The English Guitar in Polish Musical Culture around the Turn of the Nineteenth Century
Wojciech Gurgul
Jan Długosz University in Częstochowa (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-0113-998X
Abstract
This article discusses the surviving Polish sources containing music for the English guitar, a plucked chordophone popular in the second half of the eighteenth century, mainly in the British Isles. Eighteen such sources have been preserved in Poland, scored for English guitar in G major (whereas a C major tuning prevailed in the West). Using these sources, as well as numerous verbal accounts from the period, the author attempts to show the place this instrument held in the Polish audiosphere of the late eighteenth and early nineteenth century. A large proportion of the surviving sources are related to the activity of Józef Elsner, who observed the popularity of the English guitar in the salons of the Polish gentry and bourgeoisie. Elsner’s Warsaw prints appeared in 1803 (arrangements of fve arias from an opera by Peter Winter, one of the first music publications in nineteenth-century Warsaw) and 1805 (settings of selections from operas popular in the city, published in the series “Wybór pięknych dzieł muzycznych i pieśni polskich” [A selection of beautiful musical works and Polish songs]). These are the only printed sources of music for this instrument in Poland. Other Elsner-related materials include an English guitar part in his opera “Leszek Biały” [Leszek the White] and a manuscript kept at the Jagiellonian Library in Kraków containing a setting of the vaudeville from Elsner’s opera “Siedem razy jeden” [Seven times one]. Nine other handwritten sources can be found at the same library, including a concise handbook of English guitar technique, a set of variations by Carlamotti, numerous solo miniatures, and settings of selections from then popular operas. The two latest sources, compiled in the 1810s and now kept at the Diocesan Library in Sandomierz, reflect the changes in the instrument’s construction taking place in western Slavic countries. Those changes were related to the introduction of the G major tuning characteristic of the Polish literature for English guitar and to the early history of another instrument – the Russian guitar.
Keywords:
English guitar, Russian guitar, Józef Elsner, Diocesan Library in Sandomierz, Jagiellonian Library in Cracow, Polish audiosphere around the turn of the nineteenth centuryReferences
Amersfoort, Jelma van. „Miss Sara Burgerhart’s English Guittar: Te «Guitarre Angloise» in Enlightenment Holland”. Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 64, nr 1/2 (2014): 76–102.
Google Scholar
Bogusławski, Wojciech. Dzieła dramatyczne. T. 7. Warszawa: Glücksberg, 1823.
Google Scholar
Chachulski, Jakub. Józef Elsner. Katalog tematyczny utworów. T. 2, Utwory świeckie. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019 (= Monumenta Musicae in Polonia. Seria E. Opera selecta).
Google Scholar
Challier, Ernst. Grosser Lieder-Katalog. Berlin: Ernst Challier’s Selbstverlag, 1885.
Google Scholar
Coggin, Philip. „«Tis Easy and Agreable Instrument». A History of the English Guittar”. Early Music 15, nr 2 (1987): 204–218.
DOI: https://doi.org/10.1093/earlyj/XV.2.205
Google Scholar
Cristo, Nuno José dos Santos Anaia. Te Portuguese Guitar: History and Transformation of an Instrument Associated with Fado. Praca magisterska, York University, 2014.
Google Scholar
Dal’, Vladimir Ivanovich. Tolkovyy slovar’ zhivogo velikorusskogo yazyka. T. 1. Moskva: А. Semen, 1863.
Google Scholar
Dzierżykraj-Morawski, Franciszek. Pisma zbiorowe wierszem i prozą. T. 4. Poznań: Jan Konstanty Żupański, 1882.
Google Scholar
Elsner, Józef. „Prospekt Polskiego Muzycznego Dziennika pod tytułem: Wybór pięknych dzieł muzycznych i pieśni Polskich, na prenumeratę na rok 1805”. Gazeta Warszawska 31, nr 65 (1804): 1129–1130.
Google Scholar
Fredro, Aleksander. Zemsta. Komedya w czterech aktach, wierszem. Złoczów: W. Zukerkandel, 1893.
Google Scholar
Goldberg, Halina. O muzyce w Warszawie Chopina, przekł. Marita Albán Juárez, Kamila Stępień-Kutera. Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2016.
Google Scholar
Gołębiowski, Łukasz. Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym, lub niektórych tylko prowincyach. Warszawa: nakład autora, 1831.
Google Scholar
Górski, Władysław. „Pogawędki o stanie muzykalnym Polski w XVIII-ym wieku”. Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne 3, nr 163 (1886): 474–476.
Google Scholar
Grabowski, Ambroży. Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego. T. 2, wyd. Stanisław Estreicher. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, 1909 (= Biblioteka Krakowska 41).
Google Scholar
Grześkowiak-Krwawicz, Anna. Zabaweczka. Józef Boruwłaski – fenomen natury, szlachcic, pamiętnikarz. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004.
Google Scholar
Held, Jan Teobald. Fakta a poznámky k mému budoucímu nekrologu I. Vzpomínky pražského lékaře na léta 1770–1799, red. Jindřich Květ, Daniela Tinková. Praga: Academia, 2017.
Google Scholar
Hugelmann, Karl. „Rohrer, Joseph”, https://www.deutsche-biographie.de/pnd119527138.html, dostęp 5 I 2021.
Google Scholar
Jaxa Bykowski, Piotr. Pamiętniki włóczęgi. Serya nowa, w dwóch częściach. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1884.
Google Scholar
Joteyko, Tadeusz. Józef Elsner. Warszawa: Nakładem Stowarzyszenia Pisarzy i Krytyków Muzycznych, 1934 (= Bibljoteka Muzyczna 7). K.T.H. [Klementyna Hoffmanowa]. „Józef Borusławski”. Przyjaciel Ludu 5, nr 15 (1838): 118–120.
Google Scholar
Kloss, Jürgen. Te „Guittar” in Britain 1753–1800, https://www.justanothertune.com/TeGuittarInBritain1753-1800.pdf, dostęp 25 XI 2021.
Google Scholar
Kwiatkowska, Magdalena. „Życie muzyczne Warszawy w latach 1795–1806”. W: Szkice o kulturze muzycznej XIX wieku, red. Zofa Chechlińska. T. 5, 9–91. Warszawa: PWN, 1984. McVeigh, Simon. Calendar of London Concerts 1750–1800, http://research.gold.ac.uk/10342/, dostęp 3 III 2021.
Google Scholar
Michel, Andreas. Zistern. Europäische Zupfnstrumente von der Renaissance bis zum Historismus. Leipzig: Verlag des Musikinstrumenten-Museums der Universität Leipzig, 1999. Musikdrucke aus Braunschweig und Hannover. Eine Auswahl für mehr als 100 Jahre nach 1790. Tutzing: Musikantiquariat Hans Schneider, 2010.
Google Scholar
Nowak-Romanowicz, Alina. „Elsner Józef”. W: Encyklopedia Muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska. T. 3, 19–32. Kraków: PWM, 1987.
Google Scholar
Oberbek, Jan. Jan Nepomucen Bobrowicz. Chopin Gitary. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Debit, 2016.
Google Scholar
Opieński, Henryk. „M. Karłowicz (z papierów pośmiertnych). «Notatki o dawnych polskich skrzypcach»”. Kwartalnik Muzyczny 1, nr 1 (1911): 39–47.
Google Scholar
Osika, Michał. Charakterystyka polskiej muzyki i tradycji gitarowej XIX wieku ze szczególnym uwzględnieniem działalności rodzimej. Praca licencjacka, Uniwersytet Jagielloński, 2019.
Google Scholar
Piasecka, Zofa. „Doniesienia prywatne”. Gazeta Lwowska 7, nr 140 (1817): 778.
Google Scholar
Poklewska, Krystyna. „«Pątnik przemijający» Ludwik Piątkiewicz (z dziejów przełomu romantycznego w Galicji)”. Prace Polonistyczne / Studies in Polish Literatures 27 (1971): 165–193.
Google Scholar
Poulopoulos, Panagiotis. Te Guittar in the British Isles, 1750–1810. Dysertacja doktorska, Te University of Edinburgh, 2011.
Google Scholar
Powroźniak, Józef. Gitara od A do Z. Kraków: PWM, 1989.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. Staroświecczyzna i postęp czasu. O teatrze polskim (1765–1865). Warszawa: PIW, 1963.
Google Scholar
Sadowska, Maria. „Pani Borejszyna”. Bluszcz 14, nr 38 (1879): 299–300.
Google Scholar
Schiller, Joanna. Portret zbiorowy nauczycieli warszawskich publicznych szkół średnich 1795– 1862. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki. Zakład Dziejów Oświaty, 1998 (= Monografe z Dziejów Oświaty 39).
Google Scholar
Schnür-Pepłowski, Stanisław. Galiciana 1778–1812. Lwów: H. Altenberg, 1896.
Google Scholar
Sierakowski, Wacław. Sztuka muzyki dla młodzieży kraiowey. T. 2. Kraków: Drukarnia Szkoły Głównej Koronnej, 1796.
Google Scholar
Sikorski, Józef. Doręcznik muzyczny. Warszawa: nakładem autora, 1852.
Google Scholar
Sławiński, Piotr. Kształcenie młodzieży w Sandomierzu w latach 1815–1914. Kraków: Wydawnictwo Libron, 2013.
Google Scholar
Spencer, Robert, Ian Harwood. „English Guitar”. W: Te New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. Stanley Sadie. T. 8, 244–246. London: Oxford University Press, 2010.
Google Scholar
Szulc, Zdzisław. Słownik lutników polskich. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1953.
Google Scholar
Szwankowski, Eugeniusz. Teatr Wojciecha Bogusławskiego w latach 1799–1814. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1954.
Google Scholar
Szylar, Anna. Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616–1865. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2002 (= Prace z historii szkolnictwa w Polsce 5).
Google Scholar
Szylar, Anna. „Ideały wychowawcze w klasztornych szkołach żeńskich w okresie potrydenckim do początków XIX wieku”. Paedagogia Christiana 30, nr 2 (2012): 11–27. Świerczek, Wendelin. „Katalog rękopiśmiennych zabytków muzycznych Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 10 (1965): 224–278.
DOI: https://doi.org/10.12775/PCh.2012.021
Google Scholar
„Teatr Polski w Warszawie”. Gazeta Warszawska 30, nr 58 (1803): 993–995.
Google Scholar
Timofeyev, Oleg. Te Golden Age of the Russian Guitar. Dysertacja doktorska, Duke University, 1999.
Google Scholar
Timofeyev, Oleg. „Te Russian Seven-String Guitar ca. 1800: Organology and Search for Origins”. W: Gittare und Zister – Bauweise, Spieltechnik und Geschichte bis 1800, red. Monika Lustig, 229–246. Michaelstein–Dößel: Stifung Kloster Michaelstein, 2005.
Google Scholar
Tomaszewski, Wojciech. Bibliografa warszawskich druków muzycznych 1801–1850. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1992.
Google Scholar
Tomaszewski, Wojciech. Warszawskie edytorstwo muzyczne w latach 1772–1865. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1992.
Google Scholar
Tragos. „Nasza towarzyskość”. Kurjer Warszawski 83, nr 281 (1903): 3–4.
Google Scholar
Tur’yan, Mariyetta. Strannaya moya sud’ba. O zhizni Vladimira Fëdorovicha Odoyevskogo. Moskva: Kniga, 1991.
Google Scholar
Vogel, Benjamin. „Nieznani instrumentarze osiemnastowiecznego Wilna”. Ruch Muzyczny 25, nr 16 (1981): 19.
Google Scholar
Vogel, Beniamin. Słownik lutników działających na historycznych i obecnych ziemiach polskich oraz lutników polskich działających za granicą do 1950 roku. Bydgoszcz: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, 2019.
Google Scholar
W. „Pieśń o Filonie”. Kłosy 22, nr 562 (1876): 218.
Google Scholar
Walter-Mazur, Magdalena. „Poklasztorne rękopisy XVIII-wiecznej muzyki wokalno-instrumentalnej i instrumentalnej w zbiorach Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Sprawoz danie z cyklu kwerend: 16–18 I, 15–19 IV, 3–7 VI i 18–22 XI 2013 r.”. Hereditas Monasteriorum 3 (2013): 469–484.
Google Scholar
Whistling, Carl Friedrich. Handbuch der musikalischen Literatur. Leipzig: C.F. Whistling, 1828.
Google Scholar
Wójcicki, Kazimierz Władysław. Warszawa i jej społeczność w początkach naszego stulecia. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1875.
Google Scholar
Wójcicki, Kazimierz Władysław. Warszawa, jej życie umysłowe i ruch literacki w ciągu lat trzydziestu (od 1800 do 1830 r.). Warszawa: Gebethner i Wolff, 1880. „Z Poznania 7 lipca”. Gazeta Warszawska 32, nr 60 (1805): 975.
Google Scholar
Żegleń-Włodarczyk, Małgorzata. „Sześć sonat solowych na gitarę angielską” Tommaso Giordaniego w perspektywie wykonawstwa historycznego i współczesnego. Dysertacja doktorska, Akademia Muzyczna w Krakowie, 2020.
Google Scholar
Authors
Wojciech GurgulJan Długosz University in Częstochowa Poland
https://orcid.org/0000-0003-0113-998X
Statistics
Abstract views: 560PDF downloads: 298
License
Copyright (c) 2022 Wojciech Gurgul
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free nonexclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Muzyka, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Muzyka should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
Articles from issues up to and including 3/2022 were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted the publisher a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Muzyka, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Wojciech Gurgul, On Guitar Arrangements of a Polonaise in A minor ‘Farewell to the Fatherland’ from the First Half of the Nineteenth Century , Muzyka: Vol. 69 No. 1 (2024)
- Wojciech Gurgul, ‘…which our soldiers brought from Spain...’: On the Appearance of the Six-string Spanish Guitar in Polish Lands , Muzyka: Vol. 69 No. 1 (2024)
