Pół wieku „Tristana i Izoldy” Ryszarda Wagnera na scenach operowych Paryża (1899–1949)

Michał Piotr Mrozowicki

Abstrakt

Artykuł opisuje historię paryskich przedstawień Tristana i Izoldy Wagnera, skupiając się na trzech okresach: Belle Epoque, dwudziestoleciu międzywojennym i latach czterdziestych XIX wieku. Autor przypomina obsady i recenzje prasowe głównych przedstawień tego muzycznego dramatu. Premiera Tristana w Operze Paryskiej odbyła się 14 grudnia 1904 roku pod dyrekcją Paula Taffanela. Wcześniej dzieło to wystawiane było w języku francuskim nie tylko za granicą – w Brukseli i Monte Carlo, w teatrach operowych prowincji francuskich, ale także w teatrach paryskich, Nouveau-Théâtre (w 1899) i Théâtre du Château-d'Eau (w 1902 r.) – z prywatnych inicjatyw Charlesa Lamoureux, Willy’ego Schütza i Alfreda Cortota. W okresie międzywojennym Tristana wystawiali w Paryżu – w latach dwudziestych XX wieku – artyści włoscy i holenderscy (pod dyrekcją Tullio Serafina i Alberta Van Raalte) oraz drugi paryski teatr operowy – Opéra-Comique (najpierw pod dyrekcją Désiré-Émile’a Inghelbrechta najpierw, a następnie pod rządami Alberta Wolffa). Po ponownym pojawieniu się Tristana i Izoldy w repertuarze Opery Paryskiej w 1930 r. doszło do niezwykłej rywalizacji dwóch paryskich teatrów operowych grających ten dramat w tym samym czasie. Wspomniane w artykule niezwykłe wykonania Tristana i Izoldy dali w Paryżu artyści niemieccy (lub austriaccy) pod dyrekcją Franza Schalka, Karla Elmendorffa, Leo Blecha, Franza von Hoesslina i oczywiście Wilhelma Furtwänglera w latach trzydziestych. Prawie 90 lat po tak zwanym „sezonie anglo-amerykańskim” w Théâtre des Champs-Élysées, Opera Paryska zapowiada siedem przedstawień prawdziwego anglo-amerykańskiego Tristana, które odbędą się w styczniu i lutym 2023 roku z udziałem amerykańskich i brytyjskich artystów w rolach głównych.