Dorobek badawczy Marka Kwiatkowskiego

Ryszard Mączyński

doi:10.36744/bhs.485

Dorobek badawczy Marka Kwiatkowskiego

Ryszard Mączyński

(Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2961-1329

DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.485

Abstrakt

Gromadzony przez ponad półwiecze dorobek badawczy Marka Kwiatkowskiego (1930-2016) jest bardzo obszerny, liczy ponad 250 pozycji – artykułów i monografii, zarówno naukowych, jak też popularnonaukowych. Jedna z ostatnich wydanych przezeń książek została zatytułowana: Moja pasja – architektura. Fakty, hipotezy (2012). Tytuł zdaje się znaczący, gdyż rzeczywiście w jego pisarstwie zagadnienia architektoniczne dominowały w sposób bezwzględny. To niewątpliwie efekt przymiarek z czasów młodzieńczych do podjęcia w przyszłości – co nigdy się ostatecznie nie urzeczywistniło – zawodu architekta projektanta. Spośród wielu możliwych zagadnień architektonicznych najbliższa mu była epoka panowania Stanisława Augusta. W tym przypadku oddziałała siła inspirująca promotora – profesora Stanisława Lorentza, który bardzo skutecznie szczepił swoim uczniom własną predylekcję do architektury Rzeczypospolitej XVIII wieku. Innym czynnikiem, również mającym doniosły wpływ, stało się piastowane stanowisko – najpierw kuratora, a następnie dyrektora Łazienek Królewskich w Warszawie – jednej z najwspanialszych zabytkowych rezydencji owej epoki.

Zagadnienia węzłowe, tematy, które w swych poszukiwaniach badawczych podejmował Marek Kwiatkowskich objęły trzy zasadnicze kręgi: poczynania artystyczne monarchy – Stanisława Augusta (zwłaszcza w odniesieniu do Łazienek oraz Zamku Królewskiego); architekturę Warszawy i Mazowsza (choć te granice terytorialne bywały niejednokrotnie przekraczane, sięgając po Wielkopolskę czy aż po Kresy Wschodnie); a także postacie architektów, twórców klasycystycznych budowli zarówno z czasów stanisławowskich, jak i z doby Królestwa Polskiego.

Do najznakomitszych osiągnięć Marka Kwiatkowskiego należy zaliczyć cztery jego autorskie książki. Najstarsza z nich – Szymon Bogumił Zug, architekt polskiego klasycyzmu (1971) – przyniosła obszerne opracowanie życia i dokonań jednego z najbardziej oryginalnych twórców doby Oświecenia: Rozprawa Stanisław August król-architekt (1983) po raz pierwszy w polskim piśmiennictwie ujęła wszystko to, co w zakresie architektury – i tej zrealizowanej, i tej pozostawionej w licznych projektach – powstało w kręgu monarchy, z jego inicjatywy, z jego funduszy. Pokłosiem wielu lat prowadzonych badań szczegółowych stała się monumentalna edycja Architektura mieszkaniowa Warszawy. Od potopu szwedzkiego do powstania listopadowego (1989), gdzie nakreślona została szeroka panorama stołecznego budownictwa – pałaców i kamienic – w okresie prawie dwóch stuleci. Podsumowaniem zaś dociekań nad prywatną siedzibą króla Stanisława Augusta jest Wielka księga Łazienek (2000), będąca obszerną monografią tej pałacowo-ogrodowej rezydencji. Z pewnością publikacje owe trwać będą przez następne dekady jako najszlachetniejsza – i ciągle żywa – klasyka polskiej historii sztuki.

Słowa kluczowe:

Marek Kwiatkowski, Szymon Bogumił Zug, Stanisław August, Łazienki królewskie w Warszawie, Architektura mieszkaniowa w Warszawie

Bibliografia

Bartczakowa Aldona, Jakub Fontana, architekt warszawski XVIII wieku, Warszawa 1970.
Google Scholar

Batowski Zygmunt, Batowska Natalia, Kwiatkowski Marek, Jan Chrystian Kamsetzer, architekt Stanisława Augusta, Warszawa 1978.
Google Scholar

Galiński Franciszek, Gawędy o Warszawie, Warszawa 1937.
Google Scholar

Gomulicki Wiktor, Opowiadania o Starej Warszawie, t. 1-2, Warszawa 1913.
Google Scholar

Jaroszewski Tadeusz S., Chrystian Piotr Aigner architekt warszawskiego klasycyzmu, (2 wyd.) Warszawa 1970.
Google Scholar

Jaroszewski Tadeusz S., Rottermund Andrzej, Jakub Hempel, Fryderyk Albert Lessel, Henryk Ittar, Wilhelm Henryk Minter, architekci polskiego klasycyzmu, Warszawa 1974.
Google Scholar

Kwiatkowska Maria I., Kwiatkowski Marek, Historia Warszawy XVI-XX wieku. Zabytki mówią, Warszawa 1998.
Google Scholar

Kwiatkowska Maria I., Kwiatkowski Marek, Historia Warszawy XVI-XX wieku. Architektura i rzeźba, Warszawa 2006.
Google Scholar

Kwiatkowska Maria I., Kwiatkowski Marek, Wesołowski Krzysztof, Znane i nieznane. Rezydencje, ludzie, wydarzenia, Warszawa 2001.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek Niechaj Twych ulic wiatr mnie owionie... Architektura warszawskich dzielnic, Warszawa 1973.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Antyk w twórczości Szymona Bogumiła Zuga”, Meander, XXIV:1969, nr 10.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Apartament Jacka Ogrodzkiego na Zamku Królewskim w Warszawie”, Kronika Warszawy, VII:1976, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Architektura [1720-1795]”, [w:] Dzieje Warszawy, red. Stefan Kieniewicz, t. 2: Warszawa w latach 1526-1795, Warszawa 1984.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Architektura czasów saskich”, [w:] Sztuka Warszawy, red. Mariusz Karpowicz, Warszawa 1986.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Architektura pałacowa i willowa w Warszawie XVIII wieku”, [w:] Warszawa XVIII wieku, Warszawa 1975 (Studia Warszawskie, t. 22, z. 3).
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „August Moszyński autorem projektu dzielnicy Ujazdowskiej”, Rocznik Warszawski, XVIII:1985.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Biblioteka Stanisławowska na Zamku Królewskim”, Kronika Warszawy, IV:1973, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Dynasy”, Rocznik Warszawski, III:1962.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Kamienica Karola Fritsche – z dziejów warszawskiej czynszówki”, Rocznik Warszawski, XXII:1992.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Kamienice warszawskie drugiej połowy XVIII wieku”, [w:] Warszawa XVIII wieku, Warszawa 1973 (Studia Warszawskie, t. 16, z. 2)
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Kompozycje krajobrazowe Szymona Bogumiła Zuga”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, XIV:1969, z. 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Łazienki w «guście chińskim». (Ze studiów nad Łazienkami Warszawskimi)”, Biuletyn Historii Sztuki, XXIX;1967, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Mazowiecka grupa pałaców klasycystycznych”, Biuletyn Historii Sztuki, XXV:1963, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Merliniego i Schroegera wizje przebudowy Zamku Królewskiego w Warszawie”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, XXII:1977, z. 1.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Na temat wczesnej działalności Stanisława Augusta w Łazienkach. (Ze studiów nad Łazienkami Warszawskimi)”, Biuletyn Historii Sztuki, XXXV:1973, nr 3-4.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Nieznana panorama Warszawy Zygmunta Vogla”, Biuletyn Historii Sztuki, XX:1958, nr 3-4.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Nieznane projekty Stanisława Zawadzkiego”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, XXXII:1987, z. 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Nieznane widoki i plany warszawskich odwachów i rogatek celnych”, Biuletyn Historii Sztuki, XXI:1959, nr 1.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Oficyna przy Bramie Grodzkiej Zamku Królewskiego w Warszawie”, Kronika Warszawy, VII:1976, nr 4.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Palladiańskie echa w twórczości Szymona Bogumiła Zuga”, [w:] Muzeum i twórca. Studia z historii sztuki i kultury ku czci prof. dr Stanisława Lorentza, Warszawa 1969.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Pałac i kamienica Rudzińskich”, Rocznik Warszawski., XIV:1976.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Pałac Teodora Potockiego i mennica Jego Królewskiej Mości”, Rocznik Warszawski, XIII:1975.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Pałac w Korsuniu: Lindsay czy Zawadzki?”, Biuletyn Historii Sztuki, LXXVI:2014, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Plac Trzech Krzyży”, Rocznik Warszawski, XXIX:1990.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Początki warszawskich Łazienek w świetle nowych materiałów”, Biuletyn Historii Sztuki, XXII, 1960, nr 1.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Powązki”, Rocznik Warszawski, IX:1969.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Problemy wystroju architektonicznego wnętrz stanisławowskich: (Louis, Fontana, Merlini i Kamsetzer)”, [w:] Siedem wieków Zamku Królewskiego w Warszawie, Warszawa 1972.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Sala Rycerska Zamku Królewskiego w Warszawie, Kronika Warszawy, XII:1981, nr 3.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Stanisławowska Wielka Sala Zamku Królewskiego”, Rocznik Warszawski, XV:1979.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Stara Kordegarda, Trebhauz, widoki amfiteatru. (Ze studiów nad Łazienkami Warszawskimi)”, Biuletyn Historii Sztuki, XXXII:1970, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Warszawska willa Marcelego Bacciarellego – późniejsza «Bagatela»”, Biuletyn Historii Sztuki., XXIII:1961, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Warszawski pałac Stefana Bidzińskiego”, Biuletyn Historii Sztuki, XXII:1960, nr 3.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Z rozważań nad twórczością Szymona Bogumiła Zuga”, Biuletyn Historii Sztuki, XXXI:1969, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, „Ze studiów nad Łazienkami Warszawskimi”, Biuletyn Historii Sztuki, XXVIII:1966, nr 2.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Belweder, Warszawa 1976.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Czarodziejski świat Łazienek Królewskich, Warszawa 2007.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Gawędy warszawskie, cz. 1-2, Warszawa 2011.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Królewskie rezydencje Warszawy, Warszawa 2001;
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Królikarnia, Warszawa 1971.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki – Belweder, Warszawa 1986.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki – cztery pory roku, Warszawa 2009.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki Królewskie – nowy przewodnik, Warszawa 2000.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki warszawskie, Warszawa 1978.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki, Warszawa 1972.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki, Warszawa 1992, 1995. Łazienki, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki. Przewodnik, Warszawa 1971.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Łazienki. Spacer z Markiem Kwiatkowskim, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Moja pasja – architektura. Fakty, hipotezy, Warszawa 2012.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałac Blanka, Warszawa 1974.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałac Młodziejowskiego, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałac Mniszchów w Warszawie – ambasada Królestwa Belgii = The Mniszech Palace in Warsaw – Embassy of the Kingdom of Belgium, Warszawa 2009.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałac Morsztynów, Warszawa 1971.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałac Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej = The Palace of the President of the Republik of Poland, Warszawa 1998.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Pałace i wille Warszawy – panorama historyczna, Warszawa 2014.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Parki i ogrody Warszawy = Parks and gardens of Warsaw, Bielsko-Biała 1999.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Warszawa – Stare Miasto, Bielsko-Biała 2002.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Warszawa – z ruin do życia. Fotografie z lat 1945-1950 = from ruins to life. Photographs 1945-1950 = aus den Trümmern zum Leben wiedererweckt. Aufnahmen aus den Jahren 1945-1950, Warszawa 2007.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Warszawa, Warszawa 1984.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Warszawiacy – to Warszawa! Fotografie 1914-1939 = Varsovians – thatʼs Warsaw! Photographs 1914-1939, Warszawa 2004.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Wielka księga Łazienek, Warszawa 2000.
Google Scholar

Kwiatkowski Marek, Wspomnienie dawnej Warszawy. Warszawa i warszawiacy na starej fotografii z lat 1860-1914, Warszawa 2000.
Google Scholar

Lileyko Jerzy, Zamek Warszawski – rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczypospolitej 1569-1763, Wrocław 1984.
Google Scholar

Lorentz Stanisław, Efraim Szreger, architekt polski XVIII wieku, Warszawa 1986.
Google Scholar

Łoza Stanisław, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
Google Scholar

Mańkowski Tadeusz, Mecenat artystyczny Stanisława Augusta, oprac. Zuzanna Prószyńska, Warszawa 1976.
Google Scholar

Mańkowski Tadeusz, przy współudziale Zygmunta Batowskiego, Kazimierza Brokla, Mariana Morelowskiego, Galeria Stanisława Augusta, cz. 1: Dzieje Galerii, cz. 2: Katalog, cz. 3: Podobizny, Lwów 1932.
Google Scholar

Mańkowski Tadeusz, Rzeźby zbioru Stanisława Augusta, Kraków 1948.
Google Scholar

Mączyński Ryszard, „Korespondencja Stanisława Zawadzkiego w sprawie warszawskich kamienic Izabeli Branickiej (przyczynek do charakterystyki osoby architekta)”, Biuletyn Historii Sztuki, XLVIII:1986, nr 1.
Google Scholar

Mączyński Ryszard, „Pałac w Walewicach i pałac w Małej Wsi, czyli rozważania o tym, jak w opinii potomnych uczeń zawłaszczył dzieła swego mistrza: Stanisława Zawadzkiego”, Sztuka i Kultura, III:2015.
DOI: https://doi.org/10.12775/SZiK.2015.006 Google Scholar

Mączyński Ryszard, „Warszawska kamienica czynszowa pijarów projektu Stanisława Zawadzkiego”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, XXXV:1987, nr 2.
Google Scholar

Mączyński Ryszard, Patron i jego budowniczy. Dzieje współpracy księcia Stanisława Poniatowskiego z architektem Stanisławem Zawadzkim, Toruń 2020 (w druku).
Google Scholar

Rottermund Andrzej, Zamek Warszawski w epoce Oświecenia. Rezydencja monarsza – funkcje i treści, Warszawa 1989.
Google Scholar

Rysunki z wilanowskiej kolekcji Potockich w zbiorach Biblioteki Narodowej, oprac. Krystyna Gutowska-Dudek, t. 1-4, Warszawa 1997-2004.
Google Scholar

Tatarkiewicz Władysław, Łazienki Warszawskie, Warszawa 1957.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2019-09-30

Cited By / Share