Proletariusze mitologii: (na marginesie Króla mrówek)

Paweł Próchniak

doi:10.36744/k.3215

Proletariusze mitologii

(na marginesie Króla mrówek)

Paweł Próchniak

konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3215

Abstrakt

Mit jest sposobem wnikania w istnienie, jest narzędziem i formą poznania. Jest też formą intuicji, która wychodzi naprzeciw poczuciu, że ludzka rzeczywistość – również w jej codziennym, najbardziej powszednim wymiarze – zanurzona jest w porządku, który nazwać można "realnością bogów" (rozumianą niekoniecznie w paradygmacie religijnej wyobraźni). W tak nakreślonej perspektywie autor umieszcza Króla mrówek Zbigniewa Herberta, pokazując wybrane wątki tej "prywatnej mitologii" poety i akcentując zwłaszcza ich egzystencjalny oraz metafizyczny kontur. Stawia jednocześnie tezę, że w prozach tworzących tom słychać czułość wobec tego, co w człowieku dotknięte przez nieszczęście, "zwichnięte i bezbronne", naznaczone skazą, a jednocześnie w tych samych prozach dochodzi do głosu poczucie, że człowiek pozostaje "zabawką bogów", że ludzką egzystencją rządzi "gorzki komizm wrastający w los".

Słowa kluczowe:

mit, wyobraźnia, Zbigniew Herbert, Król mrówek

Bibliografia

R. Calasso, Zaślubinach Kadmosa z Harmonią, wprowadzenie J. Brodski, przeł. S. Kasprzysiak, Kraków 1995.
Google Scholar

Z. Herbert, Kanon. Tryptyk, wybór i opieka merytoryczna P. Próchniak, t. 2: Król mrówek. Prywatna mitologia, zrekonstruować próbował, przypisami i posłowiem opatrzył R. Krynicki, Kraków 2024.
Google Scholar

Z. Herbert, Wiersze zebrane, oprac. edytorskie R. Krynicki, Kraków 2008.
Google Scholar

W. Juszczaka, Pani na żurawiach, część 1: Realność bogów, Kraków 2002.
Google Scholar

S. Sawicki, Od strony słabszych, „Roczniki Humanistyczne” 1999, t. XLVII, z. 1, s. 5-8.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2024-11-05

Cited By / Share

Próchniak, P. (2024) „Proletariusze mitologii: (na marginesie Króla mrówek)”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 344(1-2), s. 75–78. doi: 10.36744/k.3215.

Autorzy

Paweł Próchniak
konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

Paweł Próchniak – literaturoznawca, antropolog literatury, krytyk literacki. Badacz poezji oraz zagadnień pamięci kulturowej i wyobraźni symbolicznej. Laureat Nagrody im. Kazimierza Wyki. Członek prezydium Polskiego PEN Clubu i przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Zasiada w Radzie Fundacji im. Zbigniewa Herberta. Redaktor kwartalnika „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” (Instytut Sztuki PAN). Redaktor serii wydawniczych „Rozprawy Literackie” (IBL PAN) i „Granice wyobraźni” (Wydawnictwo Pasaże). Przewodniczący Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Członek zarządu Sekcji Autorów Dzieł Naukowych Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Juror Nagrody Literackiej Nike (również przewodniczący jury) oraz Nagrody Poetyckiej Silesius. Wieloletni współpracownik Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, gdzie m.in. kieruje Pracownią Antropologii Słowa. Pomysłodawca i współorganizator licznych konferencji i seminariów naukowych, a także Miasta Poezji w Lublinie i Warszawy Wierszy oraz kierunku studiów: teksty kultury i animacja sieci (KUL). Współorganizator SchulzFestu i Drugiej Jesieni w Drohobyczu. Pomysłodawca i inicjator międzynarodowej akcji społecznej „Podaruj wiersz”. Pomysłodawca i redaktor naczelny witryny stronypoezji.pl. Autor dziesięciu książek poświęconych literaturze i jej kontekstom. Ostatnio opublikował W prześwicie. Szkice z Bramy. Więcej informacji: teatrnn.pl/prochniak.