Nieznany przekaz tekstu ,,Gaude, mater Polonia” w odnalezionym fragmencie rękopisu z Płocka

Recenzowany

Paweł Figurski


Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4348-3781

Abstrakt

Celem niniejszego tekstu jest opisanie odnalezionego w Staatsbibliothek w Berlinie fragmentu późnośredniowiecznego rękopisu, który zawiera na fol. 1r oraz 4v przedwojenne pieczątki Biblioteki Seminaryjnej w Płocku. Na zniszczonych kartach znajduje się nieznany dotychczas przekaz tekstu średniowiecznego hymnu Gaude, mater Polonia. Utwór przekazany w berlińskim zabytku zachował kilka odmiennych lekcji niż najstarszy kompletny zapis tekstowo-muzyczny hymnu znany z antyfonarza kieleckiego (Biblioteka Kapituły, Ms. 1).

Instytucje finansujące

Niniejszy tekst powstał w wyniku pobytu badawczego na Uniwersytecie w Ratyzbonie finansowanego przez Fundację Aleksandra Humboldta (Alexander von Humboldt Stiftung), która pokryła koszty kwerendy w Berlinie, za co jestem bardzo wdzięczny.

Słowa kluczowe:

Gaude, mater Polonia, Biblioteka Seminaryjna w Płocku, brewiarz, hymnarz, straty wojenne, Gratuletur ecclesia oua meli praeconia

Bersohn, Mathias. Księgozbiór katedry płockiej. Warszawa: Druk P. Laskauera i W. Babickiego, 1899.
  Google Scholar

Bracha, Krzysztof, red. Antiphonarium Kielcense. Antyfonarz kolegiaty kieleckiej (ok. 1372 r.). Wydanie fototypiczne z komentarzem. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Wydawnictwo Jedność, 2020.
  Google Scholar

Derolez, Albert. The Palaeography of Gothic Manuscript Books: From the Twelfth to the Early Sixteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
  Google Scholar

Dreves, Guido Maria. „De sancto Stanislao. no. 448”. W: Analecta Hymnica Medii Aevi. T. 4, 237–238. Leipzig: Fues, 1888.
  Google Scholar

Fedorowicz, Szymon. „Oficjum o świętym Florianie w średniowiecznych brewiarzach krakowskich”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 61, nr 4 (2008): 257–275.
DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.366   Google Scholar

Gołdys, Norbert. „Odzyskana perła płockiego średniowiecza? O losach niezwykłej biblioteki”. W: Histmag. 1 XI 2015, https://histmag.org/odzyskana-perla-plockiego-sredniowiecza-o-losach-niezwyklej-biblioteki-12129, dostęp 11 V 2024.
  Google Scholar

Gałuszka, Tomasz. ,,Mater Polonia. Z badań nad oficjum brewiarzowym ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa Dies adest celebris autorstwa Wincentego dominikanina”. Roczniki Historyczne 85 (2019): 7–25.
DOI: https://doi.org/10.12775/RH.2019.01   Google Scholar

Graczyk, Waldemar, Jolanta M. Marszalska. Księgi rękopiśmienne i stare druki w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku. Z dziejów kultury polskich bibliotek kościelnych w dawnych wiekach. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2010.
  Google Scholar

Kalicki, Włodzimierz, Monika Kuhnke. Sztuka zagrabiona 2. Madonna znika pod szklanką kawy. Warszawa: Agora, 2021.
  Google Scholar

Kętrzyński, Wojciech, wyd. „Hymni de sancto Stanislao”. W: Monumenta Poloniae Historica. T. 4, 355–356. Lwów: Polska Akademia Umiejętności, 1884.
  Google Scholar

Kętrzyński, Wojciech, wyd. „Calendarium Plocense”. W: Monumenta Poloniae Historica. T. 5, 444–461. Lwów: Polska Akademia Umiejętności, 1888.
  Google Scholar

Knapiński, Ryszard. „Nieznana odyseja płockich zabytków”. Roczniki Humanistyczne 41, nr 4 (1993): 41–60.
  Google Scholar

Kowalewicz, Henryk, Jerzy Morawski, wyd. „De sancto Stanislao, no. 45”. W: Musica Medii Aevi. T. 8, 110–115. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1991.
  Google Scholar

Knapiński, Ryszard. Iluminacje romańskiej Biblii Płockiej. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993.
  Google Scholar

Kubieniec, Jakub, wyd. Wincenty z Kielczy. Oficjum o św. Stanisławie. Kraków: Musica Iagiellonica, 2015.
  Google Scholar

Looted Cultural Assets, https://db.lootedculturalassets.de/index.php/Detail/objects/243730, dostęp 11 V 2024.
  Google Scholar

Majewski, Dariusz, wyd. Pontyfikał. Odzyskana perła płockiego średniowiecza. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2016.
  Google Scholar

Marszalska, Jolanta, Waldemar Graczyk. The Lost Collection of Incunabula of the Seminary Library in Płock. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2023.
  Google Scholar

Meumann, Ernst. Vorlesung zur Einführung in die Experimentelle Pädagogik und ihre psychologischen Grundlagen. T. 1–2. Leipzig: Engelmann, 1916–1920.
  Google Scholar

Misiarczyk, Leszek, wyd. Pontificale Plocense I. T. 1–2. Pelplin: Bernardinum, 2020.
  Google Scholar

Nowowiejski, Antoni Julian. Płock. Monografia historyczna. Płock: Bracia Detrychowie, 1930.
  Google Scholar

Podleś, Antoni, wyd. Pontyfikał płocki z XII wieku. Bayerische Staatsbibliothek München Clm 28938, Biblioteka Seminarium Duchownego Płock Mspł. 29. Studium liturgiczno-źródłoznawcze. Edycja tekstu. Płock: Płockie Wydawnictwo Diecezjalne, 1986.
  Google Scholar

Sala, Anna. „Z Jeny do Płocka. Powrót szczątków trzynastowiecznego kodeksu zrabowanego z Biblioteki Seminaryjnej”. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. 14, red. Wojciech Walczak, Katarzyna Wiszowata-Walczak, 199–230. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2020.
  Google Scholar

Sawicka, Stanisława. ,,Les principaux manuscrits a peintures de la Bibliotheque Nationale de Varsovie, du Château Royal et des Bibliotheques: des Zamoyski a Varsovie, du Seminaire de Płock et du Chapitre de Gniezno”. Bulletin de la Société Française de Reproductions de Manuscrits a Peintures 19 (1938): 1–321.
  Google Scholar

Seweryniak, Henryk, Weronika Liszewska, wyd. Pontificale Plocense I. T. 3. Pelplin: Bernardinum, 2020.
  Google Scholar

Spandowski, Michał. „Polskie zbiory inkunabułów zniszczone, rozproszone i przemieszczone w czasie i w wyniku II wojny światowej”. Rocznik Biblioteki Narodowej 44 (2013): 5–36.
  Google Scholar

Szymonik, Kazimierz. Oficjum rymowane o św. Stanisławie: „Dies adest celebris” i hymn „Gaude Mater Polonia” w polskich antyfonarzach przedtrydenckich: studium muzykologiczne. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 1996.
  Google Scholar

Vetulani, Adam. „Średniowieczne rękopisy płockiej biblioteki katedralnej”. Roczniki Humanistyczne 7 (1963): 313–443.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-10-07

Cited By / Share

Figurski, P. (2024). Nieznany przekaz tekstu ,,Gaude, mater Polonia” w odnalezionym fragmencie rękopisu z Płocka. Muzyka, 69(3), 127–144. https://doi.org/10.36744/m.3423

Autorzy

Paweł Figurski 

Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-4348-3781

Statystyki

Abstract views: 406
PDF downloads: 591


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Paweł Figurski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.