Dlaczego Bruno Schulz wciąż powraca?

Myroslav Marynovych; Wiera Meniok

doi:10.36744/k.4422

Dlaczego Bruno Schulz wciąż powraca?

Artykuł nierecenzowany, Zgłoszenie 24.04.2025, Decyzja redakcji 1.09.2025

Myroslav Marynovych

marynov@ucu.edu.ua
Instytut Religii i Społeczeństwa, Ukrainski Uniwersytet Katolicki (Ukraina)

Wiera Meniok

Zakład Literatury Powszechnej i Polonistyki, Uniwersytet w Drohobyczu (Ukraina)
https://orcid.org/0000-0003-2573-3078

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4422

Abstrakt

Autor rozważa o sensach dzieła, życia i zamordowania Brunona Schulza w kontekście szczególnej akustyczności i egzegetycznej doniosłości jego ciągłej obecności jego rodzinnym mieście oraz o dramatycznych przyczynach jego nieodwołalnych powrotów w pamięci i postpamięci podczas wojny toczącej się w Ukrainie. Na kanwie aluzji zaczerpniętych z opowiadań Schulza, jak m.in. Traktat o manekinach, Księga, Martwy sezon, Sierpień czy Noc wielkiego sezonu, zostały zbudowane pomosty między katastrofą spełnioną a katastrofą spełniającą się dziś. Myśl autora łączy ścieżki teozoficzną i antropologiczną, spaja podłoża przeszłości i teraźniejszości, a figurą wyjaśniającą te powiązania i echa wciąż pozostaje Schulz – przyswajany poprzez odwieczne antagonizmy istotnego i tandetnego, sakralnego i profanicznego, ofiarnego i zbrodniczego. Esej przywołuje zarówno paradoksalne, jak i nieodwracalne powroty następstw rozpętanej makabry: strzały w tył głowy Schulza i ukraińskiego pisarza Wakułenki. Dramat bestialskiej wojny w Ukrainie został ukazany w kontekście biblijnym i historycznym jako paroksyzm furii zła, które mimo wszystko nie zdoła odwrócić woli opatrzności.

Słowa kluczowe:

Bruno Schulz

Bibliografia

Krypyakevych-Dymyd, Ivanka. “Zaraz nemaye khudozhnykiv ta poetiv – zaraz usi soldaty odnoho ukrayins’koho frontu.” Tvoye Misto, July 03, 2022. https://tvoemisto.tv/exclusive/zaraz_nemaie_hudozhnykiv_ta_poetiv__zaraz_usi_soldaty_odnogo_ukrainskogo_frontu__ivanka_dymydkrypyakevych_134356.html?fbclid=IwAR2LFXBhwEcZOK5qJe9D_kPgP_9CEs3Xc77GVtQRX9AuTSKhxWoUvqJm6IM.
Google Scholar

Plokhiy, Serhiy. Rosiys’ko-ukrayins’ka viyna: Povernennia istoriyi. Pereklad Maksym Larchenko. KSD, 2023.
Google Scholar

Schulz, Bruno. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Oprac. Jerzy Jarzębski. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1989.
Google Scholar

Streltsova, Viktoria. “«Yakby to khoch rosiyany buly»: bat’ky vbytoho Volodymyra Vakulenka rozpovily motoroshni podrobytsi straty syna.” TSN, November 27, 2023. https://tsn.ua/exclusive/yakbi-to-hoch-rosiyani-buli-batki-vbitogo-volodimira-vakulenka-rozpovili-motoroshni-podrobici-strati-sina-2459152.html.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2025-12-17

Cited By / Share

Marynovych, M. i Meniok, W. (2025) „Dlaczego Bruno Schulz wciąż powraca?”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 350(3), s. 146–147. doi: 10.36744/k.4422.

Autorzy

Myroslav Marynovych
marynov@ucu.edu.ua
Instytut Religii i Społeczeństwa, Ukrainski Uniwersytet Katolicki Ukraina

Myrosław Marynowycz – członek założyciel Ukraińskiej Grupy Helsińskiej i wieloletni więzień polityczny. Doradca rektora Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego (od 2024 roku), kierownik Instytutu Religii i Społeczeństwa tegoż uniwersytetu (od 1997 roku). Kierował placówkami Amnesty International w Ukrainie (1991–1996). Prezes (w latach 2010–2014), a potem honorowy prezes Ukraińskiego Centrum Międzynarodowego PEN Clubu. Członek Grupy Inicjatywnej „Pierwszy Grudnia” – Ukraińskiej Karty Wolnego Człowieka.

Autorzy

Wiera Meniok

Zakład Literatury Powszechnej i Polonistyki, Uniwersytet w Drohobyczu Ukraina
https://orcid.org/0000-0003-2573-3078

Wiera Meniok – literaturoznawczyni, eseistka, tłumaczka. Pracuje w Zakładzie Literatury Powszechnej i Polonistyki Uniwersytetu w Drohobyczu, gdzie kieruje Polonistycznym Centrum Naukowo-Informacyjnego im. Igora Menioka. Inicjatorka i dyrektorka Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza w Drohobyczu, prezeska Fundacji „Muzeum i Festiwal Brunona Schulza”. Członkini rad redakcyjnych pism „Konteksty”, „Tekstualia”, „Schulz/Forum”. Przełożyła na język ukraiński m.in. Szkice krytyczne Brunona Schulza. Trzykrotna stypendystka programu Gaude Polonia. Odznaczona nagrodą „Zasłużona dla Kultury Polskiej” (2012), brązowym medalem Gloria Artis (2024) oraz nagrodą Karpacka Europa Wspólnych Wartości przyznaną przez Forum Europa–Ukraina (2020); otrzymała także odznaczenie „Za dobrą sprawę” Lwowskiej Kapituły Orderu „Ji” (2009).