Rękopis RC 4 z Muzeum Śląskiego w Opawie i nieznana pieśń Petrusa Wilhelmiego de Grudencz

Jan Ciglbauer

Uniwersytet Karola (Czechy)
https://orcid.org/0000-0001-6968-4613

Paweł Gancarczyk

Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7373-007X

Abstrakt

W bibliotece Muzeum Śląskiego w Opawie zachował się piętnastowieczny rękopis RC 4, który dotychczas nie był przedmiotem badań muzykologicznych. Nie zwrócono zwłaszcza uwagi na zapisany w nim repertuar polifoniczny. Autorzy podają podstawowe informacje na temat rękopisu, skupiając się na dwugłosowej pieśni Poligena exanimes, którą na podstawie obecności akrostychu „Petrus” oraz cech stylistycznych należy zaliczyć do dorobku Petrusa Wilhelmiego de Grudencz (Piotr z Grudziądza). Wpisu pieśni dokonano w ostatniej składce rękopisu, zawierającej również dwa inne utwory tego kompozytora (Phebus ecclipsi tumuli i Predulcis eurus turbinis), datowanej na podstawie znaków wodnych papieru na lata około 1431–35. Jest to jedno z najstarszych źródeł twórczości Piotra z Grudziądza, powstałe po zakończeniu jego studiów w Akademii Krakowskiej (1430) i przed przybyciem na dwór Fryderyka III Habsburga (przypuszczalnie około 1440 r.).

Poza polifonią rękopis zawiera monofoniczne pasje i lamentacje, a także pieśni jednogłosowe, przy czym obok tekstów łacińskich, pojawiają się również niemieckie oraz czeskie (erotyczna pieśń Wsed diabel babie na pleczo). Taka mieszanka repertuaru charakterystyczna jest dla źródeł związanych z łacińskimi szkołami i kolegiami uniwersyteckimi. Źródło będzie przedmiotem dalszych studiów.