyktynek w Staniątkach, red. Marcin Konik. Kraków: Musica Iagellonica, 2016.
Google Scholar
Niewiero, Florian. „Dzieje kultu św. Kazimierza w kraju i za granicą”. Nasza Przeszłość 32 (1970): 78–91.
Google Scholar
Okoń, Jan. „Ks. Piotr Skarga jako promotor kultu św. Kazimierza”. Senoji Lietuvos Literatūra 35–36 (2013): 239–268.
Google Scholar
Okoń, Jan. „Pokłosie Skargowskie: «książki polskie» o św. Kazimierzu Jagiellończyku (na tropach druku i egzemplarza)”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 11 (2013): 44–60.
Google Scholar
Oszczęda, Aleksandra. Poeta Wazów. Studia o okolicznościowej poezji Stanisława Grochowskiego (1542–1612). Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1999 (= Z Prac Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego).
Google Scholar
Paltarokas, Kazimieras T.M. Karalaitis šventasis Kazimieras. Vilnius: Danielius, 2010.
Google Scholar
Pastor, Ludovico. Storia dei papi. T. 11, Storia dei papi nel periodo della riforma e restaurazione cattolica. Clemente VIII (1592–1605). Roma: Desclée et C.i Editori Pontifici, 1929.
Google Scholar
Podejko, Paweł. Katalog tematyczny rękopisów i druków muzycznych kapeli wokalno-instrumentalnej na Jasnej Górze. Kraków: Wydawnictwo OO. Paulinów, 1992 (= Studia Claromontana 12).
Google Scholar
Poźniak, Piotr. „Klabon Christoph”. W: Encyklopedia muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska T. 5, klł, 96–97. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997.
Google Scholar
Poźniak, Piotr. „Nowo odnaleziony unikat drugiego wydania pieśni Diomedesa Catona”. Barok 12 (23), nr 1 (2005): 49–59.
Google Scholar
Poźniak, Piotr, Wacław Walecki, wyd. Śpiewnik Staropolski. T. 1, Pieśni Maryjne i o Świętych. Kraków: Musica Iagellonica, 1995.
Google Scholar
Poźniak, Piotr, Wacław Walecki, wyd. Polska pieśń wielogłosowa XVI i początku XVII wieku. Nuty i komentarze. Kraków: Instytut Sztuki PAN , Instytut Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Musica Iagellonica, 2004 (= Monumenta Musicae in Polonia).
Google Scholar
Propozycje konsystorialne w XVI wieku. Omówienie. Teksty polskie, wyd. Hieronim Fokciński wespół z pracownikami Instytutu. Rzym: Papieski Instytut Studiów Kościelnych, 1994.
Google Scholar
Przezdziecki, Aleksander. Modlitwa Świętego Kazimierza Jagiellończyka do Najświętszej Panny. Z rękopisów XII, XIV i XV wieku i ze źródeł archiwalnych krytycznie wyjaśniona. Kraków: Drukarnia c.k. Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem K. Mańkowskiego, 1867.
Google Scholar
Przybyszewska-Jarmińska, Barbara. „Missa super Iniquos odio habui – warszawska msza w formie echa Luki Marenzia?”. Muzyka 49, nr 3 (2004): 3–39.
Google Scholar
Przybyszewska-Jarmińska, Barbara. „On the Trail of Luca Marenzio’s Work Composed in Poland: Missa super Iniquos odio habui”. W: Studies on the Reception of Italian Music in Central-Eastern Europe in the 16th and 17th Century, red. Marina Toffetti, 137–172. Kraków: Musica Iagellonica, 2018.
Google Scholar
Przybyszewska-Jarmińska, Barbara. „W poszukiwaniu dawnej świetności. Glosy do książki Anny i Zygmunta Szweykowskich Włosi w kapeli królewskiej polskich Wazów”. Muzyka 43, nr 2 (1998): 91–115.
Google Scholar
Rabikauskas, Paolo. „Casimiro”. W: Bibliotheca Sanctorum. T. 3. Roma: Istituto Giovanni XXIII nella Pontificia Universita Lateranense/Citta Nuova Editrice, 1998.
Google Scholar
Rabikauskas, Paulius. Krikščioniškoji Lietuva. Istorija, hagiografija, šaltiniotyra, opr. Liudas Jovaiša. Vilnius: Aidai, 2002.
Google Scholar
Rabikauskas, Paulius. „O znaczeniu słów «bulla» i «brewe»”. Informationes. Biuletyn Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych 4 (1989): 53–60.
Google Scholar
Rabikauskas, Paulius. Święty Kazimierz, patron Litwy, przekł. Danuta Brodowska. Kraków: Wydawnictwo WAM , 1997.
Google Scholar
Różycki, Jacek. Hymni ecclesiastici (quatuor vocibus concinendi), wyd. i opr. Adolf Chybiński, Bronisław Rutkowski. Warszawa: Gebethner i Wolff, [1930] (= Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej 3).
Google Scholar
Swastek, Józef. „Kazimierz św.”. W: Encyklopedia katolicka. T. 8, kol. 1275–1276. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2000.
Google Scholar
Szpaczyński, Przemysław. „«Wazowie» czy następcy i przedstawiciele dynastii Jagiellonów? Kilka uwag w sprawie problemu ciągłości dynastycznej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów po śmierci Zygmunta II Augusta”. In Gremium 1 (2007): 21–37.
Google Scholar
Szweykowscy, Anna i Zygmunt M. Włosi w kapeli królewskiej polskich Wazów. Kraków: Musica Iagellonica, 1997.
Google Scholar
Šv. Kazimiero gyvenimo ir kulto istorijos šaltiniai / Casimiriana, fontes vitae et cultus S. Casimiri, wyd. Mintautas Čiurinskas. Vilnius: Aidai, 2003 (= Fontes Ecclesiastici Historiae Lithuaniae 13).
Google Scholar
Walter-Mazur, Magdalena, Karolina Kaźmierczak, Michał Wysocki. The Music Manuscripts at the Diocesan Library in Sandomierz. A Thematic Catalogue. T. 1, Repertoire of Church Ensemble and Keyboard Music. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2021.
Google Scholar
Wichowa, Maria. „Stanisława Grochowskiego Modlitwa Kazimierza ś[więtego], królewica polskiego, łacińskim rytmem przez tegoż Świętego napisana i takimże na polskie przetłumaczona – dzieje i charakterystyka utworu, edycja krytyczna”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum 2 (31) (2020): 87–111.
DOI: https://doi.org/10.18778/0860-7435.31.06
Google Scholar
Wojtyska, Henryk Damian. „Początki kultu i procesy kanonizacyjne św. Kazimierza”. Analecta Cracoviensia 16 (1984): 187–231.
DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3173
Google Scholar
Żywot świętego Kazimierza królewica polskiego i książęcia litewskiego: w Wilnie Roku 1606 przez Mateusza Chryzostoma Wołodkiewicza przełożony: przydane są modlitwy nabożne i hymny do św. Kazimierza, opr. Jan Okoń przy współpracy Katarzyny Gary i Jolanty Rzegockiej. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 2016.
Google Scholar
Authors
Barbara Przybyszewska-JarmińskaInstitute of Art, Polish Academy of Sciences Poland
https://orcid.org/0000-0002-9625-7366
Authors
Leszek JarmińskiPoland
Statistics
Abstract views: 879PDF downloads: 240
License
Copyright (c) 2022 Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Leszek Jarmiński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Information from Augustinian Sources Concerning 17th-Century Musical Life in Warsaw’s Church of St Martin as well as Royal Musicians from That Period , Muzyka: Vol. 65 No. 2 (2020)
- Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Tradycje śląskiej kultury muzycznej, t. XIV, cz. 1–2, red. Anna Granat-Janki i zespół, Wrocław 2017 , Muzyka: Vol. 63 No. 3 (2018)
- Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Jerzy Morawski (9 IX 1932–26 II 2023) , Muzyka: Vol. 69 No. 1 (2024)
- Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Marek Bebak, 'Franciszek Lilius. Życie i twórczość na tle epoki' [Franciszek Lilius. His Life and Works in the Context of his Era], Kraków 2018 , Muzyka: Vol. 66 No. 4 (2021)
