Podbijając muzyczne centrum Europy: paryska dekada Apolinarego Kątskiego (1838–1848)

Ewa Chamczyk

Abstrakt

Apolinary Kątski (1826-1879) to postać nietuzinkowa i budząca spore kontrowersje. Na kartach historii zapisał się jako wybitny skrzypek-wirtuoz, niezwykle dbający o własną promocję, a także jako założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Muzycznego. Piastował on również posadę Skrzypka Solisty Jego Imperatorskiej Mości w Petersburgu oraz odnosił sukcesy artystyczne podczas wielokrotnych podróży, m.in. po Rosji, departamentach Francji, prowincji Królestwa Polskiego i Wielkopolsce, a także podczas koncertów w takich miastach jak Warszawa, Londyn, Paryż, Bruksela czy Wilno. Pomimo to, jego działalność w charakterze wirtuoza i kompozytora dzisiaj wydaje się być zapomniana. Obecny stan badań pozwala jednak na coraz pełniejsze odtworzenie biogramu artysty.
Apolinary Kątski - jedno z pięciorga cudownych dzieci Grzegorza Kątskiego i Anny z Różyckich, podbijający muzyczne sceny Europy, przybył do Paryża w 1836 roku, mając zaledwie 10 lat. Ten okres działalności artystycznej skrzypka wymagał dotychczas największego wyjaśnienia. Znane były zaledwie graniczne daty jego pobytu we Francji (1836-1848), termin pierwszej publicznej prezentacji w Paryżu 1 lutego 1837 roku, a także szczegóły wizyty w Londynie w 1838 roku oraz lista potencjalnych miast francuskich, w których mógł on koncertować. Najwięcej niewiadomych pozostawiał jednak czas po powrocie Kątskiego z Anglii w 1838 roku, w niewielki tylko sposób udokumentowany na łamach prasy francuskiej. Badania nielicznie zachowanej korespondencji wirtuoza, a także kwerenda prasy zagranicznej pozwoliły odtworzyć nieznane losy Apolinarego Kątskiego w latach 1838-1848 oraz umożliwiły uzupełnienie listy jego dotychczas znanych kompozycji.
Niniejszy artykuł stanowi prezentację wyników moich badań dotyczących życia i twórczości Apolinarego Kątskiego oraz próbę umiejscowienia jego osoby w panoramie muzycznej Francji XIX stulecia.