Błąd Epimeteusza? Teatr w sieci technik i technologii
Abstrakt
Artykuł stanowi prezentację najnowszej książki Williama B. Worthena Shakespeare, Theatre, Technicity (Cambridge, 2020), która jest próbą refleksji nad teatrem inscenizującym Shakespeare’a w epoce dominacji mediów cyfrowych. Praca znanego szekspirologa stanowi ważny głos w dyskusji nad teatrem jako hipermedium, czyli medium sięgającym po inne media, aby ustanowić swoją historyczną wersję w danej epoce. Koncepcja Worthena znajduje zakotwiczenie nie tylko w teoriach medioznawców, lecz nade wszystko w filozofii Bernarda Stieglera, który ujmuje człowieka jako istotę techniczną posługującą się materialno-technicznymi protezami (prostheses), aby przekroczyć własne bycie ku śmierci i móc istnieć poza uwarunkowaniami czysto biologicznymi. Jednym z istotnych argumentów Worthena za tym, aby uznać teatr za hipermedium, jest obszerna analiza praktyk, mitów i dylematów związanych z rekonstrukcją tradycyjnego teatru elżbietańskiego, które definiuje jako praktyki remediacyjne.
Słowa kluczowe:
teatr elżbietański, teatr jako medium, rekonstrukcja teatru, performatyka, medioznawstwo, Bernard StieglerBibliografia
Armand, Louis, and Arthur Bradley, eds. Technicity. Praha: Litteraria Pragensia, 2006.
Google Scholar
Barba, Eugenio, and Nicola Savarese. The Five Continents of Theatre: Facts and Legends about the Material Culture of the Actor. Leiden: Brill, 2019.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789004392939
Google Scholar
Baudrillard, Jean. „Precesja symulakrów”. Tłumaczenie Tadeusz Komendant. W: Postmodernizm: Antologia przekładów, redakcja Ryszard Nycz. Kraków: Baran i Suszczyński, 1996.
Google Scholar
Bradley, Arthur. „Originary Technicity? Technology and Anthropology”. In Armand and Bradley, Technicity, 78–100.
Google Scholar
Carlson, Marvin. The Haunted Stage: The Theatre as Memory Machine. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2003.
Google Scholar
Duda, Artur. Teatr realności: O iluzji i realności w teatrze współczesnym. Gdańsk: słowo obraz/ terytoria, 2006.
Google Scholar
Kubikowski, Tomasz. Siedem bytów teatralnych: O fenomenologii sztuki scenicznej. Warszawa: Wydawnictwo Krąg, 1994.
Google Scholar
Marx, Peter W. Ein theatralisches Zeitalter: Bürgerliche Selbstinszenierungen um 1900. Tübingen: Francke Verlag, 2008.
Google Scholar
Platon. „Protagoras”. W: Dialogi. Tom 1. Tłumaczenie Władysław Witwicki. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 1999.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. Teatr w świecie widowisk: Dziewięćdziesiąt jeden listów o naturze teatru. Warszawa: Wydawnictwo Krąg, 1991.
Google Scholar
Roach, Joseph. Cities of the Dead: Circum-Atlantic Performance. New York: Columbia University Press, 1996.
Google Scholar
Stiegler, Bernard. Technics and Time. Vol. 1. The Fault of Epimetheus. Translated by Richard Beardsworth and George Collins. Stanford: Stanford University Press, 1998.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781503616738
Google Scholar
Stiegler, Bernard. Technics and Time. Vol. 2. Disorientation. Translated by Stephen Barker. Stanford: Stanford University Press, 2009.
Google Scholar
Stiegler, Bernard. Technics and Time. Vol. 3. Cinematic Time and the Question of Malaise. Translated by Stephen Barker. Stanford: Stanford University Press, 2011.
Google Scholar
Worthen, William B. Shakespeare, Technicity, Theatre. Cambridge: Cambridge University Press, 2020.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781108628464
Google Scholar
Autorzy
Artur DudaUniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-2522-6888
Artur Duda - teatrolog, performatyk, profesor uniwersytetu w Instytucie Nauk o Kulturze UMK w Toruniu. Członek Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych, Gesellschaft für Theaterwissenschaft (grupa robocza Theatergeschichte/Historiographie) i IFTR. Stały współpracownik Centrum Badania Teatru Europy Wschodniej powołanego przy Akademii Teatralnej w Szanghaju w 2018. Zajmuje się problemami teorii dramatu i teatru: relacją między tekstem dramatu a jego inscenizacją, estetyką teatru współczesnego, w szczególności polskiego (dzieje teatru w Toruniu), litewskiego i niemieckiego, oraz badaniami z zakresu performatyki. Autor książek Teatr realności (2006), Performans na żywo jako medium i obiekt mediatyzacji (2011), Reżyserskie strategie inscenizacji dzieła literackiego (2017), Teatr w Toruniu 1904-1944. Opowieść performatyczna (2020).
Statystyki
Abstract views: 487PDF downloads: 379
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Artur Duda
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Artur Duda, Transnarodowe ścieżki eurazjatyckich sztuk performatywnych: Wprowadzenie , Pamiętnik Teatralny: Tom 72 Nr 3 (2023): Transnarodowe ścieżki eurazjatyckich sztuk performatywnych (z blokiem tematycznym według koncepcji Artura Dudy)
- Artur Duda, Teatr Narodowy na Pomorzu w kontekście toruńskiej drogi do wolności , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 3 (2018): W stulecie odzyskania niepodległości (1919-2018)
- Artur Duda, Korzenie teatru z perspektywy performatywno-medialnej , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 1/2 (2016)
- Artur Duda, «Purpurowy płomień»: Helena Grossówna w Operze Pomorskiej i Teatrze Toruńskim , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 1/2 (2017)
- Artur Duda, Czy istnieje potrzeba wprowadzenia perspektywy transkulturowej do polskich badań teatralnych? , Pamiętnik Teatralny: Tom 73 Nr 4 (2024): Dramat w przekładzie
