Vilnius Between the 1830–31 and 1863 Uprisings as Viewed From the Perspective of the Piano’s Social Biography: Centre or Periphery?
Abstract
This article represents an attempt to fill the gap in research into the phenomenon of the piano in Vilnius between 1831 and 1863, and to place that city on the piano map of Polish territories in the context of the centre vs peripheries dichotomy. The author has conducted press research (Kurier Litewski, Kurier Wileński) in order to study the processes linked to the piano’s commodification on the Vilnius market, focusing on the manufacturing of instruments, their distribution and their functions in local culture. The Vilnius piano networks are also researched on the basis of Stanisław Moniuszko’s correspondence.
Keywords:
piano, Vilnius, Stanisław Moniuszko, Krall & Seidler, Adam Zawadzki, music booksellers, Polish culture, nineteenth century, manufactureReferences
Abriszewski, Krzysztof. „Splatając na nowo ANT. Wstęp do «Splatając na nowo to, co społeczne»”. W: Bruno Latour, Splatając na nowo, przekł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski, iii–xxxvi. Kraków: Universitas, 2005.
Google Scholar
Adelson, Robert. Érard: A Passion for the Piano. Oxford–New York: Oxford University Press, 2021.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780197565315.001.0001
Google Scholar
Aleksandravičius, Egidijus, Antanas Kulakauskas. Pod władzą carów. Litwa w XIX wieku, przekł. Beata Kaleba. Kraków: Universitas, 2003 (= Biblioteka Literatury Pogranicza 7).
Google Scholar
Antonczyk, Wiktoria. „Polskie środowisko muzyczne Wilna w latach 1795–1863”. Praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, 2010.
Google Scholar
Azizbekova, Mariam. Fortepiannoe iskusstvo v muzykal’noj žizni Vil’nûsa (1-â polovina 19 veka). Vil’nyus: Mokslas, 1976.
Google Scholar
Azizbekova, Mariam. Fortepijono menas Vilniaus muzikiniame gyvenime: XIX amžiaus pirmoji pusė. Vilnius: Lietuvos muzikos akademija, 1999.
Google Scholar
Bakutytė, Vida. „Karol Lipiński w Wilnie”. W: Karol Lipiński, życie działalność, epoka, red. Dorota Kanafa, Maria Zduniak. T. 4, 25–41. Wrocław: Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, 2007.
Google Scholar
Bakutytė, Vida. „Muzikos kritika XIX a. Lietuvoje (iki 7-ojo dešimtmečio)”. Lietuvos muzikologija 2 (2001): 91–103.
Google Scholar
Beauvois, Daniel. Wilno – Polska stolica kulturalna zaboru rosyjskiego 1803–1832. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
Google Scholar
Bieliński, Józef. Uniwersytet Wileński 1579–1831. T. 1–3. Kraków: W.L. Anczyn i Spółka, 1899–1990.
Google Scholar
Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przekł. Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2000.
Google Scholar
Bourdieu, Pierre. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przekł. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas, 2001.
Google Scholar
Bourdieu, Pierre. Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, przekł. Wiesław Kroker. Kraków: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2007.
Google Scholar
Bruliński, Michał. „Chopin i fortepian: kilka uwag o relacji człowieka z przedmiotem”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 2, red. Ewa Bogula, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula, red. pomocnicza Ewa Chamczyk, Jakub Chachulski, 287–310. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2022.
Google Scholar
Bruliński, Michał. „Fenomen fortepianu w kulturze polskiej okresu międzypowstaniowego (1831–1863): przedmiot – symbol – fetysz”. Dysertacja doktorska, Uniwersytet Warszawski, 2023.
Google Scholar
Bruliński, Michał. „Fortepian jako «wynalazek najokazalszy» na wystawach przemysłu Królestwa Polskiego w okresie międzypowstaniowym”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 3, red. Ewa Bogula-Gniazdowska, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, (w druku).
Google Scholar
Bruliński, Michał. „Luksus, nowoczesność i duma narodowa: fortepian jako «wynalazek najokazalszy» na wystawach przemysłu Królestwa Polskiego w okresie międzypowstaniowym”. W: Długi wiek XIX w muzyce. Pytania – problemy – interpretacje. T. 3, red. Ewa Bogula-Gniazdowska, Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula. Warszawa: NIFC, 2025 (w druku).
Google Scholar
Ciechowski, Witold. „Czasopisma polskie na Litwie”. Kwartalnik Litewski 2, t. 5 (1911): 101–124.
Google Scholar
Eigeldinger, Jean-Jacques. Chopin et Pleyel. Paris: Fayard, 2010.
Google Scholar
Elvers, Rudolf. Breitkopf & Härtel 1719–1969. Ein historischer Überblick zum Jubiläum, Wiesbaden: Breitkopf und Härtel, 1968.
Google Scholar
Hamilton, Kenneth. „Mendelssohn and the Piano”. W: Mendelssohn in Performance, red. Siegwart Reichwald, 19–40. Bloomington: Indiana University Press, 2008.
Google Scholar
Ilgiewicz, Henryka. Wileńskie towarzystwa i instytucje naukowe w XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005.
Google Scholar
Inglot, Mieczysław. Polskie czasopisma literackie ziem litewsko-ruskich w latach 1832–1851. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1966.
Google Scholar
Jackiewicz, Mieczysław. Wilno znane i nieznane. Czasy i ludzie. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2013.
Google Scholar
Jones, Andrew. Archaeological Theory and Scientific Practice: Topics in Contemporary Archaeology. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
Google Scholar
Keeling, Geraldine. „Liszt and the Érard Family: A Musical Friendship”. W: Liszt et la France: musique, culture et société dans l’Europe du XIXe siècle, red. Malou Haine, Nicolas Dufetel, 339–347. Paris: Vrin, 2012.
Google Scholar
Kolasa, Władysław Marek, Jerzy Jarowiecki. „Najważniejsze polskie gazety do wybuchu pierwszej wojny światowej w kontekście zabezpieczenia ich dla potomnych (charakterystyka, badania, zasoby)”. W: Gazety: zasoby, opracowanie, ochrona, digitalizacja, promocja/informacja: materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Poznań, 19–21 października 2006, red. Artur Jazdon, Aldona Chachlikowska, 25–53. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2006.
Google Scholar
Kopytoff, Igor. The Cultural Biography of Things. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
Google Scholar
Kopytoff, Igor. „Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces”, przekł. Ewa Klekot. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. Marian Kempny, Ewa Nowicka, 249–274. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
Google Scholar
Kosman, Marceli. Uniwersytet Wileński 1579–1979. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum, 1981.
Google Scholar
Kroll, Mark. Ignaz Moscheles and the Changing World of Musical Europe. Woodbridge: Boydell & Brewer, 2014.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781782043904
Google Scholar
Kroll, Mark. Johann Nepomuk Hummel: A Musician’s Life and World. Lanham–Toronto: Scarecrow, 2007.
Google Scholar
Kucharzewski, Jan. Czasopiśmiennictwo polskie wieku XIX w Królestwie, na Litwie i Rusi oraz na emigracji. Zarys bibliograficzno–historyczny. Kraków–Warszawa: G. Gebethner i S-ka, 1911.
Google Scholar
Latcham, Michael. „The Development of the Streicher Firm of Piano Builders under the Leadership of Nannette Streicher, 1792 to 1823”. W: Das Wiener Klavier bis 1850, red. Beatrix Darmstädter, Alfons Huber, Rudolf Hopfner, 43–71. Tutzing: Schneider, 2007.
Google Scholar
Latcham, Michael. „Mozart and the Pianos of Gabriel Anton Walter”. Early Music 25, nr 3 (1997): 383–400. doi.org/10.1093/earlyj/XXV.3.383.
DOI: https://doi.org/10.1093/earlyj/XXV.3.383
Google Scholar
Latcham, Michael. Pianos for Haydn, Mozart and Beethoven: Change and Contrast, Munich–Salzburg: Musikverlag Bernd Katzbichler, 2016.
Google Scholar
Latcham, Michael. Towards a New History of the Piano: A Context for the Work of Johann Andreas Stein as a Piano Maker. Munich–Salzburg: Musikverlag Bernd Katzbichler, 2019.
Google Scholar
Latour, Bruno. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przekł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski. Kraków: Universitas, 2005.
Google Scholar
Łojek, Jerzy, Jerzy Myśliński, Wiesław Władyka. Dzieje prasy polskiej. Warszawa: Interpress, 1988.
Google Scholar
Moniuszko, Stanisław. Listy zebrane, przygotował do druku Witold Rudziński, współpraca
Google Scholar
Magdalena Stokowska. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1969.
Google Scholar
Moniuszko. Kompendium, red. Ryszard Daniel Golianek. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2020.
Google Scholar
Newton, Lucy. „«Made in England»: Making and Selling the Piano, 1851–1914”. W: People, Places and Business Cultures: Essays in Honour of Francesca Carnevali, red. Paolo di Martino, Andrew Popp, Peter Scott, 127–152. Woodbridge: Boydell & Brewer, 2017. doi.org/10.1515/9781782049425-011.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781782049425-011
Google Scholar
Nowak, Tomasz. Tradycje muzyczne społeczności polskiej na Wileńszczyźnie: opinie i zachowania. Warszawa: Instytut Muzykologii UW, 2005.
Google Scholar
Parkins, Robert. „Mendelssohn and the Erard Piano”. Piano Quarterly 32, nr 125 (1984): 53–58.
Google Scholar
Pastore, Chalea. „Mahogany as Status Symbol: Race and Luxury in Saint Domingue at the End of the Eighteenth Century”. W: In Furnishing the Eighteenth Century: What Furniture Can Tell Us about the European and American Past, red. Dena Goodman, Kathryn Norberg, 37–47. New York: Routledge, 2007.
Google Scholar
Schnapper, Laure. Henri Herz, magnat du piano: la vie musicale en France au XIXe siècle (1815–1870). Paris: Editions Ehess, 2011.
Google Scholar
Skowroneck, Tilman. „Beethoven’s Erard Piano: Its Influence on his Compositions and on Viennese Fortepiano Building”. Early Music 30, nr 4 (2000): 383–400.
DOI: https://doi.org/10.1093/em/30.4.522
Google Scholar
Stolzman, Magdalena. Czasopisma wileńskie Adama Honorego Kirkora. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973 (= Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 26).
Google Scholar
Stolzman, Magdalena. Nigdy od Ciebie miasto… dzieje kultury wileńskiej lat międzypowstaniowych. Olsztyn: Pojezierze, 1987.
Google Scholar
Tomaszewski, Eugeniusz. „Prasa Królestwa Polskiego i ziem litewsko-ruskich okresu międzypowstaniowego (1832–1864)”. W: Historia prasy polskiej. Cz. 1, Prasa polska w latach 1661–1864, red. Jerzy Łojek, 110–150. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
Google Scholar
Tyrowicz, Marian, „Organizacja redakcji w prasie i czasopiśmiennictwie polskim w I połowie XIX w.”. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 7, zesz. 2 (1968): 5–41.
Google Scholar
Vogel, Beniamin. Fortepian polski. Warszawa: Sutkowski Edition, 1995.
Google Scholar
Vogel, Beniamin. „Fortepiany Moniuszki”. W: Muzyka fortepianowa XVII, red. Monika Karwaszewska, Joanna Schiller-Rydzewska, 99–109. Gdańsk: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, 2023.
Google Scholar
Vogel, Beniamin. [książeczka do płyty] „Tobias Koch. La belle Époque”, NIFCCD 107. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2022.
Google Scholar
Zasztowt, Leszek. Kresy 1832–1864. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, 1997.
Google Scholar
Statistics
Abstract views: 2PDF downloads: 0
License
Copyright (c) 2025 Michał Bruliński

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Michał Bruliński, Selected Polish Handbooks of Piano Playing from the First Half of the Nineteenth Century in the Context of the Social History of Music , Muzyka: Vol. 65 No. 4 (2020)