Życie i aktywność Wacława Raszka (1764–1837) w świetle źródeł

Jolanta Bujas-Poniatowska


Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0133-645X

Andrzej Edward Godek


Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3890-7260

Kamil Poniatowski


(Polska)

Abstrakt

Działający na przełomie XVIII i XIX w. Wacław Raszek należy do grona muzyków, o których – mimo zainteresowania ze strony badaczy – wiadomo nader niewiele. Niejasności dotyczące właściwie wszystkich podstawowych informacji na temat muzyka, tj.: jego imienia, lat życia, ośrodków, w których przebywał czy przypisywanych mu utworów muzycznych, doprowadziły do licznych nieścisłości, pomyłek i niesprawdzonych hipotez.

Zgodnie z obecną wiedzą można stwierdzić, że Wacław (a właściwie Ignacy Wacław) Raszek urodził się w Rychnovie nad Kněžnou w północnych Czechach, jako drugie z dwojga bliźniąt ochrzczonych pierwszego lutego 1764 roku. Wiadomo, że już w połowie lat osiemdziesiątych jego utwory przepisywane były dla zespołu działającego przy dominikańskim kościele w Gidlach – prawdopodobnie w tym czasie kompozytor też był już aktywny na terenach polskich, pracując jako kapelmistrz w Żarkach oraz dorywczy organista kapeli gidelskiej. W 1789 r. w Żarkach poślubił Klarę Szretter, jednak już dwa lata później był wdowcem, a w 1793 r. ponownie się ożenił, z Joanną Sytniowską (zmarłą w 1797 r. w Koziegłowach).

Na przełomie XVIII i XIX w. centrum życia i aktywności zawodowej Wacława Raszka stała się Warszawa, w której pracował jako nauczyciel fortepianu konwiktu pijarskiego na Żoliborzu (1812–17), prawdopodobnie podejmując też współpracę z Teatrem Narodowym. Być może uczestniczył w muzyce uprawianej przy kościele św. Benona. W 1815 r. ożenił się po raz  trzeci z rodowitą warszawianką Elżbietą Lewicką. Po roku urodziło im się pierwsze dziecko, Ludwik Wacław.

W latach 1818 i 1819 odnotowano aktywność muzyka w Opolu Lubelskim, gdzie miał być kapelmistrzem i gdzie urodziła się, a po roku zmarła jego córka Rozalia Kaliksta. Jednak już pod koniec 1819 r. Wacław Raszek przeniósł się do Puław, gdzie został zatrudniony w charakterze dyrektora muzyki w Instytucie Nauczycieli Elementarnych i Organistów. W szkole tej działał aktywnie prawdopodobnie do końca 1825 r., kształcąc kilkudziesięciu chłopców oraz ucząc śpiewu dziewczęta w szkółce parafialnej. Uważano go za sumiennego, pracowitego i odnoszącego sukcesy nauczyciela oraz organizatora życia muzycznego. W Puławach Raszek napisał swoje opus magnum, Kancjonał Muzyki Kościelnej, wydany w Warszawie w 1825 roku. Tam też urodziło się kolejnych dwóch synów kompozytora.

Po opuszczeniu Puław Wacław Raszek powrócił do Warszawy, gdzie współpracował z Archikonfraternią Warszawską oraz dawał prywatne lekcje fortepianu. Zmarł 29 I 1837 r. i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, a wraz z nim dwójka jego synów, zmarłych odpowiednio sześć i siedem lat po ojcu.


Słowa kluczowe:

Wacław Raszek, muzyka religijna, religijna kultura muzyczna XIX w., Kancjonał muzyki kościelnej, Instytut Muzyczny w Puławach, muzyka w Kościele katolickim

Bujas, Jolanta. Twórczość Antoniego Milwida (1755–1837) w kontekście działalności kapeli kanoników regularnych w Czerwińsku. Praca magisterska, Uniwersytet Jagielloński, 2019.
  Google Scholar

Jochymczyk, Maciej. „Repertuar kapeli oo. Dominikanów w Gidlach w świetle aktualnych badań”. W: Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich w dawnej Rzeczpospolitej, red. Aleksandra Patalas, 76–112. Kraków: Musica Iagellonica, 2012.
  Google Scholar

Maciejewski, Tadeusz. Zasób utworów z ksiąg Archikonfraternii Literackiej w Warszawie 1668– 1829. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1972 (= Silva Medii et Recentioris Aevi 1).
  Google Scholar

Mączyński, Ryszard. Muzyka i teatr. W kręgu kultury zakonnej Warszawy XVII–XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.
  Google Scholar

Mrowiec, Karol. Katalog muzykaliów gidelskich. Kraków: Archiwum Prowincji Polskiej oo. Dominikanów, 1986.
  Google Scholar

Patalas, Aleksandra. „Muzyka w sanktuarium Matki Bożej Gidelskiej”. W: Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich w dawnej Rzeczpospolitej, red. Aleksandra Patalas, 44–75. Kraków: Musica Iagellonica, 2012.
  Google Scholar

Podejko, Paweł. Katalog tematyczny rękopisów i druków muzycznych kapeli wokalno-instrumentalnej na Jasnej Górze. Kraków: Wydawnictwo oo. Paulinów, 1992 (= Studia Claromontana 12).
  Google Scholar

Poniatowski, Kamil. Requiem Es-dur Wacława Raszka – analiza i edycja źródłowo-krytyczna. Praca licencjacka, Uniwersytet Jagielloński, 2017.
  Google Scholar

Rudnicka-Kruszewska, Hanna. Wincenty Lessel. Szkic biografczny na podstawie listów do syna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1968.
  Google Scholar

Słownik geografczny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski. T. 2. Warszawa: Nakładem F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, 1884.
  Google Scholar

Sowiński, Wojciech. „Ludwik Raszek”. W: Słownik muzyków polskich dawnych i nowoczesnych, red. Wojciech Sowiński, 319. Paryż: [nakładem autora] 1874.
  Google Scholar

Świętochowski, Robert. „Kapela oo. Dominikanów w Gidlach”. Muzyka 18, nr 4 (1973): 58–74.
  Google Scholar

Świętochowski, Robert. „Tradycje muzyczne zakonu kaznodziejskiego w Polsce (ciąg dalszy)”. Muzyka 8, nr 3 (1963): 23–33.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-04-26

Cited By / Share

Bujas-Poniatowska, J., Godek, A. E., & Poniatowski, K. (2022). Życie i aktywność Wacława Raszka (1764–1837) w świetle źródeł. Muzyka, 67(1), 20–38. https://doi.org/10.36744/m.1144

Autorzy

Jolanta Bujas-Poniatowska 

Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-0133-645X

Autorzy

Andrzej Edward Godek 

Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-3890-7260

Autorzy

Kamil Poniatowski 

Polska

Statystyki

Abstract views: 287
PDF downloads: 157


Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Jolanta Bujas-Poniatowska, Andrzej Edward Godek, Kamil Poniatowski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.