Nauczanie żywego słowa według Marii Wiercińskiej: Publikacje artystki z lat 1935–1938
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest publikacjom Marii Wiercińskiej. Artystka porzuciła karierę aktorską w sezonie 1934/35, a uprawnienia reżyserskie uzyskała dopiero po II wojnie światowej. W drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku zajmowała się wyłącznie recytacją oraz – z prawdziwą pasją – nauczaniem żywego słowa na różnych poziomach, i tego dotyczą wszystkie jej teksty. Pisała z punktu widzenia praktyka. Wyróżniała niezbędne etapy pracy nad żywym słowem: zainteresowanie, zrozumienie, odczucie i prezentację z naciskiem na indywidualną interpretację, a podstawą miało być opanowanie poprawnej wymowy. Taki model sama realizowała i proponowała studentom uczelni aktorskich, nauczycielom, dzieciom w wieku szkolnym i przedszkolnym. Za szczególnie ważną uważała pracę nad żywym słowem z dziećmi, uznając, że nie tylko uczy techniki i wyrazistości, ale też kształtuje poczucie estetyczne i umiejętności społeczne, rozwija kreatywność. Artykuł przedstawia program Wiercińskiej w kontekście rozwoju radia, nowych wtedy metod pedagogicznych, wydawnictw dla szkół i popularności teatru szkolnego. Pokazuje zwykłą, niedocenianą pracę i przywraca historii teatru ciekawą, a zapomnianą artystkę. Wpisuje się więc zarówno w ramy rewizji dominującej narracji historycznoteatralnej, skupionej na kanonicznych tytułach i nazwiskach, jak i w nurt feministycznej rewizji narracji o dziejach teatru.
Słowa kluczowe:
Maria Wiercińska, nauczanie żywego słowa, recytacja, teatr szkolny, poezja w radiuBibliografia
Bystroń, Jan Stanisław Publiczność literacka. Lwów: Książnica-Atlas, 1938.
Google Scholar
Hulewicz, Witold. „Poezja w mikrofonie”. Pion 3, nr 19 (1935): 5.
Google Scholar
Kotlarz, Piotr. Teatr szkolny w Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939): Koncepcje, działalność, znaczenie. Wydanie 2. Gdańsk: Fundacja Kultury WOBEC, 2018.
Google Scholar
Kwieciński, Zdzisław. Rocznica: Opracowanie inscenizacyjne obchodu Święta Niepodległości. Warszawa: Instytut Teatrów Ludowych, 1938.
Google Scholar
m.w. [Maria Wiercińska]. Recenzja Publiczności literackiej Bystronia. Teatr w Szkole 5, nr 3 (1938/39): 71.
Google Scholar
MW [Maria Wiercińska]. Recenzja Powsinóg beskidzkich Zegadłowicza; Rocznicy Kwiecińskiego; O roku ów Poredy. Przewodnik Pracy Społecznej 4, nr 3 (1938/39): 93–96.
Google Scholar
mw. [Maria Wiercińska]. Recenzja Zabaw rytmicznych Tańskiej. Teatr w Szkole 2, nr 6 (1935/36): 174–175.
Google Scholar
Moraczewska, Barbara. „Prekursorka instytucjonalnego wychowania małych dzieci w Polsce – Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa (1858–1944)”. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość 12 (2015): 215–231.
Google Scholar
Poreda, Eugeniusz, oprac. O roku ów… Widowisko w 7 obrazach na rocznicę odzyskania niepodległości. Warszawa: Instytut Teatrów Ludowych, 1938.
Google Scholar
Tańska, Maria. Zabawy rytmiczne ze śpiewem. Warszawa: „Nasza Księgarnia”, 1935.
Google Scholar
W. [Maria Wiercińska]. Recenzja Zarysu nauki żywego słowa Wieczorkiewicza et al. Ruch Pedagogiczny 26, nr 7/8 (1936/37): 278–279.
Google Scholar
Wieczorkiewicz, Bronisław, Henryk Szletyński i Jan Kochanowicz. Zarys nauki żywego słowa: Zarys teoretyczny – Technika dykcji – Wygłaszanie utworów. Warszawa: „Nasza Księgarnia”, 1936.
Google Scholar
Wiercińska, Maria. „O poezji w mikrofonie”. Pion 3, nr 29 (1935): 5–6.
Google Scholar
Wiercińska, Maria. „Początek nauki żywego słowa”. Teatr w Szkole 2, nr 3 (1935/1936): 60–63.
Google Scholar
Wiercińska, Maria. „Próby”. Teatr w Szkole 2, nr 4 (1935/36): 96–98.
Google Scholar
Wiercińska, Maria. Recenzja Zarysu nauki żywego słowa Wieczorkiewicza et al. Scena Polska, z. 1–4 (1937): 361–363.
Google Scholar
Zegadłowicz, Emil. Powsinogi beskidzkie: Dziesięć obrazów scenicznych w inscenizacji autora. Warszawa: Instytut Teatrów Ludowych, 1938.
Google Scholar
Autorzy
Anna ChojnackaInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-5174-4155
Anna Chojnacka - adiunktka w Zakładzie Historii i Teorii Teatru w Instytucie Sztuki PAN. Dokumentalistka i historyczka teatru, redaktorka i edytorka (między innymi pism i korespondencji Leona Schillera oraz Edmunda Wiercińskiego). Zajmuje się historią teatru polskiego w XX wieku, szczególnie biografiami artystów teatru w dwudziestoleciu międzywojennym i w PRL-u w kontekście społeczno-politycznym.
Statystyki
Abstract views: 212PDF downloads: 139
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Chojnacka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Anna Chojnacka, Marek Piekut, «W tym strasznym Wrocławiu»: Korespondencja Edmunda Wiercińskiego z Teresą Roszkowską 1950–1952 , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 1/2 (2018)
- Anna Chojnacka, Więcej niż teatr , Pamiętnik Teatralny: Tom 68 Nr 2 (2019)
- Anna Chojnacka, „Burzliwy i krańcowy protest przeciwko naturalizmowi Reduty”: Debiut reżyserski Edmunda Wiercińskiego , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 4 (2017)
- Anna Chojnacka, Recenzja książki Magdaleny Hasiuk «Okrutnie dziwna strona świata: Wokół teatru więziennego» , Pamiętnik Teatralny: Tom 65 Nr 3 (2016)
- Anna Chojnacka, „Wolę pisać biogramy”: Wspomnienie o Barbarze Berger (1944–2024) , Pamiętnik Teatralny: Tom 73 Nr 4 (2024): Dramat w przekładzie
