Wrocław-based Musicians During the Period of Józef Elsner’s Youth (1781–1789)
Abstract
In the second half of the eighteenth century, Wrocław (Breslau) was a major centre of musical life. Józef Elsner, who came to Breslau in his youth (around 1781), lists Wrocław musicians in his Sumariusz moich utworów muzycznych [A summary of my musical works], compiled many years later. The list includes such names as Knirsch, Schön, Dreyrittner, Hanisch, Holly, Maar, Lucas, Berner, Hermes, Enderle, and Hofstädter. There is no information about most of these musicians in the relevant literature. This paper provides basic biographical data about them, collected during archival research.
Keywords:
Wrocław, Józef Elsner, Johann Timotheus Hermes, sacred music, theatre historyReferences
Adolph, Wilhelm. Vesperae in F., wyd. Jakub Strużyński. Warszawa: Sub Lupa, 2021 (= Fontes Musicae in Polonia. Seria C 30).
Google Scholar
Bilica, Krzysztof. Elsner. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2025.
Google Scholar
Blasel, Carl. Geschichte von Kirche und Kloster St. Adalbert zu Breslau. Breslau: Ferdinand Hirt, 1912.
Google Scholar
Błogosławiony Czesław, patron Wrocławia, red. Marek Derwich. T. 1, Średniowiecze i czasy nowożytne. Wrocław–Warszawa: Larhcor, Wydawnictwo DiG, 2006.
Google Scholar
Cartellieri, Walther. „Der Sänger Antonio Cartellieri”. Altpreußische Geschlechterkunde 11, nr 1 (1937): 18–20.
Google Scholar
Chybiński, Adolf. „Pamiętnik Franciszka Ksawerego Kratzera, kantora wawelskiego”. Przegląd Muzyczny 4, nr 3 (1928): 7–8.
Google Scholar
Elsner, Józef. Sumariusz moich utworów muzycznych: z objaśnieniami o czynnościach i działaniach moich jako artysty muzycznego, red. Alina Nowak-Romanowicz. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1957.
Google Scholar
Eschenbach, Wolfram. Friedrich Wilhelm Berner (1780–1827): ein Beitrag zur Breslauer Musikgeschichte. Ohlau in Schlesien: Hermann Eschenhagen Verlag, 1935.
Google Scholar
Got, Jerzy. Dzieje teatru w Krakowie w latach 1781–1830. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
Google Scholar
Gothaisches genealogisches Taschenbuch der briefadeligen Häuser. T. 1. Gotha: Justus Perthes, 1907.
Google Scholar
Grzegorczyk, Bożena. Architektura i budownictwo teatralne we Wrocławiu od około 1770 roku do schyłku XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000.
Google Scholar
Guckel, Hans Erdmann. Katholische Kirchenmusik in Schlesien. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1912.
Google Scholar
Korespondencja Fryderyka Chopina. 1816–1831, wyd. Zofia Helman, Zbigniew Skowron, Hanna Wróblewska-Straus. T. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
Google Scholar
Hermes, Johann Timotheus. „Analyse de XII. Métamorphoses tirées d’Ovide, & mises en musique par Mr. Charles Ditters de Dittersdorf”. W: Dittersdorfiana, red. Carl Krebs, 167–182. Berlin: Gebrüder Paetel, 1900.
Google Scholar
Hermes, Johann Timotheus. Sophiens Reise von Memel nach Sachsen, red. Wojciech Kunicki. Berlin: Nicolai, 1991.
Google Scholar
Hoffmann, Georg. Johann Timotheus Hermes: ein Lebensbild aus der evangel. Kirche Schlesiens im Zeitalter der Aufklärung. Breslau: Gerhard Kauffmann, 1911.
Google Scholar
Hoffmann, Hermann, Angelus Walz. „Zur Geschichte der schlesischen Dominikaner in preußischer Zeit”. Archiv für schlesische Kirchengeschichte 17 (1959): 253–272.
Google Scholar
Jeż, Tomasz. Kultura muzyczna jezuitów na Śląsku i ziemi kłodzkiej (1581–1776). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2013.
Google Scholar
Kublin, Grzegorz. „Wykaz dominikanów i dominikanek śląskiej kongregacji bł. Czesława z 1774 roku”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 38, nr 1 (2018): 225–241. Mai, Alfred. Die Wäser’sche Schauspielergesellschaft in Schlesien (1772–97). Dysertacja doktorska, Schlesische Friedrich-Wilhelms-Universität, 1928.
Google Scholar
Michalak, Jerzy Marian. „Gdańsk w biografii Józefa i Karoliny z Drozdowskich Elsner”. W: Józef Elsner (1769–1854): życie, działalność, epoka, red. Remigiusz Pośpiech, 111–147. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2013.
Google Scholar
Nowak-Romanowicz, Alina. Józef Elsner: monografia. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1957.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz, Anna. Non omnis moriamur: Dominikanie śląscy w źródłach memoratywnych z XVIII i XIX wieku przechowywanych w archiwach czeskich i morawskich. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2023.
Google Scholar
Pośpiech, Remigiusz. „Geistliche Musikkultur auf dem Gebiet des Bistums Breslau in den Zeiten von Josef Elsner”. W: Józef Elsner (1769–1854): życie, działalność, epoka, red. Remigiusz Pośpiech: 43–60. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2013.
Google Scholar
Pośpiech, Remigiusz. „«Musica Nova Ecclesiastica» Józefa Elsnera (1769–1854) na tle polskiej muzyki religijnej XIX stulecia”. W: Tradycje śląskiej kultury muzycznej, red. Dorota Kanafa. T. II, 107–120. Wrocław: Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego, 2008.
Google Scholar
Pośpiech, Remigiusz. Muzyka wielogłosowa w celebracji eucharystycznej na Śląsku w XVII i XVIII wieku. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2004.
Google Scholar
Prasał, Andrzej. „Życie i twórczość wrocławskiego kapelmistrza katedralnego Józefa Ignacego Schnabla (1767–1831)”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 17, nr 2 (2009): 179–198. Pulkert, Oldřich. Domus Lauretana Pragensis: catalogus collectionis operum artis musicae. Praha: Supraphon, 1973.
Google Scholar
Schiwietz, Lucian. „Manch musikschriftstellerisches Hermäon aus Johann Timotheus Hermes’ Feder”. W: Aufklärung in Schlesien im europäischen Spannungsfeld: Traditionen, Diskurse, Wirkungen, red. Wojciech Kunicki, 151–160. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996.
Google Scholar
Sękowski, Roman. Herbarz szlachty śląskiej: informator genealogiczno-heraldyczny. T. 2. Katowice: Videograf II, 2003.
Google Scholar
Siemieński, Lucyan. „Pamiętniki kantora katedry krakowskiéj”. Biblioteka Warszawska 153, nr 1 (1879): 182.
Google Scholar
Szwankowski, Eugeniusz. Teatr Wojciecha Bogusławskiego w latach 1799–1814. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1954.
Google Scholar
Unverricht, Hubert, red. Carl Ditters von Dittersdorf: Briefe, ausgewählte Urkunden und Akten. Tutzing: Hans Schneider, 2008.
Google Scholar
Urban, Mariusz. „Joseph Ignatz Schnabel (1767–1831) i jego twórczość religijna w kontekście najnowszych badań”. Muzyka 67, nr 1 (2022): 39–64.
Google Scholar
Walter, Rudolf. „Der Breslauer Domorganist Joseph Gottwald und seine «Denkwürdigkeiten»”. W: Zur Orgelmusik im 19. Jahrhundert: Tagungsbericht, red. Walter Salmen, 115–126. Inns- bruck: Musikverlag Helbling, 1983.
Google Scholar
Walter, Rudolf. „Die Autobiographie des Chordirektors von St. Maria auf dem Sande in Breslau Ignatz Lukas (1762–1837)”. Musik des Ostens 8 (1982): 85–105.
Google Scholar
Walter, Rudolf. „Kirchenmusikpflege in der Stiftskirche St. Maria an dem Sande, Breslau, während des 18. Jahrhunderts / Kultywacja muzyki kościelnej w kościele NMP na Piasku we Wrocławiu na przestrzeni XVIII wieku”. W: Beiträge zur Musikgeschichte Schle- siens. Musikkultur – Orgellandschaft. Tagungsbericht Liegnitz 1991 = Przyczynki do historii muzyckiej [!] Śląska. Kultura muzyczna – region organowy. Sprawozdanie z sesji w Legnicy 1991, red. Jarosław Stępowski, Helmut Loos, 42–71. Bonn: G. Schröder, 1994.
Google Scholar
Weber, Karl. Geschichte des Theaterwesens in Schlesien: Daten und Fakten von den Anfängen bis zum Jahre 1944, wyd. Bärbel Rudin. Dortmund: Forschungsstelle Ostmitteleuropa, 1980.
Google Scholar
Wierzbicka-Michalska, Karyna. Aktorzy cudzoziemscy w Warszawie w latach 1795–1830. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
Google Scholar
Zduniak, Maria. „Józef Elsner a kultura muzyczna Wrocławia pierwszej połowy XIX wieku”. W: Tradycje śląskiej kultury muzycznej, 85–92. Katowice–Grodków: Biblioteka Główna Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach, 1977.
Google Scholar
Zduniak, Maria. Muzyka i muzycy polscy w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984.
Google Scholar
Zduniak, Maria. „Muzyka w ogrodach wrocławskich”. Prace Kulturoznawcze 13 (2012): 135–143. Zduniak, Maria. „Związki Józefa Elsnera z Wrocławiem”. Kalendarz Wrocławski 27 (1986): 272–276.
Google Scholar
Statistics
Abstract views: 1PDF downloads: 0
License
Copyright (c) 2025 Tomasz Fatalski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Tomasz Fatalski, ‘Judging by my baptismal certificate, I am already a jolly old guy.’ The Discovery of Wincenty Lessel’s Baptismal Certificate , Muzyka: Vol. 68 No. 2 (2023)
- Tomasz Fatalski, ‘A Nestor of Polish Musicians?’ Józef Brzowski and His Family in the Light of Church Registers and Other Documents , Muzyka: Vol. 67 No. 3 (2022)
