Recepcja poematów symfonicznych „Nevermore” i „Ulalume” Eugeniusza Morawskiego w prasie polskiej w latach 1924–1949
Abstrakt
Przedmiotem rozważań jest recepcja dwóch zachowanych poematów symfonicznych Eugeniusza Morawskiego inspirowanych dziełami Edgara Allana Poego – Nevermore i Ulalume. Pierwszy z tych utworów wykonany został w Polsce w latach 1924–1938 co najmniej dziewięć razy, natomiast drugi był w latach 1925–1949 prezentowany co najmniej czterokrotnie. Późniejsze wykonania dzieł tego kompozytora były bardzo rzadkie, a powodem była słaba dostępność partytur i zła sława otaczająca nazwisko Morawskiego ze względu na jego przedwojenne konflikty z Karolem Szymanowskim. Oba dzieła były prezentowane pod batutą czołowych dyrygentów owych lat, m.in. Grzegorza Fitelberga, Emila Młynarskiego, Jaschy Horensteina czy Waleriana Bierdiajewa. Budziły duże zainteresowanie krytyków, którzy na ich podstawie uważali Morawskiego za jednego z najbardziej interesujących kompozytorów działających w owych latach. Chwalono je za siłę ekspresji, błyskotliwą orkiestrację i pełen niesamowitości nastrój, w sugestywny i plastyczny sposób oddający istotę ich literackich pierwowzorów. Okazjonalnie wysuwane zarzuty dotyczyły zależności stylistycznych od twórczości Richarda Wagnera i Richarda Straussa czy faktu korzystania przez kompozytora z medium programowości.
Słowa kluczowe:
Eugeniusz Morawski, Nevermore, Ulalume, poemat symfoniczny, recepcja muzyki, muzyka XX wieku, muzyka polskaBibliografia
Dziadek, Magdalena. Od Szkoły Dramatycznej do Uniwersytetu. Dzieje wyższej uczelni muzycznej w Warszawie 1810–2010. Warszawa: Wydawnictwo UMFC, 2011.
Google Scholar
Gliński, Mateusz. „Z opery i sal koncertowych. Warszawa”. Muzyka 2, nr 3 (1925): 119.
Google Scholar
Gliński, Mateusz. „Z opery i sal koncertowych”. Muzyka 8, nr 1 (1931): 32.
Google Scholar
Gmys, Marcin. Harmonie i dysonanse: muzyka Młodej Polski wobec innych sztuk. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2012.
Google Scholar
Grudziński, Antoni. „Z muzyki. Koncert symfoniczny”. Kurier Polski 30, nr 120 (1927): 7.
Google Scholar
Grzegorczyk, Marian. „Z życia muzycznego. Nowości symfoniczne”. Warszawianka 2, nr 95 (1925): 3.
Google Scholar
Helman, Zofia. Między romantyzmem a nową muzyką. Warszawa: Sutkowski Edition, 2013 (= Historia muzyki polskiej 6).
Google Scholar
Jarociński, Stefan. [program koncertow Filharmonii Warszawskiej z 28 i 30 I 1949 r.].
Google Scholar
Jasiński, Roman, Na przełomie epok. Muzyka w Warszawie (1910–1927). Warszawa: PIW, 1979.
Google Scholar
Jasiński, Roman. Zmierzch starego świata. Wspomnienia 1900–1945. Krakow: Wydawnictwo Literackie, 2008.
Google Scholar
Kisielewski, Stefan. „Zbieramy rozproszone perełki”. Życie Warszawy 19, nr 35 (1962).
Google Scholar
Kondracki, Michał. „Koncert symfoniczny pod dyrekcją Jaszy Horensteina. Solista: Beveridge Webster”. Prosto z mostu 1, nr 7 (1935): 9.
Google Scholar
Krzok, Herbert [Stanisław Bielicki]. „Z ruchu muzycznego. Katowice”. Muzyka Polska 3, nr 3 (1936): 216.
Google Scholar
Kukla, Jerzy. „Eugeniusz Morawski – kompozytor zapomniany czy wygnany z pamięci?”, Ruch Muzyczny 44, nr 15 (1989): 25.
Google Scholar
Laks, Szymon. Epizody… epigramy… epistoły…. Londyn: Oficyna Poetow i Malarzy, 1976.
Google Scholar
Łapeta, Oskar. „Eugeniusz Morawski – życie i recepcja tworczości”. Dysertacja doktorska, Uniwersytet Warszawski, 2019.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315230610-19
Google Scholar
Łapeta, Oskar. „Okres francuski (1908–1930) w biografii Eugeniusza Morawskiego”. W: Między Warszawą a Paryżem (1918−1939), red. Beata Bolesławska-Lewandowska, Jolanta Guzy-Pasiak, 31–56. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019 (= Muzyka Polska za Granicą 2).
Google Scholar
Łapeta, Oskar. „Poemat symfoniczny Don Quichotte Eugeniusza Morawskiego – źródła i recepcja”. Przegląd Muzykologiczny 10 (2015): 137–150.
Google Scholar
Łapeta, Oskar. „Relacje Karola Szymanowskiego i Eugeniusza Morawskiego w kontekście sporu o Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie”. Res Facta Nova 16 (2015): 114–138.
Google Scholar
Łapeta, Oskar. „Tworczość Eugeniusza Morawskiego w oczach krytykow i kompozytorow”. Kwartalnik Młodych Muzykologów 8, nr 1 (2015): 4–23.
Google Scholar
Maklakiewicz, Jan. „Z Filharmonii. Jasha Horenstein. Alfred Cortot”. Kurier Poranny 58, nr 13 (1934): 6.
Google Scholar
Maklakiewicz, Jan. „Z Filharmonii. Jasha Horenstein. Beverigde Webster”. Kurier Poranny 59, nr 41 (1935): 8.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z sali koncertowej. Ostatni koncert symfoniczny w Filharmonii”. Rzeczpospolita 5, nr 134 (1924): 4.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z muzyki. Koncerty”. Kurier Polski 32, nr 296 (1929): 6.
Google Scholar
Niewiadomski, Stanisław. „Z Filharmonii. Horenstein i Cortot. Dwie atrakcje”. Kurier Polski 37, nr 13 (1934): 5.
Google Scholar
Perkowski, Piotr. „Dlaczego złożyłem mandat członka jury państwowej nagrody muzycznej?”, Wiadomości Literackie 10, nr 9 (1933): 6.
Google Scholar
Regamey, Konstanty. „Z ruchu muzycznego w Polsce. Warszawa”. Muzyka Polska 5, nr 11 (1938): 508–509.
Google Scholar
Rogowski, Ludomir Michał. „Filharmonia. Koncert symfoniczny”. Kurier Polski 28, nr 98 (1925): 6.
Google Scholar
Rogowski, Ludomir Michał. „Wielki koncert symfoniczny”. Kurier Polski 28, nr 107 (1925): 9.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Wieczory muzyczne”. Gazeta Warszawska 144, nr 138 (1924): 4.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Wieczory muzyczne”. Gazeta Warszawska 145, nr 94 (1925): 4.
Google Scholar
Rytel, Piotr. „Z Filharmonii”. Gazeta Warszawska 154, nr 16 (1934): 4.
Google Scholar
Sitowski, Zygmunt. „Z estrady. Koncert symfoniczny – Dyrygent: Feliks Nowowiejski, solistka: Angelica Morales (fortepian)”. Kurier Poznański 32, nr 158 (1937): 3.
Google Scholar
Skołuba, Maciej [Stefan Natanson]. „Życie muzyczne”, Dzień Polski. 1, nr 118 (1924): 4–5.
Google Scholar
Stb [Stanisław Baliński]. „Eugeniusza Morawskiego Nevermore”. Wiadomości Literackie 2, nr 17 (1925): 5.
Google Scholar
Stromenger, Karol. „Muzyka”. Kurier Polski 27, nr 137 (1924): 6.
Google Scholar
Stromenger, Karol. „Koncert symfoniczny”. Kurier Poranny 51, nr 118 (1927): 4.
Google Scholar
Stromenger, Karol. „Koncerty”. Gazeta Polska 3, nr 5 (1931): 2.
Google Scholar
Stromenger, Karol. „Koncerty”. Gazeta Polska 7, nr 42 (1935): 4.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z Filharmonii. XVIII-ty wielki koncert symfoniczny”. Kurier Warszawski 104, nr 137 (1924): 3.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z Filharmonii. B. Wolfstal. H. Bassermann”. Kurier Warszawski 109, nr 294 (1929): 7–8.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z Filharmonii. Wieczor polskiej muzyki wspołczesnej”, Kurier Warszawski 111, nr 3 (1931): 8.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z Filharmonii. Alfred Cortot, Jasha Horenstein”. Kurier Warszawski 114, nr 12 (1934): 7–8.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z Filharmonii: J. Horenstein, B. Webster”. Kurier Warszawski 115, nr 39 (1935): 7.
Google Scholar
Szopski, Felicjan. „Z muzyki”. Kurier Warszawski 118, nr 320 (1938): 7.
Google Scholar
Wertheim, Juliusz. „Teatr i muzyka. Ze świata muzyki. Koncert symfoniczny w Filharmonii”. Epoka 2, nr 120 (1927): 8.
Google Scholar
Wiechowicz, Stanisław. „IX koncert symfoniczny”. Kurier Poznański 26, nr 564 (1931): 4.
Google Scholar
Wiechowicz, Stanisław. „Z ruchu muzycznego w Polsce. Poznań”. Muzyka Polska 4, nr 5 (1937): 247.
Google Scholar
Wieniawski, Adam. „Z muzyki. Koncert symfoniczny polski w Filharmonii”. Rzeczpospolita 6, nr 93 (1925): 4.
Google Scholar
Zastępca [Mieczysław Skolimowski?]. „Z Filharmonii. Kompozytorowie polscy”. Kurier Warszawski 105, nr 93 (1925): 9.
Google Scholar
Zastępca [Mieczysław Skolimowski?]. „Koncert symfoniczny w Filharmonii”. Kurier Poranny 55, nr 3 (1931): 5.
Google Scholar
Zst. „Z Filharmonii. Jacques Thibaud”. Kurier Warszawski 105, nr 107 (1925): 8.
Google Scholar
Żuławski, Wawrzyniec. „Fiński kompozytor i fiński wykonawca”. Express Wieczorny 4, nr 29 (1949): 8.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 224PDF downloads: 193
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Oskar Łapeta
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Oskar Łapeta, Zjawisko muzycznych idées fixes w twórczości kompozytorskiej Eugeniusza Morawskiego: w poszukiwaniu genezy i interpretacji , Muzyka: Tom 64 Nr 3 (2019)
