„Concerto symphonique pour le piano” [op. 9] Teodora Leszetyckiego w kontekście warsztatu wirtuozowskiego kompozytora
Abstrakt
Teodor Leszetycki (1830–1915), urodzony w Łańcucie, wykształcony w Wiedniu pod kierunkiem Carla Czernego i Simona Sechtera, znany jest dzisiaj głównie jako wybitny pedagog fortepianu. Swoją muzyczną działalność rozpoczynał jednak przede wszystkim jako pianista oraz kompozytor. Osiągał sukcesy wirtuozowskie, a jego twórczość muzyczna zyskiwała uznanie krytyki. Podobnie jak wielu dziewiętnastowiecznych pianistów, Leszetycki sięgnął po gatunek koncertu fortepianowego i pragnął zapewne być wykonawcą solowych partii tego, jak i innych skomponowanych przez siebie utworów.
Analiza wczesnej działalności artystycznej Leszetyckiego i jego młodzieńczego dorobku pozwala dowieść, że osiągał on sukcesy kompozytorskie i wirtuozowskie. Owe sukcesy kompozytora ilustrują artykuły prasowe z lat 40, 50, i 60-tych XIX wieku, a także pierwsze biografie twórcy spisane jeszcze za jego życia.
W artykule zaprezentowane zostało jednoczęściowe dzieło Leszetyckiego, prawdopodobnie nigdy przez niego nie wykonany Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre c-moll [op. 9] i autograf tejże kompozycji ze zbiorów Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). Niniejsze rozważania prowadzą do odpowiedzi na pytanie dlaczego utwór prawdopodobnie nigdy nie trafił do repertuaru koncertowego samego twórcy lub kogoś z grona jego wybitnych uczniów, a jego premiera odbyła się dopiero w XXI wieku, tj. w 1977 r. w Stanach Zjednoczonych.
Słowa kluczowe:
autograf, koncert fortepianowy, koncert symfoniczny, wirtuozeria, wirtuoz, wirtuozowska kadencja, muzyka fortepianowa, Teodor LeszetyckiBibliografia
Antonczyk, Wiktoria. „Muzycy polscy w XIX-wiecznym Petersburgu”. Uniwersytet Warszawski, 2019.
Google Scholar
Athanasius-Gross. „Concert des Hrn. Joseph Herzig”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 3, nr 56 (1843): 235–236.
Google Scholar
Athanasius-Gross. „Concert des Pianisten Theodor Leschetitzky”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 4, nr 48 (1844): 191.
Google Scholar
Athanasius-Gross. „Local – Revue. Konzert – Salon”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 62 (1845): 247.
Google Scholar
„Aus der Musik-Welt”. Zwischen-Akt 13, nr 254 (1870): [3], http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=zwa&datum=18701118&seite=3&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
Google Scholar
Bear, Robert Scott. „Theodor Leschetizky: Selected Works for Solo Piano. A Tape Performance Project”. Dysertacja doktorska, University of Maryland, 1996.
Google Scholar
Blanchard, Henri. „Revue Critique. Musique de Piano”. Revue et Gazette Musicale de Paris 34,nr 21 (1854): 272–273.
Google Scholar
Bree Malwine. The Groundwork of the Leschetizky Method, przekł. Theodore Baker. New York: G. Schirmer, 1902.
Google Scholar
„Buntes Bouquet”. Die Gegenwart. Politisch-literarisches Tagsbatt 3, nr 210 (1847): 924.
Google Scholar
Chmara-Żaczkiewicz, Barbara. „Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunkow z rodziną, przyjaciołmi i uczniami (część I)”. Muzyka 63, nr 4 (2018): 88–112.
Google Scholar
Chmara-Żaczkiewicz, Barbara. „Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunkow z rodziną, przyjaciołmi i uczniami (część II)”. Muzyka 64, nr 1 (2019): 22–68.
DOI: https://doi.org/10.36744/m.347
Google Scholar
„Feuilleton. Concerte”. Neue Freie Presse 7, nr 2231 (1870): 1–2, http://anno.onb.ac.at/cgicontent/anno?aid=nfp&datum=18701112&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
Google Scholar
Gronke, Kadja. „Napravnik, Ėduard Francevič”. W: MGG Online, red. Laurenz Lutteken https://www.mgg-online.com/mgg/stable/58163, dostęp 20 V 2020.
Google Scholar
Hofmeister, Friedrich. Monatsberichte, [grudzień] 1875, s. 296, https://hofmeister.rhul.ac.uk/2008/content/monatshefte/1875_12/296.html, dostęp: 23 VIII 2020.
Google Scholar
Hughes, Edwin. „Leschetizky on Piano Playing”. The Etude, https://etudemagazine.com/etude/1909/05/leschetizky-on-piano-playing.html, dostęp 23 VIII 2020.
Google Scholar
Hullah, Annette. Theodor Leschetizky. London: John Lane, The Bodley Head, 1906.
DOI: https://doi.org/10.2307/904506
Google Scholar
Kube, Michael. „Schulhoff, Julius”. W: MGG Online, red. Laurenz Lutteken https://www.mgg-online.com/mgg/stable/47833, dostęp 15 V 2020.
Google Scholar
„Kunstnotizen”. Blätter für Theater, Musik u. Kunst 16, nr 255 (1870): 340–341, http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=mtk&datum=18701118&seite=1&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
Google Scholar
Mahler. „Konzerte”. Der Sammler 4, nr 64 (1844): 259.
Google Scholar
Newcomb, Ethel. Leschetizky as I Knew Him. New York: D. Appleton and Company, 1921.
Google Scholar
Nottelman, Karsten. W.A. Mozart Sohn. Der Musikerund das Erbe des Vaters. Kassel, New York: Barenreiter, 2009.
Google Scholar
P.B. „Correspondenzen. Ischl, den 28 August 1845”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 106 (1845): 423.
Google Scholar
Philokates. „Drittes Concert Spirituel”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 23 (1845): 90–91.
Google Scholar
Philokates. „Konzerte. Konzert des jungen Pianisten Theodor Leschetizky”. Wiener Allgemeine Musik-Zeitung 5, nr 19 (1845): 75.
Google Scholar
Potocka, Angele. Theodore Leschetizky. An Intimate Study of the Man and the Musician, przekł. Genevieve Seymour Lincoln. New York: The Century Co., 1903.
Google Scholar
„Recensionen”. Deutsche Musik-Zeitung 11, nr 30 (1861): 235–236.
Google Scholar
Rottermund, Krzysztof. „Michał Bergson – szkic do portretu”. Muzyka 59, nr 2 (2014): 61–78.
Google Scholar
Schuster, Herman M. „Die erste Falte”. Allgemeine Kunst-Chronik 7, nr 2 (1883): 17–19, http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=okc&datum=18830113&zoom=33, dostęp 23 VIII 2020.
Google Scholar
Siegel, Judith S. „Mission from Ischl”. The American Music Teacher 23, nr 3 (1974): 29–30.
Google Scholar
Smith, Fanny Moris. „Theodor Leschetizky”. The Etude 12, nr 21 (1903): 475.
Google Scholar
„Tagesgeschichte. Musikbriefe”. Musikalisches Wochenblatt 12, nr 8 (1881): 90–91.
Google Scholar
Witmann. „Local – Revue”. Allgemeine Wiener Musik-Zeitung 3, nr 102 (1843): 427.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 196PDF downloads: 188
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Ewa Bogula
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
