Antropologia wierszy

Paweł Próchniak; Dariusz Czaja

doi:10.36744/k.4686

Anthropology of Poems

Not reviewed, Submitted 15.10.2025, Accepted 30.10.2025

Paweł Próchniak

pawel.prochniak@uken.krakow.pl
University of the National Education Commission, Krakow (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

Dariusz Czaja

Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Jagielloński (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-8627-1415

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4686

Abstract

An introduction to the problem of anthropological reflection dealing with poetry. The authors postulate the inclusion of poetry into the domain of anthropological reflection, arguing that poetry is not solely an object from aesthetic space but also belongs to an area of cognition and provides insight into areas of reality that are hard to reach or inaccessible; this is the reason why large scale anthropological discoveries can take place, and do so, also in poetry.

Keywords:

anthropology of poetry, poetry as anthropology, a poem as a cognitive tool

References

Derek Attridge, Jednostkowość literatury, przeł. P. Mościcki, Kraków 2007.
Google Scholar

Zbigniew Benedyktowicz, Antropologia i poezja, Konteksty” nr 4:2011.
Google Scholar

Dariusz Czaja, Antropologia, literatura, Miłosz, „Konteksty” nr 4:2011.
Google Scholar

Margaret H. Freeman, Wiersz jako ikona. O poznaniu estetycznym, przeł. E. Tabakowska, Kraków 2024.
Google Scholar

Paweł Próchniak, Promieniowanie tła. Szkice o wierszach i czytaniu, Wołowiec 2020.
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-12-17

Cited by

Próchniak, P. and Czaja, D. (2025) “Anthropology of Poems ”, Konteksty, 350(3), pp. 3–4. doi: 10.36744/k.4686.

Authors

Paweł Próchniak
pawel.prochniak@uken.krakow.pl
University of the National Education Commission, Krakow Poland
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

Paweł Próchniak – literaturoznawca, antropolog literatury, krytyk literacki, eseista. Laureat Nagrody im. Kazimierza Wyki. Członek prezydium Polskiego PEN Clubu, przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo UKEN, zasiada też w Radzie Fundacji im. Zbigniewa Herberta. Członek zarządu Sekcji Autorów Dzieł Naukowych ZAiKS. Członek redakcji „Kontekstów”, redaktor serii wydawniczej „Granice wyobraźni” (Pasaże). Juror i przewodniczący Nagrody Literackiej Nike oraz Nagrody Poetyckiej Silesius. Wieloletni współpracownik Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, gdzie kieruje Pracownią Antropologii Słowa, oraz Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”. Pomysłodawca licznych konferencji naukowych, a także Miasta Poezji w Lublinie i Warszawy Wierszy oraz kierunku studiów Teksty kultury i animacja sieci (KUL). Współorganizator SchulzFestu i Drugiej Jesieni w Drohobyczu. Autor dziesięciu książek poświęconych literaturze i jej kontekstom. Ostatnio opublikował W prześwicie. Szkice z Bramy (2023).

Authors

Dariusz Czaja

Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Jagielloński Poland
https://orcid.org/0000-0001-8627-1415

Dariusz Czaja – antropolog kultury, eseista, recenzent muzyczny. Prof. dr hab., wykładowca w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, były redaktor kwartalnika „Konteksty”. Opublikował m.in.: Gdzieś dalej, gdzie indziej (2010, nominacja do Nagrody Literackiej Nike, nagroda „Warszawska Premiera Literacka” 2011); Znaki szczególne. Antropologia jako ćwiczenie duchowe (2013); Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria (red., 2013); Kwintesencje. Pasaże barokowe (2014), Scenariusze końca. Zmierzch, kres, apokalipsa (red., 2015), Ruiny czasu. Rozmowy o twórczości (2016), Gramatyka bieli. Antropologia doświadczeń granicznych (2018, nominacja do Nagrody Literackiej Nike), Cena sztuki. Tezy o zaczarowaniu (2020), Blask ciemnieje. Lektury hermeneutyczne (2021), Szczeliny czasu. Reminiscencje, repetycje (2022), Iluminacje. Sztuka jako forma poznania (2025).