Iskrzenie:  Glosy do „Mityzacji rzeczywistości”

Paweł Próchniak

doi:10.36744/k.4687

Scintillation

Annotations to „The Mythologization of Reality”

Not reviewed, Submitted 16.10.2025, Accepted 25.10.2025

Paweł Próchniak

pawel.prochniak@uken.krakow.pl
University of the National Education Commission, Krakow (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4687

Abstract

An interpretation insight into the main plot of the essay Mityzacja rzeczywistości (The Mythologization of Reality), in which Bruno Schulz indicates, with his characteristic insight, those features of poetry as an art of the word that render it a form and a tool of cognition oriented metaphysically and, at the same time, anthropologically. The definition of poetry formulated by Schulz is developed by the author of this sketch (based on the principle of an arcade of analogues) and placed within the context of recognitions pertaining to the cognitive power of the metaphor formulated by writers and thinkers belonging to the same cultural formation, including the author of Sklepy cynamonowe (The Cinnamon Shops / The Street of Crocodiles) (Lucian Blaga, José Ortega y Gasset, Wallace Stevens).

Keywords:

poetry, Bruno Schulz, Mythologization of Reality, metaphor as cognitive tool

References

L. Blaga, Trilogia culturii, București 1985.
Google Scholar

F. Nietzsche, O prawdzie i kłamstwie w sensie pozamoralnym, w: idem, Pisma pozostałe. 1862–1875, przeł. B. Baran, Kraków 1993.
Google Scholar

J. Ortega y Gasset, Dehumanizacja sztuki, w: idem, Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł. P. Niklewicz, wybrał i wstępem opatrzył S. Cichowicz, Warszawa 1960
Google Scholar

W. Panas, „Regiony czystej poezji”. O koncepcji języka w prozie B. Schulza, „Roczniki Humanistyczne” 1974, z. 1.
Google Scholar

P. Ricoeur Meta-foryczne i meta-fizyczne, przeł. T. Komendant, „Teksty” 1980, nr 6.
Google Scholar

B. Schulz, Mityzacja rzeczywistości, w: idem, Opowiadania. Wybór esejów i listów, oprac. J. Jarzębski, Wrocław 1989.
Google Scholar

J. Sławiński, Wokół teorii języka poetyckiego, w: idem, Dzieło. Język. Tradycja, Warszawa 1974.
Google Scholar

W. Stevens, From Miscellaneous Notebooks, w: idem, Opus Posthumous. Poems. Plays. Prose, ed. by M. J. Bates, New York 1989.
Google Scholar

A. Zawadzki, Metafora: życie czy śmierć filozofii?, „Ruch Literacki” 2024, z. 4.
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-12-17

Cited by

Próchniak, P. (2025) “Scintillation: Annotations to „The Mythologization of Reality””, Konteksty, 350(3), pp. 97–99. doi: 10.36744/k.4687.

Authors

Paweł Próchniak
pawel.prochniak@uken.krakow.pl
University of the National Education Commission, Krakow Poland
https://orcid.org/0000-0002-2003-7236

Paweł Próchniak – literaturoznawca, antropolog literatury, krytyk literacki, eseista. Laureat Nagrody im. Kazimierza Wyki. Członek prezydium Polskiego PEN Clubu, przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo UKEN, zasiada też w Radzie Fundacji im. Zbigniewa Herberta. Członek zarządu Sekcji Autorów Dzieł Naukowych ZAiKS. Członek redakcji „Kontekstów”, redaktor serii wydawniczej „Granice wyobraźni” (Pasaże). Juror i przewodniczący Nagrody Literackiej Nike oraz Nagrody Poetyckiej Silesius. Wieloletni współpracownik Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, gdzie kieruje Pracownią Antropologii Słowa, oraz Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”. Pomysłodawca licznych konferencji naukowych, a także Miasta Poezji w Lublinie i Warszawy Wierszy oraz kierunku studiów Teksty kultury i animacja sieci (KUL). Współorganizator SchulzFestu i Drugiej Jesieni w Drohobyczu. Autor dziesięciu książek poświęconych literaturze i jej kontekstom. Ostatnio opublikował W prześwicie. Szkice z Bramy (2023).