Polskie życie muzyczne w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej

Jolanta Guzy-Pasiak

Abstrakt

Mimo iż powstało wiele opracowań odnoszących się do dziejów wychodźstwa i Polonii, a Londyn nazywany jest stolicą polskiej emigracji, to kwestii obecności muzyki polskiej i aktywności polskich muzyków w Wielkiej Brytanii w czasie drugiej wojny światowej nie poświęcono dotąd wystarczającej uwagi w pracach naukowych. W niniejszym tekście opisano działalność głównych instytucji służących zachowaniu naszego dziedzictwa w okresie wojny, takich jak np. wspierana przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie organizacja The Polish Musicians of London (1940–43), pod auspicjami której odbywały się koncerty muzyki klasycznej i która wydawała współczesne kompozycje polskie. Ogromną rolę w popularyzacji polskiego repertuaru i polskich wykonawców odegrało radio BBC i założona już w 1939 r. jego polska sekcja. Niezwykle atrakcyjną formę promocji rodzimej sztuki stanowiły występy, założonej przez Czesława Konarskiego i Alicję Halamę w 1940 r., grupy Anglo-Polish Ballet. Najbardziej charakterystycznym elementem życia muzycznego polskiego emigranta w wojennej Wielkiej Brytanii były śpiewy narodowe, patriotyczne, religijne, wykonywane przez żołnierskie chóry, z najsłynniejszym Chórem Wojska Polskiego (Polish Army Choir) na czele, rozpowszechniającym swój repertuar poprzez występy w całym kraju, koncerty radiowe i nagrania płytowe. Szeroką działalność kulturalną prowadziło Ognisko Polskie (Polish Hearth) w Londynie. Z pewnością istnieje potrzeba przybliżenia czytelnikowi tej części naszej kultury muzycznej, zwłaszcza, że w ostatnich latach wzrasta zainteresowanie tematyką muzyki polskiej za granicą. Po raz pierwszy podjęto próbę całościowego – na tyle, na ile pozwalały na to dostępne źródła – ujęcia polskiego życia muzycznego w Wielkiej Brytanii w okresie wojennym, w nadziei stworzenia punktu wyjścia do kontynuowania prac nad dziejami migracji artystycznej i monografiami poszczególnych kompozytorów i artystów.