O problematyce wykonania muzycznego w muzykologii filozoficznej

Recenzowany

Andrzej Krawiec


Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3230-2201

Abstrakt

W artykule przedstawiam problematykę wykonania muzycznego w badaniach muzykologicznych. W pierwszej części artykułu analizuję zagadnienie wykonania muzycznego z perspektywy muzykologii jako prymarnej nauki o muzyce i jej źródłach. W drugiej części artykułu przeprowadzam filozoficzną analizę źródła. W trzeciej części artykułu analizuję główne aspekty wykonania muzycznego, znajdujące się w horyzoncie zainteresowania muzykologii filozoficznej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na potrzebę interdyscyplinarnego dialogu muzykologiczno-filozoficznego wokół problematyki wykonania muzycznego.


Słowa kluczowe:

estetyka, filozofia, muzykologia, wykonanie muzyczne

Arystoteles. Etyka nikomachejska, przekł. Daniela Gromska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
  Google Scholar

Benson, Bruce Ellis. The Improvisation of Musical Dialogue. A Phenomenology of Music. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511615924   Google Scholar

Chachulski, Jakub. „Historically Informed Performance a pytanie o historyzm w muzyce”. Sztuka i Filozofia 44 (2014): 66–86.
  Google Scholar

Chachulski, Jakub. Między poprawnością historyczną a interpretacją. Fortepianowe wykonania utworów J.S. Bacha a założenia „Historically Informed Performance” – studium wybranych nagrań Wolfganga Rübsama. Lublin: POLIHYMNIA, 2012.
  Google Scholar

Chęćka, Anna. „Performance as Understanding in Action: Re-thinking the Concept of Musical Experience”. W: Of Essence and Context. Between Music and Philosophy, red. Rūta Stanevičiūtė, Nick Zangwill, Rima Povilionienė, 211–222. Cham: Springer Nature, 2019.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-14471-5_16   Google Scholar

Chęćka-Gotkowicz, Anna. Dysonanse krytyki. O ocenie wykonania dzieła muzycznego. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2008.
  Google Scholar

Chęćka-Gotkowicz, Anna. „Ekspresja wykonawcy a treści ekspresywne dzieła muzycznego: konflikt czy dopełnienie”. W: Filozofia muzyki. Studia, red. Krzysztof Guczalski, 312–319. Kraków: Musica Iagiellonica, 2003.
  Google Scholar

Cook, Nicholas. Beyond the Score: Music as Performance. New York: Oxford University Press, 2013.
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199357406.001.0001   Google Scholar

Davies, Stephen. „Authenticity in Musical Performance”. W: tegoż, Themes in the Philosophy of Music, 81–93. Oxford: Oxford University Press, 2005.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199241576.003.0006   Google Scholar

Davies, Stephen. „Elements of Musical Works”. W: tegoż, Musical Works and Performances: A Philosophical Exploration, 45–98. Oxford: Oxford University Press, 2001.
DOI: https://doi.org/10.1093/0199241589.003.0002   Google Scholar

Davies, Stephen. „Ontologies of Musical Works”. W: tegoż, Themes in the Philosophy of Music, 30–46. Oxford: Oxford University Press, 2005.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199241576.003.0003   Google Scholar

Davies, Stephen. „Performances”. W: tegoż, Musical Works and Performances, 151–198. Oxford: Oxford University Press, 2001.
DOI: https://doi.org/10.1093/0199241589.003.0004   Google Scholar

Davies, Stephen. „Transcription, Authenticity and Performance”. British Journal of Aesthetics 28, nr 3 (1988): 216–227. doi.org/10.1093/bjaesthetics/28.3.216
DOI: https://doi.org/10.1093/bjaesthetics/28.3.216   Google Scholar

Dilthey, Wilhelm. „Wyobraźnia poety. Elementy poetyki”, przekł. Krystyna Krzemieniowa. W: tegoż, Pisma estetyczne, przekł. Krystyna Krzemieniowa, opr., wstęp i komentarze Zbigniew Kuderowicz, 21–222. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
  Google Scholar

Dodd, Julian. Being True to Works of Music. Oxford: Oxford University Press, 2020.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198859482.001.0001   Google Scholar

Fischer-Lichte, Erika. Estetyka performatywności, przekł. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2008.
  Google Scholar

Godlovitch, Stan. Musical Performance: A Philosophical Study. London: Routledge, 1998.
  Google Scholar

Goehr, Lydia. Dzieła muzyczne w muzeum wyobraźni. Esej z filozofii muzyki, przekł. Zbigniew Białas. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2022.
  Google Scholar

Heidegger, Martin. Bycie i czas, przekł. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
  Google Scholar

Heidegger, Martin. „Przezwyciężenie metafizyki”, przekł. Janusz Mizera. W: tegoż, Odczyty i rozprawy, przekł. Janusz Mizera, 65–93. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2007.
  Google Scholar

Heidegger, Martin. Przyczynki do filozofii (Z wydarzania), przekł. Bogdan Baran, Janusz Mizera. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1996.
  Google Scholar

Heidegger, Martin. „Pytanie o technikę”, przekł. Krzysztof Wolicki. W: tegoż, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, przekł. Krzysztof Michalski, Krzysztof Pomian, Marek J. Siemek, Józef Tischner, Krzysztof Wolicki, 224–255. Warszawa: Czytelnik, 1977.
  Google Scholar

Heidegger, Martin. „Źródło dzieła sztuki”, przekł. Janusz Mizera. W: tegoż, Drogi lasu, przekł. Jerzy Gierasimiuk, Robert Marszałek, Janusz Mizera, Janusz Sidorek, Krzysztof Wolicki, 7–62. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.
  Google Scholar

Husserl, Edmund. Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, przekł. Sławomira Walczewska. Kraków: Wydawnictwo Vis-á-vis Etiuda, 2017.
  Google Scholar

Ingarden, Roman. „O zagadnieniu percepcji dzieła muzycznego”. W: tegoż, Przeżycie, dzieło, wartość, 18–38. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1966.
  Google Scholar

Ingarden, Roman. „Twórcze zachowanie autora i współtworzenie przez wirtuoza i słuchacza”, przekł. Maria Turowicz. W: tegoż, Studia z estetyki. T. 3, 147–152. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
  Google Scholar

Ingarden, Roman. Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
  Google Scholar

Ingarden, Roman. Wykłady i dyskusje z estetyki, wybór i opr. Anita Szczepańska, wstęp Władysław Stróżewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
  Google Scholar

Jabłoński, Maciej. „Kilka uwag o potrzebie muzykologii filozoficznej”. W: Filozofia muzyki. Studia, red. Krzysztof Guczalski, 212–217. Kraków: Musica Iagiellonica, 2003.
  Google Scholar

Jabłoński, Maciej. „Nowa muzykologia w światłocieniach współczesnej humanistyki”. W: Peter Kivy i jego filozofia muzyki, red. Anna Chęćka-Gotkowicz, Maciej Jabłoński, 325–330. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015.
  Google Scholar

Kivy, Peter. „On the Historically Informed Performance”. British Journal of Aesthetics 42, nr 2 (2002): 128–144. doi.org/10.1093/bjaesthetics/42.2.128
DOI: https://doi.org/10.1093/bjaesthetics/42.2.128   Google Scholar

Kivy, Peter. Authenticities: Philosophical Reflections on Musical Performance. Ithaca: Cornell University Press, 1995.
DOI: https://doi.org/10.7591/9781501731631   Google Scholar

Krawiec, Andrzej. „Merging Philosophical Traditions for a New Way to Research Music: On the Ekphrastic Description of Musical Experience”. British Journal of Aesthetics 64, nr 1 (2024): 107–125. doi.org/10.1093/aesthj/ayad018
DOI: https://doi.org/10.1093/aesthj/ayad018   Google Scholar

Krawiec, Andrzej. „Doświadczenie sztuki w fenomenologii kontr-intencjonalnej i nie-intencjonalnej”. Analiza i Egzystencja 61 (2023): 93–96. doi.org/10.18276/aie.2023.61-05
DOI: https://doi.org/10.18276/aie.2023.61-05   Google Scholar

Krawiec, Andrzej. „Brak czy wszechobecność artykulacji w Ingardenowskiej teorii budowy dzieła muzycznego?”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 29, nr 4 (2020): 473–485. doi.org/10.24425/pfns.2020.135085
DOI: https://doi.org/10.24425/pfns.2020.135085   Google Scholar

Krawiec, Andrzej. „Źródłowe doświadczenie sztuki w filozofii Martina Heideggera”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 28, nr 1 (2019): 93–113. doi.org/10.24425/pfns.2019.126636
DOI: https://doi.org/10.24425/pfns.2019.126636   Google Scholar

Krawiec, Andrzej. „Anamorfoza dzieł sztuki w perspektywie fenomenologii Jeana-Luca Mariona”. Sztuka i Filozofia 52 (2018): 121–137.
DOI: https://doi.org/10.14394/sztfil.2018.0007   Google Scholar

Levinson, Jerrold. „Authentic Performance and Performance Means”. W: tegoż, Music, Art, and Metaphysics, 393–408. Oxford: Oxford University Press, 2011.
  Google Scholar

Levinson, Jerrold. „In Defense of Authentic Performance: Adjust Your Ears, not the Music”. W: Of Essence and Context. Between Music and Philosophy, red. Rūta Stanevičiūtė, Nick Zangwill, Rima Povilionienė, 185–194. Cham: Springer, 2019.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-14471-5_14   Google Scholar

Marion, Jean-Luc. Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji, przekł. Wojciech Starzyński. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2007.
  Google Scholar

Marx, Eduardo. Heidegger und der Ort der Musik. Würzburg: Königshausen und Neumann, 1998.
  Google Scholar

Nussbaum, Charles O. „Ontology”. W: The Oxford Handbook of Western Music and Philosophy, red. Tomás McAuley, Nanette Nielsen, Jerrold Levinson, 325–344. Oxford: Oxford University Press, 2021.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199367313.013.17   Google Scholar

Pareyson, Luigi. Estetyka formatywności, przekł. Katarzyna Kasia. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS, 2009.
  Google Scholar

Poprawski, Marcin. Miejsca niedookreślenia dzieła muzycznego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2008.
  Google Scholar

Pytlak, Andrzej. „Kilka uwag na temat Ingardenowskiej koncepcji dzieła muzycznego”. W: Studia estetyczne, red. Zofia Lissa, Stefan Morawski, Stefan Żółkiewski. T. 3, 81–94. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
  Google Scholar

Ricoeur, Paul. „Hermeneutyczna funkcja dystansu”, przekł. Piotr Graff. W: tegoż, Język, tekst, interpretacja, przekł. Piotr Graff, Katarzyna Rosner, 224–245. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989.
  Google Scholar

Rink, John. Music in Profile: Twelve Performance Studies. Oxford: Oxford University Press, 2024.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780197565391.001.0001   Google Scholar

Scruton, Roger. Estetyka muzyki, przekł. Zbigniew Skowron. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2024.
  Google Scholar

Scruton, Roger. Muzyka jest ważna, przekł. Katarzyna Marczak. Kraków: Fundacja in Canto, 2020.
  Google Scholar

Steege, Benjamin. An Unnatural Attitude. Phenomenology in Weimar Musical Thought. Chicago: The University of Chicago Press, 2021.
DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226763033.001.0001   Google Scholar

Suchocki, Wojciech. W miejscu sumienia. Śladem myśli o sztuce Martina Heideggera. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 1996.
  Google Scholar

Szyszkowska, Małgorzata, A. „Pojęcie idealnej granicy w estetyce dzieła muzycznego Romana Ingardena”. Aspekty Muzyki 1 (2011): 203–225.
  Google Scholar

Taruskin, Richard. Text and Act. Essays on Music and Performance. New York: Oxford University Press, 1995.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195094374.001.0001   Google Scholar

Tomaszewski, Mieczysław. Interpretacja integralna dzieła muzycznego. Rekonesans. Kraków: Akademia Muzyczna w Krakowie, 2000.
  Google Scholar

Wachowski, Jacek. „O performatywności sztuk performatywnych”. W: Zwrot performatywny w estetyce, red. Lilianna Bieszczad, 15–29. Kraków: Wydawnictwo Libron, 2013.
  Google Scholar

Woźniak, Cezary. Martina Heideggera myślenie sztuki. Kraków: TAiWPN UNIVERSITAS, 1997.
  Google Scholar

Young, James O. „The Concept of Authentic Performance”. British Journal of Aesthetics 28, nr 3 (1988): 228–238. doi.org/10.1093/bjaesthetics/28.3.228
DOI: https://doi.org/10.1093/bjaesthetics/28.3.228   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-03-25

Cited By / Share

Krawiec, A. (2025). O problematyce wykonania muzycznego w muzykologii filozoficznej. Muzyka, 70(1), 155–174. https://doi.org/10.36744/m.4282

Autorzy

Andrzej Krawiec 

Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-3230-2201

Statystyki

Abstract views: 11
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Andrzej Krawiec

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.