Recenzja książki Magdaleny Hasiuk «Okrutnie dziwna strona świata: Wokół teatru więziennego»

Anna Chojnacka

Abstrakt

Książka Magdaleny Hasiuk jest pierwszą monografią polskiego teatru więziennego. Autorka przedstawia twórczość teatralną realizowaną współcześnie w polskich więzieniach na tle historycznym (począwszy od walk gladiatorów, poprzez akty publicznych egzekucji i kar, aż po XX-wieczną reformę systemu penitencjarnego) oraz w szerokim kontekście geograficznym (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja, Włochy). Wiele uwagi poświęca problemom i emocjom osadzonych. Szczególnie akcentuje rolę liderek teatru więziennego. Uważa, że dzięki ich obecności instytucje penitencjarne się zmieniają. Uznaje terapeutyczną rolę teatru więziennego za jego najistotniejszy aspekt, ale jej badania idą dalej. Odwołuje się nie tylko do teorii psychologicznych i socjologicznych, ale także do dorobku kulturoznawców, teoretyków teatru i artystów. Porównuje doświadczenie uwięzienia i późniejszego zwolnienia z więzienia do rytuału. Odnajduje ślady teorii i praktyki teatralnej Brooka i Grotowskiego. Pokazuje, w jaki sposób nowe media są wykorzystywane w przedstawieniach teatru więziennego. Opisuje zarówno scenę, jak i więzienie jako przestrzeń pełną ograniczeń, które trzeba pokonać. Motyw przekraczania granic przenika całą książkę. Więźniowie, przywódcy i widzowie są tymi, którzy przekraczają takie fizyczne i wewnętrzne granice.