Rebus z „Missa Ludovicus Dux Wirtenbergensis” Teodora Riccia rozwiązany?
Abstrakt
Długonutowa melodia z mszy Ludovicus Dux Wirtenbergensis (z Liber primus missarum, 1579) Teodora Riccia nie jest konwencjonalnym cantus firmus typu soggetto cavato. Znaczenie i proweniencja tejże melodii stanowi więc nie lada łamigłówkę. W dodatku jak pogodzić hołdowniczy wręcz i koncyliacyjny charakter przedmowy Riccia do Liber missarum, zbioru dedykowanego Stefanowi Batoremu, z obecnością w nim mszy, która mogła zostać potraktowana jako otwarty afront w stosunku do króla Polski. Antyfona Cornelius centurio, vir religiosus ac timens Deum oraz opowieść o setniku Korneliuszu z Dziejów Apostolskich pozwalają popatrzeć na tę kompozycję z innego punktu widzenia. Być może msza Ludovicus Dux Wirtenbergensis jest nośnikiem teologicznego przesłania będącego rezultatem świadomego sprzężenia melodii wspomnianej antyfony z imieniem księcia Ludwika Wirtemberskiego, przesłania, które miało wzmocnić przekaz zawarty w przedmowie i którego celem było poszukiwanie porozumienia, wzajemnego zrozumienia i szacunku między wyznaniami chrześcijańskimi.Słowa kluczowe:
Teodoro Riccio, książę Ludwik III Wirtemberski, setnik Korneliusz (św. Korneliusz), cantus firmus, soggetto cavatoBibliografia
Alberti, Ludwig. ‘Ludwig Herzog von Württemberg’. In: Allgemeine Deutsche Biographie. Vol. 19, 597. Leipzig: Verlag Duncker & Humblot, 1884.
Google Scholar
Blackburn, Bonnie. ‘Masses Based on Popular Songs and Solmization Syllables’. In: The Josquin Companion, ed. Richard Sherr, 51–87. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Google Scholar
Blankenburg, Walter and Norbert Dubowy. ‘Riccio, Teodoro’. In: The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Second Edition, ed. Stanley Sadie. Vol. 21, 323. London: Macmillan, 2001.
Google Scholar
Elders, Willem. Josquin des Prez and his Musical Legacy: an Introductory Guide. Leuven: Leuven University Press, 2013.
Google Scholar
Fallows, David. Josquin. Turnhout: Brepols, 2009.
Google Scholar
Jackson, Philip T. ‘Two Descendants of Josquin’s Hercules Mass’. Music and Letters 59, no. 2 (1978): 188–205.
Google Scholar
Johnson, Alvin. ‘The Masses of Cipriano de Rore’. Journal of the American Musicological Society 6, no. 3 (1953): 227–239.
Google Scholar
Leitmeir, Christian Thomas. ‘Teodoro Riccio’s Liber primus missarum (1579): A Musical Ambassador between Prussia and Poland’. In: The Musical Heritage of the Jagiellonian Era, eds. Paweł Gancarczyk and Agnieszka Leszczyńska, 123–154. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, Uniwersytet Warszawski, Biblioteka Narodowa, 2012.
Google Scholar
Leszczyńska, Agnieszka. ‘Późnorenesansowe fragmenty mszalne z dawnej biblioteki elbląskiego kościoła Mariackiego’. In: Źródła muzyczne. Krytyka – analiza – interpretacja, eds. Ludwik Bielawski and J. Katarzyna Dadak-Kozicka, 190–200. Warsaw: Związek Kompozytorów Polskich, Instytut Sztuki PAN, 1999.
Google Scholar
Leszczyńska, Agnieszka. ‘Recepcja XVI-wiecznych protestanckich druków muzycznych w braniewskim kolegium jezuickim’. In: Muzyka wobec tradycji. Idee – dzieło – recepcja, ed. Szymon Paczkowski, 191–197. Warsaw: Instytut Muzykologii UW, 2004.
Google Scholar
Leszczyńska, Agnieszka. Musicalia Collegii Braunsbergensis Societatis Jesu. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2021 (= Fontes Musicae in Polonia).
Google Scholar
Missal of the Jagiellons of Jasna Góra, ed. Remigiusz Pośpiech. Opole–Częstochowa: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, Paulinianum, 2013.
Google Scholar
Phillips, Peter. ‘Heaven and Earth: a Performer’s Guide to Josquin’s Masses’. The Musical Times 159, no. 1944 (2018): 3–87.
Google Scholar
Riccio, Teodoro. Liber primus missarum, ed. Christian Thomas Leitmeir. Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2019 (= Monumenta Musicae in Polonia).
Google Scholar
Sparks, Edgar H. Cantus firmus in Mass and Motet 1420–1520. Berkeley: University of California Press, 1963.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 89PDF downloads: 39
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Odoj
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Wojciech Odoj, Florencja, papież Klemens VII i cesarz Karol V. Studium kontekstualne motetu „Dominator caelorum” Jeana Conseila/Costanza Festy (?) , Muzyka: Tom 64 Nr 3 (2019)
