Vilnius Between the 1830–31 and 1863 Uprisings as Viewed From the Perspective of the Piano’s Social Biography: Centre or Periphery?

Peer-reviewed

Michał Bruliński


University of Warsaw (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-5071-9396

Abstract

This article represents an attempt to fill the gap in research into the phenomenon of the piano in Vilnius between 1831 and 1863, and to place that city on the piano map of Polish territories in the context of the centre vs peripheries dichotomy. The author has conducted press research (Kurier Litewski, Kurier Wileński) in order to study the processes linked to the piano’s commodification on the Vilnius market, focusing on the manufacturing of instruments, their distribution and their functions in local culture. The Vilnius piano networks are also researched on the basis of Stanisław Moniuszko’s correspondence.



Keywords:

piano, Vilnius, Stanisław Moniuszko, Krall & Seidler, Adam Zawadzki, music booksellers, Polish culture, nineteenth century, manufacture

Abriszewski, Krzysztof. „Splatając na nowo ANT. Wstęp do «Splatając na nowo to, co społeczne»”. W: Bruno Latour, Splatając na nowo, przekł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski, iii–xxxvi. Kraków: Universitas, 2005.
  Google Scholar

Adelson, Robert. Érard: A Passion for the Piano. Oxford–New York: Oxford University Press, 2021.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780197565315.001.0001   Google Scholar

Aleksandravičius, Egidijus, Antanas Kulakauskas. Pod władzą carów. Litwa w XIX wieku, przekł. Beata Kaleba. Kraków: Universitas, 2003 (= Biblioteka Literatury Pogranicza 7).
  Google Scholar

Antonczyk, Wiktoria. „Polskie środowisko muzyczne Wilna w latach 1795–1863”. Praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, 2010.
  Google Scholar

Azizbekova, Mariam. Fortepiannoe iskusstvo v muzykal’noj žizni Vil’nûsa (1-â polovina 19 veka). Vil’nyus: Mokslas, 1976.
  Google Scholar

Azizbekova, Mariam. Fortepijono menas Vilniaus muzikiniame gyvenime: XIX amžiaus pirmoji pusė. Vilnius: Lietuvos muzikos akademija, 1999.
  Google Scholar

Bakutytė, Vida. „Karol Lipiński w Wilnie”. W: Karol Lipiński, życie działalność, epoka, red. Dorota Kanafa, Maria Zduniak. T. 4, 25–41. Wrocław: Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, 2007.
  Google Scholar

Bakutytė, Vida. „Muzikos kritika XIX a. Lietuvoje (iki 7-ojo dešimtmečio)”. Lietuvos muzikologija 2 (2001): 91–103.
  Google Scholar

Beauvois, Daniel. Wilno – Polska stolica kulturalna zaboru rosyjskiego 1803–1832. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
  Google Scholar

Bieliński, Józef. Uniwersytet Wileński 1579–1831. T. 1–3. Kraków: W.L. Anczyn i Spółka, 1899–1990.
  Google Scholar

Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przekł. Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2000.
  Google Scholar

Bourdieu, Pierre. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przekł. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas, 2001.
  Google Scholar

Bourdieu, Pierre. Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, przekł. Wiesław Kroker. Kraków: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2007.
  Google Scholar

Bruliński, Michał. „Chopin i fortepian: kilka uwag o relacji człowieka z przedmiotem”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 2, red. Ewa Bogula, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula, red. pomocnicza Ewa Chamczyk, Jakub Chachulski, 287–310. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2022.
  Google Scholar

Bruliński, Michał. „Fenomen fortepianu w kulturze polskiej okresu międzypowstaniowego (1831–1863): przedmiot – symbol – fetysz”. Dysertacja doktorska, Uniwersytet Warszawski, 2023.
  Google Scholar

Bruliński, Michał. „Fortepian jako «wynalazek najokazalszy» na wystawach przemysłu Królestwa Polskiego w okresie międzypowstaniowym”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 3, red. Ewa Bogula-Gniazdowska, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, (w druku).
  Google Scholar

Bruliński, Michał. „Luksus, nowoczesność i duma narodowa: fortepian jako «wynalazek najokazalszy» na wystawach przemysłu Królestwa Polskiego w okresie międzypowstaniowym”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 3, red. Ewa Bogula-Gniazdowska, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula. Warszawa: NIFC, 2025 (w druku).
  Google Scholar

Ciechowski, Witold. „Czasopisma polskie na Litwie”. Kwartalnik Litewski 2, t. 5 (1911): 101–124.
  Google Scholar

Eigeldinger, Jean-Jacques. Chopin et Pleyel. Paris: Fayard, 2010.
  Google Scholar

Elvers, Rudolf. Breitkopf & Härtel 1719–1969. Ein historischer Überblick zum Jubiläum, Wiesbaden: Breitkopf und Härtel, 1968.
  Google Scholar

Hamilton, Kenneth. „Mendelssohn and the Piano”. W: Mendelssohn in Performance, red. Siegwart Reichwald, 19–40. Bloomington: Indiana University Press, 2008.
  Google Scholar

Ilgiewicz, Henryka. Wileńskie towarzystwa i instytucje naukowe w XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005.
  Google Scholar

Inglot, Mieczysław. Polskie czasopisma literackie ziem litewsko-ruskich w latach 1832–1851. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1966.
  Google Scholar

Jackiewicz, Mieczysław. Wilno znane i nieznane. Czasy i ludzie. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2013.
  Google Scholar

Jones, Andrew. Archaeological Theory and Scientific Practice: Topics in Contemporary Archaeology. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
  Google Scholar

Keeling, Geraldine. „Liszt and the Érard Family: A Musical Friendship”. W: Liszt et la France: musique, culture et société dans l’Europe du XIXe siècle, red. Malou Haine, Nicolas Dufetel, 339–347. Paris: Vrin, 2012.
  Google Scholar

Kolasa, Władysław Marek, Jerzy Jarowiecki. „Najważniejsze polskie gazety do wybuchu pierwszej wojny światowej w kontekście zabezpieczenia ich dla potomnych (charakterystyka, badania, zasoby)”. W: Gazety: zasoby, opracowanie, ochrona, digitalizacja, promocja/informacja: materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Poznań, 19–21 października 2006, red. Artur Jazdon, Aldona Chachlikowska, 25–53. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2006.
  Google Scholar

Kopytoff, Igor. The Cultural Biography of Things. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
  Google Scholar

Kopytoff, Igor. „Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces”, przekł. Ewa Klekot. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. Marian Kempny, Ewa Nowicka, 249–274. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
  Google Scholar

Kosman, Marceli. Uniwersytet Wileński 1579–1979. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, 1981.
  Google Scholar

Kroll, Mark. Ignaz Moscheles and the Changing World of Musical Europe. Woodbridge: Boydell & Brewer, 2014.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781782043904   Google Scholar

Kroll, Mark. Johann Nepomuk Hummel: A Musician’s Life and World. Lanham–Toronto: Scarecrow, 2007.
  Google Scholar

Kucharzewski, Jan. Czasopiśmiennictwo polskie wieku XIX w Królestwie, na Litwie i Rusi oraz na emigracji. Zarys bibliograficzno–historyczny. Kraków–Warszawa: G. Gebethner i S-ka, 1911.
  Google Scholar

Latcham, Michael. „The Development of the Streicher Firm of Piano Builders under the Leadership of Nannette Streicher, 1792 to 1823”. W: Das Wiener Klavier bis 1850, red. Beatrix Darmstädter, Alfons Huber, Rudolf Hopfner, 43–71. Tutzing: Schneider, 2007.
  Google Scholar

Latcham, Michael. „Mozart and the Pianos of Gabriel Anton Walter”. Early Music 25, nr 3 (1997): 383–400. doi.org/10.1093/earlyj/XXV.3.383.
DOI: https://doi.org/10.1093/earlyj/XXV.3.383   Google Scholar

Latcham, Michael. Pianos for Haydn, Mozart and Beethoven: Change and Contrast, Munich–Salzburg: Musikverlag Bernd Katzbichler, 2016.
  Google Scholar

Latcham, Michael. Towards a New History of the Piano: A Context for the Work of Johann Andreas Stein as a Piano Maker. Munich–Salzburg: Musikverlag Bernd Katzbichler, 2019.
  Google Scholar

Latour, Bruno. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przekł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski. Kraków: Universitas, 2005.
  Google Scholar

Łojek, Jerzy, Jerzy Myśliński, Wiesław Władyka. Dzieje prasy polskiej. Warszawa: Interpress, 1988.
  Google Scholar

Moniuszko, Stanisław. Listy zebrane, przygotował do druku Witold Rudziński, współpraca
  Google Scholar

Magdalena Stokowska. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1969.
  Google Scholar

Moniuszko. Kompendium, red. Ryszard Daniel Golianek. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2020.
  Google Scholar

Newton, Lucy. „«Made in England»: Making and Selling the Piano, 1851–1914”. W: People, Places and Business Cultures: Essays in Honour of Francesca Carnevali, red. Paolo di Martino, Andrew Popp, Peter Scott, 127–152. Woodbridge: Boydell & Brewer, 2017. doi.org/10.1515/9781782049425-011.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781782049425-011   Google Scholar

Nowak, Tomasz. Tradycje muzyczne społeczności polskiej na Wileńszczyźnie: opinie i zachowania. Warszawa: Instytut Muzykologii UW, 2005.
  Google Scholar

Parkins, Robert. „Mendelssohn and the Erard Piano”. Piano Quarterly 32, nr 125 (1984): 53–58.
  Google Scholar

Pastore, Chalea. „Mahogany as Status Symbol: Race and Luxury in Saint Domingue at the End of the Eighteenth Century”. W: In Furnishing the Eighteenth Century: What Furniture Can Tell Us about the European and American Past, red. Dena Goodman, Kathryn Norberg, 37–47. New York: Routledge, 2007.
  Google Scholar

Schnapper, Laure. Henri Herz, magnat du piano: la vie musicale en France au XIXe siècle (1815–1870). Paris: Editions Ehess, 2011.
  Google Scholar

Skowroneck, Tilman. „Beethoven’s Erard Piano: Its Influence on his Compositions and on Viennese Fortepiano Building”. Early Music 30, nr 4 (2000): 383–400.
DOI: https://doi.org/10.1093/em/30.4.522   Google Scholar

Stolzman, Magdalena. Czasopisma wileńskie Adama Honorego Kirkora. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973 (= Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 26).
  Google Scholar

Stolzman, Magdalena. Nigdy od Ciebie miasto… dzieje kultury wileńskiej lat międzypowstaniowych. Olsztyn: Pojezierze, 1987.
  Google Scholar

Tomaszewski, Eugeniusz. „Prasa Królestwa Polskiego i ziem litewsko-ruskich okresu międzypowstaniowego (1832–1864)”. W: Historia prasy polskiej. Cz. 1, Prasa polska w latach 1661–1864, red. Jerzy Łojek, 110–150. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
  Google Scholar

Tyrowicz, Marian, „Organizacja redakcji w prasie i czasopiśmiennictwie polskim w I połowie XIX w.”. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 7, zesz. 2 (1968): 5–41.
  Google Scholar

Vogel, Beniamin. Fortepian polski. Warszawa: Sutkowski Edition, 1995.
  Google Scholar

Vogel, Beniamin. „Fortepiany Moniuszki”. W: Muzyka fortepianowa XVII, red. Monika Karwaszewska, Joanna Schiller-Rydzewska, 99–109. Gdańsk: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, 2023.
  Google Scholar

Vogel, Beniamin. [książeczka do płyty] „Tobias Koch. La belle Époque”, NIFCCD 107. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2022.
  Google Scholar

Zasztowt, Leszek. Kresy 1832–1864. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, 1997.
  Google Scholar


Published
2025-10-07

Cited by

Bruliński, M. (2025). Vilnius Between the 1830–31 and 1863 Uprisings as Viewed From the Perspective of the Piano’s Social Biography: Centre or Periphery?. Muzyka, 70(3), 29–76. https://doi.org/10.36744/m.4578

Authors

Michał Bruliński 

University of Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0001-5071-9396

Statistics

Abstract views: 2
PDF downloads: 0


License

Copyright (c) 2025 Michał Bruliński

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.

Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.