The Piarist Łukasz Ziemecki, Author of the Polychromes in Rzeszów and Łowicz. The Painter’s Life and Oeuvre in the Light of Archival Sources
Ryszard Mączyński
ryszard.maczynski@gmail.comNicolaus Copernicus University in Toruń (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-2961-1329
Abstract
The article focuses on the biography of the Piarist painter Luke of St Pantaleon (Polish: Łukasz od św. Pantaleona, lay name: Albert Ziemecki). Until now, he has been the subject of no more than short, often erroneous remarks. A thorough research query at the Archivio Generale delle Scuole Pie in Rome and the Archives of the Polish Province of the Piarist congregation in Cracow made it possible to gather detailed facts concerning his life. The painter lived in the years 1755–1715. He was a Pole, a native of Rzeszów, and entered the order in 1679, already as a trained artist. During his 36 years of monastic service, he lived in only three Piarist colleges: at Rzeszów, Góra and Łowicz. His status within the order was unique, as he did not engage in any educational activity and was exclusively involved in artistic work, producing drawings, easel paintings and wall polychromes. The latter constituted his opus magnum: at the end of the 17th century, he decorated the church and college in Rzeszów, and at the beginning of the 18th century, the church in Łowicz. A full catalogue of the works of this underestimated Polish painter of the Baroque period will be presented in a monograph, now being prepared for a separate edition.
Keywords:
Łukasz (Albert) Ziemecki, Luke of St Pantaleon, Piarist college in Rzeszów, Piarist church in Rzeszów, Piarist church in Łowicz, artist monk, Piarist congregation, Baroque polychrome painting, Polish painting in the 17th and 18th centuryReferences
Bernatowicz, Aleksandra. „Palloni Michael Archangelo”. W: Allgemeines Künstlerlexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, t. 94, redakcja Andreas Beyer, Bénédicte Savoy, Wolf Tegethoff, 197–198. Berlin: De Gruyter, 2017.
Google Scholar
Biedrońska-Słota, Barbara. „Kobierce islamu w polskim malarstwie. Przyczynek do ikonografii tkanin orientalnych”. Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa 1 (1999): 111–126.
Google Scholar
Buba, Inocencio. „Limecki Łukasz”. W: Diccionario enciclopédico escolapio, t. 2: Biografias de escolapios, redakcja Claudio Vilá Palá, Luis María Bandrés Rey, 337. Salamanca: Ediciones Calasancias, 1983.
Google Scholar
Buba, Jan. „Miasto z pelikanem. 300 lat przy kolegiacie łowickiej”. Przewodnik Katolicki 53, nr 38 (1968): 339–341.
Google Scholar
Drąg, Damian. „Freski małego refektarza”. W: Lidia Czyż, Damian Drąg, Teresa Drupka, Apteczne reminiscencje, 42–47. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, Libra, 2010.
Google Scholar
Dziurawcowa, Zofia. „Problemy konserwatorskie i estetyczne polichromii z końca XVII wieku w dawnym klasztorze oo. pijarów w Rzeszowie”. Teka Konserwatorska. Polska Południowo-Wschodnia 2 (1985): 273–288.
Google Scholar
Fros, Henryk, i Franciszek Sowa. Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1975.
Google Scholar
Gajewski, Jacek. „Sztuka w prymasowskim Łowiczu”. W: Łowicz, dzieje miasta, redakcja Ryszard Kołodziejczyk, 462–606. Warszawa: Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. Stanisława Herbsta, 1986.
Google Scholar
Gawarecki, Wincenty Hipolit. Pamiątki historyczne Łowicza. Warszawa: Drukarnia S. Orgelbranda, 1844.
Google Scholar
Gryglewski, Piotr. „Malarstwo i rzeźba”. W: Sztuka polska, t. 4: Wczesny i dojrzały barok (XVII wiek), 163–289. Warszawa: Arkady, 2013.
Google Scholar
Heydel, Maria. „Palloni Michael Archangelo”. W: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 6, redakcja Katarzyna Mikocka-Rachubowa, Małgorzata Biernacka, 400–405. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1998.
Google Scholar
Jagla, Jowita. „Apteka jako alegoryczny obraz świata. XVII-wieczne malowidła z klasztoru pijarów w Rzeszowie”. Studia Ełckie 15, nr 2 (2013): 235–256.
Google Scholar
Jaromin, Henryk. „Zarys historii Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri w Polsce (1668–1968)”. Nasza Przeszłość 32 (1970): 5–143.
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1970.32.5-143
Google Scholar
Jochymczyk, Maciej. Pietas et musica Damian Stachowicz SchP. Życie i twórczość w kontekście epoki. Kraków: Musica Iagellonica, 2009.
Google Scholar
Kamieński, Kajetan. „Opis historyczny Konwiktu Warszawskiego księży pijarów. Z rękopisu do druku przygotował i przedmową opatrzył Ryszard Mączyński”. Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki 3, nr 2 (1994): 7–107.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Dekoracje malarskie w polskiej sztuce baroku. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2000.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Działalność artystyczna Michelangela Palloniego w Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Jerzy Eleuter Siemiginowski, malarz polskiego baroku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
Google Scholar
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 2: Województwo łódzkie, z. 5: Powiat łowicki, opracowanie Stefan Kozakiewicz, Jerzy Adam Miłobędzki. Warszawa: Państwowy Instytut Sztuki, 1953.
Google Scholar
Kolas, Paweł. „Architektura i wystrój kościoła”. W: Collegium Lovicense (szkice z dziejów pijarów w Łowiczu), redakcja Wiesław Jan Wysocki, 15–20. Łowicz: Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. Stanisława Herbsta, 1985.
Google Scholar
Labuda, Gerard. Św. Wojciech, biskup-męczennik, patron Polski, Czech i Węgier. Wrocław: Funna, 2000.
Google Scholar
L’Architettura delle Scuole Pie nei disegni dell’Archivio della Casa Generalizia, redakcja Nicoló De Mari, Marco Rosario Nobile, Simonetta Pascucci. Roma: Archivum Scholarum Piarum, 1999.
Google Scholar
Lewis, Philippa, i Gillian Darley. Dictionary of Ornament. Newton Abbot: Cameron & Hollis, David & Charles, 1990.
Google Scholar
Likowski, Henryk. „Geneza święta «translatio S. Adalberti» w Kościele polskim. Rozwiązanie sprawy o relikwie św. Wojciecha”. Kwartalnik Teologiczny Wileński 1, z. 1 (1923): 53–80.
Google Scholar
Majewski, Karol, i Józef Wzorek. „Twórcy tzw. renesansu lubelskiego w świetle nowych badań”. Biuletyn Historii Sztuki 31, nr 1 (1969): 127–131.
Google Scholar
Mańkowski, Tadeusz. Lwowski cech malarzy w XVI i XVII wieku. Lwów: Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa, 1936.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. „Edukacja plastyczna w warszawskich szkołach pijarów (1740–1833)”. W: Polskie szkolnictwo artystyczne. Dzieje – teoria – praktyka. Materiały LIII ogólnopolskiej sesji naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, 14–16 października 2004, redakcja Maria Poprzęcka, 97–110. Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2005.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. „Edukacja z zakresu sztuk plastycznych w warszawskich szkołach pijarów (1740–1833)”. Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki 13, nr 1/2 (2004): 25–65.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. „Kilka uwag o pijarskich muzykach z XVII i XVIII wieku: Stachowicz, Pasternacki, Szczawnicki, Caspar”. Muzyka 61, nr 3 (2016): 69–95.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. Muzyka i teatr. W kręgu kultury zakonnej Warszawy XVII–XIX wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. „Pijarzy w Nowej Jerozolimie. Pierwsze ćwierćwiecze Szkół Pobożnych w Górze (1675–1700)”. W: Studia monastica et mediaevalia. Opuscula Marco Derwich dedicata, redakcja Marek L. Wójcik, 339–387. Wrocław: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2022.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381387989.18
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. „Warszawskie biblioteki księży pijarów”. Rocznik Historii Sztuki 23 (1998): 91–139.
Google Scholar
Mączyński, Ryszard. Zespoły architektoniczne Collegium Regium i Collegium Nobilium warszawskich pijarów 1642–1834. Warszawa: Neriton, 2010.
Google Scholar
Meyer, Franz Sales. Systematisch geordnetes Handbuch der Ornamentik zum Gebrauche für Musterzeichner, Architekten, Schulen und Gewerbetreibende sowie zum Studium im allgemeinen. Leipzig: Verlag von E. A. Seeman, 1888.
Google Scholar
Michalczyk, Zbigniew. „Malarstwo późnego baroku i rokoka (XVIII wiek)”. W: Sztuka polska, t. 5: Późny barok, rokoko, klasycyzm, 423–479. Warszawa: Arkady, 2016.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Tilman van Gameren. Leben und Werk. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 1994.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Tylman z Gameren (1632–1706). Twórczość architektoniczna w Polsce. Warszawa: DiG, 2012.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Tylman z Gameren, architekt polskiego baroku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
Google Scholar
Oczykowski, Romuald. „Łowicz. Diecezja warszawska. Dekanat łowicki. Kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha”. W: Monografia ilustrowana, czyli opis kościołów rzymskokatolickich w Królestwie Polskim, 45–47. Warszawa: Księgarnia S. J. Zaleskiego i Spółki, 1908.
Google Scholar
Oczykowski, Romuald. Przechadzka po Łowiczu. Łowicz: Księgarnia R. Oczykowskiego, 1883.
Google Scholar
Oczykowski, Romuald. Przechadzka po Łowiczu. Wydanie drugie pośmiertne znacznie powiększone. Łowicz: Księgarnia K. Rybackiego, 1921.
Google Scholar
„Pintura”. W: Diccionario enciclopédico escolapio, t. 5: Escolapios en Polonia y Lituania, redakcja Luis María Bandrés Rey, 182–184. Salamanca: Ediciones Calasancias, 1985.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz, Anna. Święty Wojciech. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2002.
Google Scholar
Samsonowicz, Hanna. „Kościół pijarów w Łowiczu. Fazy budowy i architekci”. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 33, z. 3 (1988): 233–256.
Google Scholar
Starzyński, Juliusz. „Barokowe malowidła ścienne w kaplicy św. Karola Boromeusza w Łowiczu i twórca ich Michelangelo Palloni”. Studia do Dziejów Sztuki w Polsce 4, z. 1 (1931): 47–99.
Google Scholar
Starzyński, Juliusz. „O restaurację fresków w kościele popijarskim w Łowiczu”. Ochrona Zabytków Sztuki 1, z. 1/4, cz. 1 (1930–1931): 220–223.
Google Scholar
Świeboda, Józef. Collegium Ressoviense w życiu Polaków 1658–1983. Rzeszów: I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, 1983.
Google Scholar
Świeboda, Józef. „Kolegium, gimnazjum i liceum w Rzeszowie w ujęciu encyklopedycznym 1658–2008”. W: Księga jubileuszowa Liceum Konarskiego w Rzeszowie 1658–2008, redakcja Józef Świeboda, 13–171. Rzeszów: I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, 2008.
Google Scholar
Świeboda, Józef. Pijarzy w Rzeszowie w XVII–XVIII wieku. Kraków: Polska Prowincja Zakonu Pijarów, 2012.
Google Scholar
Świeboda, Józef. Popijarski zespół architektoniczny w Rzeszowie. Rzeszów: Resovia, 1991.
Google Scholar
Śnieżyńska-Stolot Ewa. „Hübel Łukasz”. W: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 3, redakcja Jolanta Maurin-Białostocka, Janusz Derwojed, 127–128. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Google Scholar
Taraszkiewicz, Jacek. Pierwsze stulecie zakonu pijarów na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1642–1740). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2015.
Google Scholar
Tarczyński, Władysław. Łowicz – wiadomości historyczne z dodaniem innych szczegółów. Łowicz: Księgarnia K. Rybackiego, 1899.
Google Scholar
Tomkiewicz, Władysław. „Aktualizm i aktualizacja w malarstwie polskim XVII wieku”. Biuletyn Historii Sztuki 13, nr 1 (1951): 55–94; nr 2/3 (1951): 5–46.
Google Scholar
„Visitatio generalis et apostolica provinciarum ultramontanum in Germania et Polonia (1695)”, opracowanie Osvaldo Tosti, Archivum Scholarum Piarum 20, nr 39 (1996): 45–120; nr 40 (1996): 95–149.
Google Scholar
Authors
Ryszard Mączyńskiryszard.maczynski@gmail.com
Nicolaus Copernicus University in Toruń Poland
https://orcid.org/0000-0002-2961-1329
Prof. Ryszard Mączyński PhD (habil.) is a historian of art, a professor at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. He is the head of the Department of Art History and Cultural History at the Faculty of Fine Arts of the Nicolaus Copernicus University. His books and articles cover a broad range of topics encompassing, above all, the history of architecture, sculpture and painting, as well as the musical and theatrical life of the early modern era. He published, among others, Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej (2003), Zespoły architektoniczne Collegium Regium Collegium Nobilium warszawskich pijarów 1642–1834 (2010), Muzyka i teatr. W kręgu kultury zakonnej Warszawy XVII–XIX wieku (2018), Ignacego Potockiego zabawy architekturą. Refleksje nad autorskim jego dziełem z zakresu myśli o sztuce (2023).
Statistics
Abstract views: 294PDF downloads: 202
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Biuletyn Historii Sztuki, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Biuletyn Historii Sztuki should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 1(2019) to 4(2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in Biuletyn Historii Sztuki, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Ryszard Mączyński, New Facet of Warsaw of the Enlightenment: Barracks Designed by Stanisław Zawadzki , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 81 No. 4 (2019): numer zwykły
- Ryszard Mączyński, Marek Kwiatkowski’s Scholarly Output , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 81 No. 3 (2019): Numer dedykowany prof. Markowi Kwiatkowskiemu
- Ryszard Mączyński, The Envisioned Residence of Izabela Branicka née Poniatowska in the Royal Łazienki in Warsaw , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 84 No. 3 (2022)
- Ryszard Mączyński, A Panorama of Warsaw in the Walicki Palace at Mała Wieś – an Overlooked Work by Antoni Smuglewicz , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 86 No. 4 (2024)
