Chopin, Dance, and Song: Andrzej Panufnik’s Film Music before World War II
Abstract
Though not very large (short films Warszawa jesienią / Warsaw in the Autumn and Trzy etiudy Chopina / Three Chopin Études as well as one feature film titled Strachy, variously translated into English as Spooks, The Ghosts or Anxiety), Andrzej Panufnik’s film music output from the interwar period left a major imprint in the history of the Polish cinema. The soundtracks were written for movies whose artistic and social ambitions went beyond the much-criticised standards of the so-called ‘film industry pulp’ (Pol. kino branżowe).
The soundtrack of the first of these, the 1935 short directed by Leon Jeannot, is unknown since no copy has been preserved to our day. Panufnik only commented that it was lyrical music for ten instruments, meant to represent the colours and atmosphere of autumn. The other short film, Trzy etiudy Chopina of 1937, though likewise lost, presents more issues. A key factor in Panufnik’s collaboration with Eugeniusz Cękalski and Stanisław Wohl was the fact that the composer had a strong sense of responsibility for the final shape of the movie (he was, as he recalled, ‘a co-author of the script’ and originator of many ideas concerning sound-and-image synchronisation). Nevertheless, Panufnik’s name was omitted from the ‘show’ version awarded at a festival in Venice. This paper discusses the movie, draws conclusions concerning the reasons for Panufnik’s ‘exclusion’ from the list of its authors, and attempts a reconstruction of the final version of Trzy etiudy Chopina, including the identification of the Chopin pieces correlated with the image in an experimental fashion, and the order in which they appeared.
Most attention has been dedicated in the paper to Panufnik’s third work for the Polish 1930s film industry, his music for Strachy (1938, dir. Eugeniusz Cękalski and Karol Szołowski), a production based on Maria Ukniewska’s popular novel. Since the film still exists, it has been possible to analyse its soundtrack, varied in terms of style and genres, with particular emphasis on the way in which the material of the main song and other leitmotifs was used throughout the movie. In this way, the importance of Panufnik’s contribution to the artistic and commercial success of Strachy can also be assessed
Keywords:
Andrzej Panufnik, Eugeniusz Cękalski, Stanisław Wohl, Polish film music before 1939, song in moviesReferences
Biskupski, Łukasz. Kinofilia zaangażowana. Stowarzyszenie Miłośników Filmu Artystycznego „Start” i upowszechnianie kultury filmowej w latach 30. XX w., Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.
Google Scholar
Bolesławska, Beata. Panufnik. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2001.
Google Scholar
Bolesławska, Beata. The Life and Works of Andrzej Panufnik (1914–1991), przekł. Richard J. Reisner. Farnham: Ashgate 2015.
Google Scholar
Costantini, Gustavo. „Leitmotif revisited”. http://www.filmsound.org/gustavo/leitmotif-revisted.htm, dostęp 19 I 2023.
Google Scholar
Gierszewska, Barbara. „Artystyczne (awangardowe?) ambicje ekipy Eugeniusza Cękalskiego zrealizowane w filmie Strachy (1938)”. W: Między retoryką manifestów a nowoczesnością. Literatura–Sztuka–Film, red. Krzysztof Jaworski, Piotr Rosiński, 49–64. Kielce: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, 2010.
Google Scholar
Gwizdalanka, Danuta, Krzysztof Meyer. Lutosławski. Droga do dojrzałości. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2003.
Google Scholar
Helman, Alicja. Dźwięczący ekran. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1968.
Google Scholar
Hendrykowska, Małgorzata. Historia polskiego filmu dokumentalnego (1896–1944). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2015.
Google Scholar
Historia filmu polskiego. T. 2, 1930–1939, red. Jerzy Toeplitz. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1988.
Google Scholar
Historia kina. T. 2, Kino klasyczne, red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska. Kraków: Universitas, 2011 (= Historia Kina).
Google Scholar
Iwańska, Alicja. „Polski taniec modern 1918–1939 (na tle reformatorskich prądów w europejskiej sztuce tanecznej)”. Kultura Enter 7, nr 60 (2014), http://kulturaenter.pl/article/polski-taniec-modern-1918-39-na-tle-reformatorskich-pradow-w-europejskiej-sztuce-tanecznej/, dostęp 19 I 2023.
Google Scholar
Janicki, Stanisław. Eugeniusz Cękalski. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza. 1958.
Google Scholar
Krysiak, Bartłomiej. „Jazz i swing w polskiej kinematografii lat 30.”. https://stare-kino.pl/jazz-i-swing-w-polskiej-kinematografii-lat-30/, dostęp 19 I 2023.
Google Scholar
Lemann, Jolanta. Eugeniusz Cękalski. Łódź: Muzeum Kinematografii, 1996.
Google Scholar
Lindstedt, Iwona. „Między kompozycją a realizacją. O muzyce Andrzeja Panufnika w powojennyc filmach dokumentalnych”. W: Cum debita reverentia. Księga pamiątkowa dedykowana Profesor Danucie Jasińskiej, red. Justyna Humięcka-Jakubowska, Hanna Winiszewska, 175–187. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2019.
Google Scholar
Lissa, Zofia. Muzyka i film. Studium z pogranicza ontologii, estetyki i psychologii muzyki filmowej. Lwów: Księgarnia Lwowska, 1937
Google Scholar
Lissa, Zofia. Estetyka muzyki filmowej. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1964.
Google Scholar
Meyer, Stephen C. „«Leitmotif»: On the Application of a Word to Film Music”. Journal of Film Music 5, nr 1–2 (2012): 99–106.
DOI: https://doi.org/10.1558/jfm.v5i1-2.101
Google Scholar
Muras, Wioleta. „Kadry muzyką opatrzone. O krótkiej współpracy Witolda Lutosławskiego z filmowcami”. Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ 1, nr 28 (2016): 5–31.
DOI: https://doi.org/10.4467/23537094KMMUJ.16.001.8040
Google Scholar
Ozimek, Stanisław. Film polski w wojennej potrzebie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.
Google Scholar
Siatkowski, Zbigniew. „Wokół Strachów Cękalskiego. Mechanizm literackości filmu”. W: Polskie kino lat 1918–1939. Zagadnienia wybrane, red. Zbigniew Wyszyński, 35–43. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1980 (= Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 551).
Google Scholar
Sowińska, Iwona. Chopin idzie do kina. Kraków: Universitas, 2013 (= Horyzonty Kina).
Google Scholar
Statistics
Abstract views: 329PDF downloads: 209
License
Copyright (c) 2023 Iwona Lindstedt
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in "Muzyka" should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from 2018/1 to 2022/3 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in "Muzyka", retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Iwona Lindstedt, Roman Palester as a pioneer of Polish film music , Muzyka: Vol. 64 No. 1 (2019)
- Iwona Lindstedt, Polish reflections on music in sound film in the 1930s. Major ideas and perspectives of musicological research , Muzyka: Vol. 63 No. 2 (2018)
- Iwona Lindstedt, ‘A composer of exquisite chamber music’. Dispelling the Enigma of Józef Koffler’s String Quartet, Op. 19 , Muzyka: Vol. 70 No. 1 (2025)
