The Jemielnica Cistercians’ Gradual PL-WRu I F 418. New Findings and Hypotheses
Irina Chachulska
Institute of Art, Polish Academy of Sciences (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-5160-3130
Abstract
Kept at Wrocław University Library, the manuscript PL-WrU I F 418, referred to in the literature as the Jemielnica Gradual, has not previously been subjected to detailed palaeographic analysis. This omission has led to erroneous claims concerning its provenance and dating.
The hitherto universally accepted claim that the codex originated in the Jemielnica (Ger. Himmelwitz) monastery or in its parent abbey of Rudy Wielkie (Ger. Groß Rauden) has been rejected as a result of detailed palaeographic analysis, which clearly points to Lubiąż (Ger. Leubus) as the place of the manuscript’s compilation. The main evidence to that effect is twofold: a) the identification of the scribe’s hand as that which also copied one of Lubiąż’s oldest antiphonaries (PL-WrU I F 403, from c.1225) and b) the presence of the handwriting of another Lubiąż-based scribe (the copyist of PL-WrU I F 411, from the second half of the thirteenth century) in later additions to the gradual. The only parts of the codex that originated in Jemielnica prove to be the leaves added in the seventeenth century containing formularies that had been lost as a result of substantial damage to the manuscript.
The previously inconsistent dating has been revised on the basis of the musical notation: calligraphic features and the identification of handwriting in sources from Lubiąż clearly point to the first third of the thirteenth century as the time of the manuscript’s compilation. Study of the book’s liturgical content, meanwhile, has made it possible to establish this dating more precisely as c.1225 (the original entry on the cult of St Giles points to c.1221 as the terminus post quem).
There are also reasons to suspect that both the gradual PL-WrU I F 418 and the antiphonary PL-WrU I F 403 were created for use at Lubiąż Abbey’s oldest subsidiary in Henryków (Ger. Heinrichau), as part of the latter monastery’s original endowments.
It remains to be explained when and how the gradual PL-WrU I F 418 found its way to the Cistercian monastery in Jemielnica.
Keywords:
Jemielnica Gradual, Cistercians, Cistercian notation, Jemielnica, Lubiąż, HenrykówReferences
Broda, Michał. Biblioteka klasztoru cystersow w Henrykowie do końca XV wieku. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2014.
Google Scholar
Chachulska, Irina. „O trzech zabytkach muzyczno-liturgicznych z kolekcji Baworowskich przechowywanych w Bibliotece Narodowej”. Muzyka 66 nr 1 (2021): 49–80.
DOI: https://doi.org/10.36744/m.796
Google Scholar
Feldmann, Fritz. Musik und Musikpflege im mittelalterlichen Schlesien. Breslau: Trewendt &Garnier, 1938.
Google Scholar
Jażdżewski, Konstanty. „Dzieła kaligraficzne mnicha Jakuba, kopisty skryptorium cysterskiego w Lubiążu z pierwszej ćwierci XIII wieku”. Studia Źrodłoznawcze 21 (1976): 19–44.
Google Scholar
Jażdżewski, Konstanty. „Litera «e» caudata w dokumentach: przyczynek do dziejów ortografii i paleografii”. Studia Źrodłoznawcze 23 (1978): 39–52.
Google Scholar
Jażdżewski, Konstanty Klemens. Lubiąż. Losy i kultura umysłowa śląskiego opactwa cystersów (1163–1642). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1992.
Google Scholar
Kloss, Ernst. Die schlesische Buchmalerei des Mittelalters. Berlin: Dt. Verein für Kunstwissenschaft, 1942.
Google Scholar
Morawska, Katarzyna. Średniowiecze. Cz. 2. Warszawa: Sutkowski Edition, 1998 (= Historia Muzyki Polskiej 1).
Google Scholar
Morawski, Jerzy. Średniowiecze. Cz. 1. Warszawa: Sutkowski Edition, 2006 (= Historia Muzyki Polskiej 1).
Google Scholar
Pichen, Henryk. „Jemielnica – miejscowość, klasztor, kościół. Impresje historyczne”. W: Johannes Nucius. Epoka, duchowość, życie i tworczość, red. Remigiusz Pośpiech, Piotr Tarliński, 35–44. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2008.
Google Scholar
Pikulik, Jerzy. Polskie graduały średniowieczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2001.
Google Scholar
Pikulik, Jerzy. Śpiewy alleluja o Najświętszej Maryi Pannie w Polskich graduałach przedtrydenckich. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1984 (= Muzyka Religijna w Polsce. Studia i Materiały 6).
Google Scholar
Schenk, Wacław. „Rękopisy liturgiczne od XIII do XV w. w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu: II”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 6 (1963): 191–209.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6407
Google Scholar
Schenk, Wacław. „W jaki sposób można ustalić czas powstania oraz miejsce pochodzenia i używania śląskich rękopisów liturgicznych?”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 21 (1970): 33–54.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6637
Google Scholar
Statuta Capitulorum Generalium Ordinis Cisterciensis ab anno 1112 ad annum 1786. Wyd. Joseph Marie Canivez. Louvain: Bureaux de la Revue 1933–41.
Google Scholar
Szendrei, Janka. „Notacja liniowa w polskich źródłach chorałowych XII–XVI wieku”. W: Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źrodłach polskich XI–XVI wieku, red. Elżbieta Witkowska-Zaremba, 187–281. Kraków: Musica Iagellonica, 1999.
Google Scholar
Szwejkowska, Helena. Biblioteka klasztoru cysterek w Trzebnicy. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe, 1955.
Google Scholar
Vötsch, Jochen. „Ernst II. von Mansfeld-Friedeburg”. w: Sachsische Biografie, https:// saebi.isgv.de/biografie/Ernst_II.,_Graf_von_Mansfeld-Friedeburg_(1580-1626), dostęp 12 XII 2022.
Google Scholar
Wałkówski, Andrzej. „Biblioteka klasztorna jako miejsce pracy średniowiecznego uczonego. Rozważania na tle badań piśmiennictwa cystersów”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 83 (2005): 105–138.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.9871
Google Scholar
Wałkówski, Andrzej. „Lubiąskie rękopisy muzyczne z XIII w. na tle badań nad skryptoriami cystersów. Nutacja diastematyczna”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum 18 (2014): 9–34.
Google Scholar
Wałkówski, Andrzej. Skryptoria cystersow filiacji portyjskiej na Śląsku do końca XIII w. Zielona Góra–Wrocław: WSP, 1996.
Google Scholar
Wolnik, Franciszek. Liturgia śląskich cystersow w średniowieczu. Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002.
Google Scholar
Wyrwa, Andrzej Marek. „Rozprzestrzenianie się cystersów w Europie Zachodniej i na ziemiach polskich”. W: Cystersi w kulturze średniowiecznej Europy, red. Jerzy Strzelczyk, 25–54. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1992.
Google Scholar
Authors
Irina ChachulskaInstitute of Art, Polish Academy of Sciences Poland
https://orcid.org/0000-0002-5160-3130
Statistics
Abstract views: 163PDF downloads: 131
License
Copyright (c) 2023 Irina Chachulska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Muzyka should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from issues up to and including 3/2022 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Muzyka, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Irina Chachulska, On Three Musical-Liturgical Sources from the Baworowski Collection, Held in the National Library of Poland , Muzyka: Vol. 66 No. 1 (2021)
- Irina Chachulska, Plainchant Passion from the sermon collection of the Canons Regular of the Lateran in Kraśnik , Muzyka: Vol. 64 No. 2 (2019)
