The Seventeenth-Century Villa Regia (Casimir Palace) in Warsaw in the Light of Recent Inter disciplinary Research

peer-reviewed article

Wojciech Wółkowski

wojciech.wolkowski@pw.edu.pl
Warsaw University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-0046-3729

Hubert Kowalski


The Faculty of Archaeology, University of Warsaw (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-3800-5275

Abstract

The Villa Regia (Casimir Palace) was, until now, one of the least researched elements of the Vasa residential complex in Warsaw. Examinations of the Vistula riverbed carried out during the last decade, which resulted in the discovery of more than 20 tonnes of stone architectural details and sculptural elements, as well as architectural and archaeological research on the preserved sections of the building, allowed for a signifi cant correction of previous findings regarding its original form. Awareness of the building’s original shape, in turn, made it possible to place it in the broader context of the residential architecture of the Commonwealth and Europe in the first half of the 17th century. It has also become possible to make a preliminary attribution of the design and to search for sources of inspiration for particular functional solutions and decorative motifs existing in the royal villa.


Keywords:

Baroque, architecture of Warsaw, Villa Regia, residential architecture, architectural research

Bania, Zbigniew, i Tadeusz S. Jaroszewski. Pałac Rady Ministrów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
  Google Scholar

Bernatowicz, Tadeusz. „Architektoniczne transformacje Villa Regia w czasach Wazów”. Kronika Zamkowa 9 (2022): 81–111.
  Google Scholar

Bernatowicz, Tadeusz. Pałac w Białej Podlaskiej, Architektura i program wnętrz w XVIII wieku. Łódź: Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Łódzki, 2024.
  Google Scholar

Bernatowicz, Tadeusz. „Rezydencja Sobieskich i Radziwiłłów w Żółkwi w świetle nieznanego planu Antonia Castello”. Ikonotheka 13 (1998): 203–213.
  Google Scholar

Bieniecki, Zdzisław. „Obraz Warszawy z roku 1701 w rysunkach Jana Jerzego Feyge”. Biuletyn Historii Sztuki 39, nr 3 (1977): 258–277.
  Google Scholar

Cresti, Carlo, Claudio Rendina, i Massimo Listri. Palazzi di Firenze e di Toscana. Firenze: Magnus, 2000.
  Google Scholar

Chrościcki, Juliusz A. „Een reis van de Poolse Kroonprins (1624–1625)”. W: De prinselijke pelgrimstocht. De „Grand Tour” van Prins Ladislas van Polen 1624–1625, redakcja Carlos Boerian, 33–46. Ghent: Snoeck-Ducaju & Zoon, 1997.
  Google Scholar

Czyż, Anna Sylwia. Pałace Wilna XVII–XVIII wieku. Warszawa: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika, 2021.
  Google Scholar

Ginter, Artur. Opracowanie wyników datowania luminescencyjnego próbek pozyskanych z konstrukcji murowanej odkrytej przy elewacji Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie. Łódź 2017, mps w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar

Hentschel, Walter. Die sächsische Baukunst des 18. Jahrhunderts in Polen. Berlin: Henschelverlag Kunst und Gesellschaft, 1967.
  Google Scholar

Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław, i Natalia Lockley. Villa Regia. Badania w otoczeniu Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie, Warszawa 2021, mps w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar

Karpowicz, Mariusz. Artyści włosko-szwajcarscy w Polsce I połowy XVII wieku. Warszawa: Neriton, 2013.
  Google Scholar

Kowalczyk, Jerzy. Sebastiano Serlio a sztuka polska. Wrocław–Warszawa–Gdańsk–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „«Archeologiczny kilometr Wisły». Dziedzictwo narodowe wydobyte z Wisły w ramach interdyscyplinarnych badań”. Ochrona Zabytków 68, nr 2 (2015): 239–244.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Archeological Examinations of the Bottom of the Vistula River near the Citadel in Warsaw in 2009–2012”. Światowit 10, z. B (2012): 335–347.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Badania archeologiczne dna Wisły w rejonie Cytadeli Warszawskiej 2009–2019”. W: Warszawskie materiały archeologiczne. Badania archeologiczne w dolinie Wisły na Mazowszu, redakcja Wojciech Borkowski, 59–69. Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 2021.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Królewskie rezydencje na dnie Wisły”. Z Otchłani Wieków 66, nr 1–4 (2011–2012): 15–17.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Kupidyn z maczugą na delfinie. Fontanna z ogrodu Villa Regia w Warszawie”. Barok. Historia – Literatura – Sztuka 22, nr 1 (2015): 87–105.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „«Memoriał» Bogusława Radziwiłła do Wilhelma Gordona – nowe źródło archiwalne dotyczące zatopionych w nurcie Wisły fragmentów wazowskich rezydencji”. W: Dziedzictwo utracone – dziedzictwo odzyskane, redakcja Anna Kamler, Dorota Pietrzkiewicz, 135–143. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra, 2014.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. Skarby z dna Wisły. Historia – Sztuka – Archeologia. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Wazowskie dekoracje rzeźbiarskie, wydobyte z dna Wisły”. Renowacje i Zabytki, nr 3 (2012): 138–140.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Zatopione w potopie szwedzkim. Zrabowane w XVII w. zabytki odzyskane po 350 latach”. Cenne – Bezcenne – Utracone, nr 1–4 (2013): 142–144.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert. „Zatopiony transport dzieł sztuki z czasów potopu w relacjach historycznych z epoki”. Przegląd Historyczny 55, z. 3 (2015): 565–575.
  Google Scholar

Kowalski, Hubert, i Michał Wardzyński. „Czas «potopu». Zniszczenia Warszawy”. W: Michał Wardzyński, Hubert Kowalski, Piotr Jamski, Lapidarium warszawskie. Szlachetne materiały kamieniarskie w XVI i XVII wieku, 89–103. Warszawa: Fundacja Hereditas, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2013.
  Google Scholar

Kraushar, Aleksander. „Dawne pałace warszawskie z drugiej połowy XVIII wieku. VI. Pałac Kazimierzowski”. Tygodnik Ilustrowany, nr 49 (1898): 961–962.
  Google Scholar

Kuls, Tomasz. Warszawa szlakiem „Gościńca” Adama Jarzębskiego. Rekonstrukcja miasta z roku 1643 w 25 obrazach. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2020.
  Google Scholar

Lasek, Piotr, i Łukasz Traczyk. „Od wieży mieszkalnej Kaspra Sadłochy do castellum Adama Kazanowskiego. O aktualności średniowiecznego archetypu siedziby feudalnej po czasy potopu”. Barok. Historia – Literatura – Sztuka 22, nr 1 (2015): 129–149.
  Google Scholar

Leitsch, Walter. Finanse i działalność budowlana dworu królewskiego w latach 1626–1629. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie, 1999.
  Google Scholar

Leitsch, Walter. Das Leben am Hof König Sigismundus III. Von Polen, t. 1. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2009.
DOI: https://doi.org/10.1553/0x0018c376   Google Scholar

Merrill, Elizabeth Mays. „The Trattato as Textbook. Francesco di Giorgio’s Vision for the Renaissance Architect”. Architectural Histories 1, nr 1 (2013). http://doi.org/10.5334/ah.at.
DOI: https://doi.org/10.5334/ah.at   Google Scholar

Miłobędzki, Adam. Architektura polska XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
  Google Scholar

Mossakowski, Stanisław. „Pałac biskupi w Krakowie a projekty Giovaniego Battisty Gisleniego”. Roczniki Sztuki Śląskiej 17 (1999): 137–145.
  Google Scholar

des Noyers, Pierre. Lettres de Pierre des Noyers, secrétaire de la reine de Pologne Marie-Louise de Gonzague, princesse de Mantoue et de Nevers, pour servir à l’histoire de la Pologne et de la Suède de 1655 à 1659. Berlin: Librairie de B. Behr, 1859.
  Google Scholar

Osiecka-Samsonowicz, Hanna. „Burattini Tito Livio”. W: Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV–XVIII wieku, redakcja Paweł Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, 70–78. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
  Google Scholar

Osiecka-Samsonowicz, Hanna, „Matteo Castello”. W: Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV–XVIII wieku, redakcja Paweł Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, 81–86. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
  Google Scholar

Osiński, Marian. Zamek w Żółkwi. Lwów: Tow. Opieki nad Zabytkami Sztuki i Kultury, 1933.
  Google Scholar

Pastewka, Małgorzata, Tomasz Siwiec, i Radosław Karasiewicz-Szczypiorski. Pałac Kazimierzowski – d. Villa Regia, Budynek Rektoratu Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, Działka nr ew. 36/2, obręb 5-04-02, Badania sondażowe archeologiczne i historyczno-architektoniczne, Warszawa 2017, mps w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar

Pisani, Francesca. Ricercatezza e povertà. Don Domenico Martinelli architetto lucchese. Lucca: Pacini Fazzi, 2018.
  Google Scholar

Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach 1624–1625 w świetle ówczesnych relacji. Redakcja Adam Przyboś. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.
  Google Scholar

Putkowska, Jolanta. Architektura Warszawy XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
  Google Scholar

Putkowska, Jolanta. „Królewska rezydencja na przedmieściu Warszawy w XVII wieku”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 22, z. 4 (1978): 279–302.
  Google Scholar

Putkowska, Jolanta. „Pałac Kazimierzowski”. W: Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, redakcja Jerzy Miziołek, 205–216. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2003.
  Google Scholar

Putkowska, Jolanta. Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI–XVIII wieku. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie, 2016.
  Google Scholar

Rozbicka, Małgorzata, Robert Kunkel, i Wojciech Wółkowski. „Dzieje budowlane warszawskiego pałacu Adama Kazanowskiego w świetle badań architektonicznych”. Ochrona Zabytków 70, nr 1 (2017): 5–47.
  Google Scholar

Szablowski, Jerzy. Architektura renesansowa i manierystyczna w Polsce. Zarys. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1965.
  Google Scholar

Szaniawska, Wanda. „Zmiany w rozplanowaniu i zabudowie Krakowskiego Przedmieścia do 1733 r.” Biuletyn Historii Sztuki 29, nr 3 (1967): 285–316.
  Google Scholar

Wardzyński, Michał. „Rezydencje królewskie Wazów – europejskie inspiracje architektury i rzeźby”. W: Świat polskich Wazów. Eseje, redakcja Jacek Żukowski, Zbigniew Hundert, 257–273. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, 2019.
  Google Scholar

Wasserman, Jack. „The Palazzo Patrizi in Rome”. Journal of the Society of Architectural Historians 27, nr 2 (1968): 99–114 .
DOI: https://doi.org/10.2307/988468   Google Scholar

Wiliński, Stanisław. „Serliana. Część I–II”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 13, z. 2 (1968): 101–136.
  Google Scholar

Wiliński, Stanisław. „Serliana. Część III”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 13, z. 4 (1968): 373–403.
  Google Scholar

Wółkowski, Wojciech. Architektura klatki schodowej pałacu Kazimierzowskiego. Warszawa 2018, mps w zbiorach Muzeum Historii Polski.
  Google Scholar

Wółkowski, Wojciech. Badania architektoniczne w obrębie północno-zachodniej części dawnego Pałacu Kazimierzowskiego w Warszawie. Warszawa 2022, mps w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
  Google Scholar


Published
2025-04-03

Cited by

Wółkowski, W., & Kowalski, H. (2025). The Seventeenth-Century Villa Regia (Casimir Palace) in Warsaw in the Light of Recent Inter disciplinary Research. Biuletyn Historii Sztuki, 87(1), 35–66. https://doi.org/10.36744/bhs.3157

Authors

Wojciech Wółkowski 
wojciech.wolkowski@pw.edu.pl
Warsaw University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0003-0046-3729

Wojciech Wółkowski is an assistant professor at the Department of Polish Architecture of the Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology. He is the author of research studies and other publications on the architectural past of historical structures, e.g. castles, palaces and churches. He is also active as a designer working on, among others, historical architecture.


Authors

Hubert Kowalski 

The Faculty of Archaeology, University of Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0002-3800-5275

Hubert Kowalski is a professor at the Chair of Classical Archaeology of the Faculty of Archeology, University of Warsaw. He holds the position of Head of the Warsaw University Museum and is the coordinator of the ‘The Vistula River 1655–1906–2009 – Interdisciplinary Examinations of the Riverbed’ project. His research fo cuses on the reception of artistic culture of ancient Greece and Rome in Polish art of the 17th, 18th and 19th century. He holds memberships in the Association of Art Historians (SHS), Association of Polish Museologists (as Deputy Chairman), International Council of Museums, The Explorers Club (as Deputy Chairman) and the Association of University Museums (as Chairman). His research interests include the reception artistic culture of ancient Greece and Rome in Polish art of the 17th to 20th centuries, plunder of cultural assets in the early modern era, and the history of museums and museum studies.



Statistics

Abstract views: 152
PDF downloads: 0 PDF downloads: 88


License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Biuletyn Historii Sztuki, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Biuletyn Historii Sztuki should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.

In issues from 1(2019) to 4(2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in Biuletyn Historii Sztuki, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.