Nowe ustalenia dotyczące pochodzenia i procesu powstawania rękopisu VI E 40 z Biblioteca Nazionale w Neapolu
Abstrakt
Ostatnie badania nad rękopisem VI E 40 z Biblioteca Nazionale z Neapolu (I-Nn 40) doprowadziły do identyfikacji herbu znajdującego się na końcu księgi oraz do zaktualizowania jej opisu kodykologicznego. Ten sam herb znajduje się na egzemplarzu druku Historia Naturalis Pliniusza Starszego z 1476 r., który należał do mało znanej burgundzkiej rodziny de Janly, nobilitowanej w I poł. XV wieku. Wywodzili się z niej dworzanie i urzędnicy – trzech z nich przedstawiono w artykule, jako potencjalnych pierwszych właścicieli rękopisu I-Nn 40, uznając Philiberta de Janly za najbardziej prawdopodobnego kandydata. Omówiono historyczne konteksty stojące za posiadaniem i przekazywaniem prezentów przez nobilitowanych dworzan burgundzkich, zwracając szczególną uwagę na rękopis I-Nn 40 z mszami L’homme armé podarowany królowej węgierskiej Beatrycze Aragońskiej, a także na jego historię po opuszczeniu Burgundii. Artykuł przedstawia również aktualny opis kodykologiczny księgi, umożliwiający nowe spojrzenie na jego powstanie i proces kopiowania.
Słowa kluczowe:
L’homme armé, rękopisy muzyczne, krucjaty, Burgundia, Beatrycze AragońskaBibliografia
Alden, Jane. Songs, Scribes, and Society. The History and Reception of the Loire Valley Chansonniers. New York: Oxford University Press, 2010.
Google Scholar
Bárány, Attila. ‘King Matthias and the Western European Powers.’ In: Matthias Rex 1458–1490 – Hungary at the Dawn of the Renaissance, eds. István Draskóczy, Iván Horváth, Gábor Kiss Farkas, Ernő Marosi and Vilmos Voigt. Budapest: ELTE, Centre des hautes études de la Renaissance, 2013.
Google Scholar
Barre, Louis-François-Joseph de la. Memoires pour servir a l’histoire de France et de Bourgogne. Paris: Julien-Michel Gandouin et Pierre-François Giffart, 1729.
Google Scholar
Beaune, Henri and Jules D’Arbaumont. La noblesse aux etats de Bourgogne de 1350 a 1789. Dijon: La Marche, 1864.
Google Scholar
Belozerskaya, Marina. Rethinking the Renaissance. Burgundian Arts across Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
Google Scholar
Bessey, Valérie, Véronique Flammang and Émilie Lebailly, eds. Comptes de l’Argentier de Charles le Temeraire, duc de Bourgogne. Vol. 3/1. Paris: Boccard, 2008.
Google Scholar
Bessey, Valérie and Sébastien Hamel, eds. Comptes de l’Argentier de Charles le Temeraire, duc de Bourgogne. Vol. 4. Paris: Boccard, 2009.
Google Scholar
Bigarne, Charles. ‘Les capitaines du château de Beaune, études généalogiques.’ Societe d’histoire, d’archeologie et de litterature de l’arrondissement de Beaune. Memoires annee 1886 (1887): 47–166.
Google Scholar
Borghetti, Vincenzo. ‘Music and the Representation of Princely Power in the Fifteenth and Sixteenth Century.’ Acta Musicologica 80, no. 2 (2008): 179–214.
Google Scholar
Borsook, Eva. ‘Filippo Strozzi and the Two Plinys: Civic Pride, Diplomacy, and Private Taste in Quattrocento Naples and Florence.’ I Tatti Studies in the Italian Renaissance 23, no. 1 (2020): 77–99.
DOI: https://doi.org/10.1086/708194
Google Scholar
Buettner, Brigitte. ‘Past Presents: New Year’s Gifts at the Valois Courts, ca. 1400.’ The Art Bulletin 83, no. 4 (2001): 598–625.
DOI: https://doi.org/10.2307/3177225
Google Scholar
Caraci, Maria. ‘Johannes Ockeghem. Actes du XL Colloque international d’Etudes humanistes, edités par Philippe Vendrix, Paris, Klinksieck, 1998. Antoine Busnois, Method, Meaning and Context in Late Medieval Music, ed. Paula Higgins, Oxford, Clarendon Press, 1999.’ Philomusica on-line 1, no. 1 (2001).
Google Scholar
Caron, Marie-Thérese. Les voeux du Faisan, noblesse en fete, esprit de croisade. Le manuscrit Francais 11594 de la Bibliotheque Nationale de France. Turnhout: Brepols, 2003.
DOI: https://doi.org/10.1484/M.BURG-EB.5.105842
Google Scholar
Cohen, Judith. The Six Anonymous L’homme arme Masses in Naples, Biblioteca Nazionale, MS VI E 40. Dallas: American Institute of Musicology, 1968.
Google Scholar
Commynes, Philippe de. The Historical Memoirs of Philip De Comines. London: William McDowall, 1817.
Google Scholar
Csapodi, Csaba. ‘La biblioteca di Beatrice d’Aragona, moglie di Mattia Corvino.’ In: Italia ed Ungheria: dieci secoli di rapporti letterari, ed. Mátyás Horányi, 113–133. Budapest: Akadémiai Kiadó, 1967.
Google Scholar
Expilly, Jean Joseph de. Dictionnaire geographique, historique et politique des Gaules et de la France. Vol. 6. Amsterdam: Desaint & Saillant, 1770.
Google Scholar
Farbaky, Péter. ‘Patrons and Patterns: The Connection between the Aragon Dynasty of Naples and the Hungarian Court of Matthias Corvinus.’ Radovi Instituta za povijest umjetnosti 41 (2017): 23–31.
DOI: https://doi.org/10.31664/ripu.2017.41.02
Google Scholar
Frońska, Joanna. ‘London, British Library, Royal Ms 20 A. XVI.’ In: The Production and Reading of Music Sources. Mise-en-page in Manuscripts and Printed Books Containing Polyphonic Music, 1480–1530, eds. Thomas Schmidt and Christian Thomas Leitmeir, 263–283. Turnhout: Brepols, 2018.
Google Scholar
Gachard, Louis Prosper. ‘Analectes historiques, Cinquieme série.’ Compte-rendu des seances de la commission royale d’histoire 9 (1857): 103–256.
DOI: https://doi.org/10.3406/bcrh.1857.2932
Google Scholar
Geliot, Louvan. Le vraye et parfaite science des armoires ou l’indice armorial de feu maistre. Paris: Frederic Leonard, 1664.
Google Scholar
Giller, Don. ‘The Naples L’Homme Armé Masses and Caron: A Study in Musical Relationship.’ Current Musicology 32 (1981): 7–28.
Google Scholar
Greve, Anke and Émilie Lebailly, eds. Comptes de l’Argentier de Charles le Temeraire, duc de Bourgogne. Vol. 1. Paris: Boccard, 2001.
Google Scholar
Greve, Anke and Émilie Lebailly, eds. Comptes de l’Argentier de Charles le Temeraire, duc de Bourgogne. Vol. 2. Paris: Boccard, 2002.
Google Scholar
Haggh, Barbara. ‘Letter from Barbara Helen Haggh.’ Journal of the American Musicological Society 40, no. 1 (1987): 139–143.
DOI: https://doi.org/10.1525/jams.1987.40.1.03a00120
Google Scholar
Haggh, Barbara. ‘Charles de Clerc, Seigneur de Bouvekercke, and Two Manuscripts: Brussels, Bibliotheque Royale de Belgique, MS 215-16, and Naples, Biblioteca Nazionale, MS VI E 40.’ In: The Burgundian-Habsburg Court Complex of Music Manuscripts (1500–1535)
Google Scholar
and the Workshop of Petrus Alamire, eds. Bruno Bouckaert and Eugeen Schreurs, 185–202. Leuven: Alamire Music Publishers, 2003.
Google Scholar
Lewis, Katherine J. ‘Women and Power.’ In: Historians on John Gower, eds. Stephen H. Rigby and Echard Siân, 323–350. Cambridge: D.S. Brewer, 2019.
Google Scholar
Long, Michael. ‘Arma virumque cano: Echoes of a Golden Age.’ In: Antoine Busnoys: Method, Meaning, and Context in Late Medieval Music, ed. Paula Higgins, 133–154. Oxford: Clarendon Press, 1999.
Google Scholar
Lütteken, Laurenz. ‘Ritual und Krise. Die neapolitanischen “L’homme armé”-Zyklen und die Semantik der Cantus firmus-Messe.’ In: Musik als Text. Bericht uber den Internationalen Kongres der Gesellschaft fur Musikforschung. Freiburg im Bresgau 1993, eds. Hermann Danuser and Tobias Plebuch, 207–218. Kassel: Bärenreiter, 1998.
Google Scholar
Magny, Louis de. La science du blason, accompagnee d’un armorial general des familles nobles de l’Europe. Paris: Institut Heraldique, 1858.
Google Scholar
Martin, Jean. ‘L’église cathédrale Saint-Vincent de Chalon-sur-Saône. Pierre tombales & documents historiques.’ In: Memoires de la societe d’histoire et d’archeologie de Chalon-sur-Saone, 1–125. Chalon-sur-Saône: Émile Bertrand, 1906.
Google Scholar
Mauss, Marcel. The Gift. The Form and Reason for Exchange in Archaic Societies. London: Routledge, 2002.
Google Scholar
Michon, Louis. Inventaire-sommaire des archives departementales de Saone-et-Loire anterieures a 1790. 1re partie. Archives civiles. Series D–E. Macon: Protat, 1877.
Google Scholar
Milano, Ernesto. ‘I codici corviniani conservati nelle biblioteche italiane.’ In: Nel segno del corvo. Libri e miniature della biblioteca di Mattia Corvino, 65–93. Modena: Il Bulino, 2002.
Google Scholar
Millar, Alistair. ‘Olivier de la Marche and the Court of Burgundy, c.1425–1502.’ PhD dissertation (The University of Edinburgh, 1996).
Google Scholar
Milsom, John. ‘Dots before the Eyes: Regional Preferences for the Placement of Dots of Addition.’ Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 67, no. 1/2 (2017): 191–211.
Google Scholar
Palliot, Pierre. Le Parlament de Bourgongne, son origine, son etablissement, et son progres. Dijon: Pierre Palliot, 1649.
Google Scholar
Paul, Nicholas L. To Follow in Their Footsteps. The Crusades and Family Memory in the High Middle Ages. Ithaca: Cornell University Press, 2012.
DOI: https://doi.org/10.7591/cornell/9780801450976.001.0001
Google Scholar
Plamenac, Dragan. ‘La chanson de L’homme armé et le MS VI.E.40 de la Bibliotheque Nationale de Naples.’ In: Annales de la Federation archeologique et historique de Belgique. Congres jubilaire sous les auspices des Ministeres des Sciences et Arts, des Affaires etrangeres et de la ville de Bruges, 229–230. Bruges: Féderation Archéologique et Historique de Belgique, 1926.
Google Scholar
Plamenac, Dragan. ‘Zur “L’homme armé”-Frage.’ Zeitschrift fur Musikwissenschaft 11 (1929): 376–383.
Google Scholar
Rees, Valery. ‘“A Woman of Valour”: Towards a Reappraisal of the Presence of Beatrix of Aragon in the Hungarian Court.’ In: Matthias Rex 1458–1490 – Hungary at the Dawn of the Renaissance, eds. István Draskóczy, Iván Horváth, Gábor Kiss Farkas, Ernő Marosi and Vilmos Voigt. Budapest: ELTE, Centre des hautes études de la Renaissance, 2013.
Google Scholar
Rietstap, Jean-Baptiste. Armorial General: precede d’un Dictionnaire des termes du blaison. Gouda: G.B. van Goor Zonen, 1884.
Google Scholar
Rizzi, Andrea. ‘Editing and Translating Pliny in Renaissance Italy: Agency, Collaboration and Visibility.’ Renaessanceforum – Journal of Renaissance Studies 14 (2018): 117–138.
Google Scholar
Roover, Florence Edler de. ‘New Facets on the Financing and Marketing of Early Printed Books.’ Bulletin of the Business Historical Society 27, no. 4 (1953): 222–230.
DOI: https://doi.org/10.2307/3110897
Google Scholar
Saint-Julien, Pierre de. De l’origine des Bourgongnons, et antiquite des estats de Bourgongne. Paris: Nicolas Chesneau, 1581.
Google Scholar
Schmidt, Thomas. ‘Dedicating Music Manuscripts: On Function and Form of Paratexts in Fifteenth- and Sixteenth-Century Sources.’ In ‘Cui dono lepidum novum libellum?’. Dedicating Latin Works and Motets in the Sixteenth Century, eds. Ignace Bossuyt, Nele Gabriëls, Dirk Sacré and Demmy Verbeke, 81–108. Leuven: Leuven University Press, 2008.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt9qdwp8.9
Google Scholar
Schmidt, Thomas. ‘Making Polyphonic Books in the Late Fifteenth and Early Sixteenth Centuries.’ In: The Production and Reading of Music Sources: Mise-en-page in Manuscripts and Printed Books Containing Polyphonic Music, 1480–1530, eds. Thomas Schmidt and Christian Thomas Leitmeir, 3–100. Turnhout: Brepols, 2018.
DOI: https://doi.org/10.1093/ml/gcz088
Google Scholar
Schmidt, Thomas and Christian T. Leitmeir, eds. The Production and Reading of Music Sources. Mise-en-page in Manuscripts and Printed Books Containing Polyphonic Music, 1480–1530. Turnhout: Brepols, 2018.
Google Scholar
Shephard, Tim. ‘Constructing Identities in a Music Manuscript: The Medici Codex as a Gift.’ Renaissance Quarterly 63, no. 1 (2010): 84–127.
DOI: https://doi.org/10.1086/652534
Google Scholar
Spitzbarth, Anne-Brigitte. Ambassades et ambassadeurs de Philippe le Bon, troisieme duc Valois de Bourgogne (1419–1467). Turnhout: Brepols, 2013.
DOI: https://doi.org/10.1484/M.BURG-EB.5.105856
Google Scholar
Stein, Henri. Olivier de la Marche. Historien, poete et diplomate Bourguignon. Paris: Picard, 1888.
Google Scholar
Taruskin, Richard. ‘Antoine Busnoys and the “L’Homme Armé” Tradition.’ Journal of the American Musicological Society 39, no. 2 (1986): 255–293.
DOI: https://doi.org/10.2307/831531
Google Scholar
Vale, Malcolm G.A. Charles VII. Berkeley–Los Angeles: University of California Press, 1974.
Google Scholar
van der Heide, Klaas. ‘New Claims for a Burgundian Origin of the L’homme armé Tradition, and a Different View on the Relative Positions of the Earlies Masses in the Tradition.’ Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 55, no. 1 (2005): 3–33.
Google Scholar
Wegman, Rob C. ‘Musical Offerings in the Renaissance.’ Early Music 33, no. 3 (2005): 425–437.
DOI: https://doi.org/10.1093/em/cah102
Google Scholar
Wegman, Rob C. ‘New Data Concerning the Origins and Chronology of Brussels, Koninklijke Bibliotheek, Manuscript 5557.’ Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis 36 (1986): 5–25.
DOI: https://doi.org/10.2307/938611
Google Scholar
Wijsman, Hanno. Luxury Bound. Illustrated Manuscript Production and Noble and Princely Book Ownership in the Burgundian Netherlands (1400–1550). Turnhout: Brepols, 2010.
DOI: https://doi.org/10.1484/M.BURG-EB.5.105851
Google Scholar
Williamson, Magnus, ed. The Eton Choirbook. Facsimile and Introductory Study. Oxford: DIAMM, 2010.
Google Scholar
Woodley, Ronald. ‘Tinctoris’s Italian Translation of the Golden Fleece Statutes: A Text and a (Possible) Context.’ Early Music History 8 (1988): 173–244.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0261127900000929
Google Scholar
Zanovello, Giovanni. ‘“You Will Take This Sacred Book”: The Musical Strambotto as a Learned Gift.’ Journal of the Royal Musical Association 141, no. 1 (2016): 1–26.
DOI: https://doi.org/10.1080/02690403.2016.1151230
Google Scholar
Zemon Davis, Natalie. ‘Beyond the Markets: Books as Gifts in Sixteenth-Century France: The Prothero Lecture.’ Transactions of the Royal Historical Society 33 (1983): 69–88.
DOI: https://doi.org/10.2307/3678990
Google Scholar
Autorzy
Nicolò FerrariUniversity of Manchester Wielka Brytania
https://orcid.org/0000-0002-5471-6640
Statystyki
Abstract views: 425PDF downloads: 274
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Nicolò Ferrari
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Nicolò Ferrari, Contrafacta. Modes of music re-textualization in the late sixteenth and seventeenth century, eds. Marina Toffetti, Gabriele Taschetti, Kraków 2020 , Muzyka: Tom 66 Nr 1 (2021)