„Il grosso pacco della musica”: wysyłki Galuppianów dla Augusta III i hrabiego Heinricha von Brühla w Warszawie, 1757–1761
Jóhannes Ágústsson
Reykjavík (Islandia)
Abstrakt
Drezdeńska Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek (SLUB) przechowuje jedną z największych na świecie kolekcji twórczości religijnej i świeckiej włoskiego kompozytora Baldassara Galuppiego, zwanego „il Buranello”. Jego muzyka operowa cieszyła się wielką popularnością w połowie lat pięćdziesiątych XVIII w. u króla polskiego i elektora saskiego Augusta III oraz innych członków jego dworu. Imponująca kolekcja Galuppianów zawiera liczne kopie utworów liturgicznych pochodzących z pracowni weneckiego księdza i notorycznego fałszerza Iseppa (Giuseppe) Baldana. Niedawno kilka kompozycji błędnie przypisanych Galuppiemu przez Baldana okazało się dziełami Antonia Vivaldiego, do których zalicza się mistrzowskie opracowanie Dixit Dominus (RV 807).
W artykule wykazano, że rękopisy Galuppiego–Baldana zostały wysłane w kilku partiach z Wenecji do Warszawy (a nie – jak dotąd myślano – do Drezna) w czasie wojny siedmioletniej (1756–63), kiedy August III rezydował w polskiej stolicy. Pierwszy saski minister hrabia Heinrich von Brühl i jego uzdolniona muzycznie córka Maria Amalia również przebywali w tym czasie w Warszawie, podobnie jak sekretarz Brühla i dyrektor muzyczny Friedrich August von Koenig, który zorganizował dostawy od Galuppiego i Baldana. Fakt wysyłania podczas wojny również z Rzymu oper do Warszawy pokazuje, że w polskiej stolicy arystokracja była na bieżąco z najnowszą twórczością włoską. Relacje z warszawskich wykonań muzyki Galuppiego pojawiają się w oficjalnych dokumentach i listach Friedricha Augusta de Rossi, sekretarza do spraw włoskich na dworze polsko-saskim. Zawierają one opis serenaty wykonanej na 57. urodziny Brühla w sierpniu 1757 r.; w artykule omówiono dowody, które wyraźnie sugerują, że serenata ta, zwana Endimione, została specjalnie skomponowana przez Galuppiego na tę okazję. Przedstawiono też szczegóły dotyczące rękopisów muzycznych wysłanych z Warszawy do Drezna w 1763 r., katalog kolekcji, a także opis nieznanej wcześniej wizyty Galuppiego w stolicy Saksonii w 1765 roku.
Słowa kluczowe:
Warszawa, Drezno, Baldassarre Galuppi, Iseppo Baldan, August III, Heinrich von Brühl, Friedrich August von Koenig, Antonio VivaldiBibliografia
Ágústsson, Jóhannes. ‘Te Saxon Crown Prince Friedrich Christian and Music: Te Dresden Diaries and Account Books.’ Clavibus Unitis 9, no. 1 (2020), forthcoming.
Google Scholar
Bacciagaluppi, Claudio. Rom, Prag, Dresden: Pergolesi und die Neapolitanische Messe in Europa. Kassel: Bährenreiter, 2010.
Google Scholar
Burde, Ines. Die venezianische Kirchenmusik von Baldassare Galuppi. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2008.
Google Scholar
Carboni, Domenico. ‘Alla corte Imperiale di Pietroburgo: fortuna delle opere di Baldassarre Galuppi in Russia.’ In: Galuppiana 1985: Studi e ricerche. Atti del convegno internazionale (Venezia, 28–30 Ottobre 1985), edited by Maria Teresa Muraro and Franco Rossi, 113–126. Florence: Olschki, 1985.
Google Scholar
Cozzi, Gaetano. ‘Una disavventura di pré Iseppo Baldan, copista del Galuppi.’ In: Galuppiana 1985: Studi e ricerche. Atti del convegno internazionale (Venezia, 28–30 Ottobre 1985), edited by Maria Teresa Muraro and Franco Rossi, 127–131. Florence: Olschki, 1985.
Google Scholar
Eitner, Robert. Biographisches-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Urzeit bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Leipzig: Breitkopf& Haertel, 1901.
Google Scholar
Fechner, Manfred. Studien zur Dresdner Überlieferung von Instrumentalkonzerten Deutscher Komponisten des 18. Jahrhunderts. Laaber: Laaber, 1998.
Google Scholar
Kollmar, Ulrike. Gottlob Harrer (1703–1755), Kapellmeister des Grafen Heinrich von Brühl am sächsisch-polnischen Hof und Tomaskantor in Leipzig. Beeskow: ortus, 2006.
Google Scholar
Landmann, Ortrun. Über das Musikerbe der Sächsischen Staatskapelle. Drei Studien zur Geschichte der Dresdner Hofkapelle und Hofoper anhand ihrer Quellenüberlieferung in der SLUB Dresden. Dresden: Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, 2010.
Google Scholar
Mellace, Raffaele. Johann Adolf Hasse. Palermo: L’Epos, 2004.
Google Scholar
Mellace, Raffaele. Johann Adolf Hasse. Beeskow: ortus, 2016.
Google Scholar
Mennicke, Carl. Hasse und die Brüder Graun als Symphoniker. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1906.
Google Scholar
Nerici, Luigi. Storia della musica in Lucca. Lucca: Tipografa Giusti, 1880 (= Memorie e documenti per servire alla storia di Lucca 12).
Google Scholar
Pancini, Livia, ed. Johann Adolf Hasse e Giammaria Ortes. Lettere (1760–1783). Turnhout: Brepols, 1998.
Google Scholar
Pellegrini, Almachilde. Spettacoli lucchesi nel secoli 17.–19. Lucca: Tipografa Giusti, 1914 (= Memorie e documenti per servire alla storia di Lucca 14).
Google Scholar
Rosenmüller, Annegret. Die Überlieferung der Clavierkonzerte in der Königlichen Privatmusikaliensammlung zu Dresden im letzten Drittel des 18. Jahrhunderts. Eisenach: Verlag der Musikalienhandlung Karl Dieter Wagner, 2002.
Google Scholar
Ryom, Peter. ‘Vivaldi ou Galuppi? Un cas de doute surprenant.’ In: Vivaldi. Vero e falso.
Google Scholar
Problemi di attribuzione, edited by Antonio Fanna and Michael Talbot, 25–41. Florence: Olschki, 1992.
Google Scholar
Schmidt, Otto Eduard. Minister Graf Brühl und Karl Heinrich von Heinecken. Briefe und Akten, Charakteristiken und Darstellungen zur Sächsischen Geschichte (1733–1763). Leipzig– Berlin: B.G. Teubner, 1921.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-663-15869-1
Google Scholar
Stockigt, Janice B. ‘Italian Sacred Music Listed in the Catalogue of Dresden’s Catholic Court Church, 1765.’ Musicologica Brunensia 53, no. 2 (2018): 221–237.
DOI: https://doi.org/10.5817/MB2018-2-11
Google Scholar
Stockigt, Janice B. and Jóhannes Ágústsson. ‘Reflections and Recent Findings on the Life and Music of Jan Dismas Zelenka (1679–1745).’ Clavibus Unitis 4 (2015): 7–48.
Google Scholar
Stockigt, Janice B. and Michael Talbot. ‘Two More Vivaldi Finds in Dresden.’ Eighteenth-Century Music 3, no. 1 (2006): 35–61.
DOI: https://doi.org/10.1017/S1478570606000480
Google Scholar
Talbot, Michael. ‘Another Vivaldi Work Falsely Attributed to Galuppi by Iseppo Baldan: A New Laetatus sum for Choir and Strings in Dresden.’ Studi vivaldiani 17 (2017): 103–119.
Google Scholar
Talbot, Michael. ‘Recovering Vivaldi’s Lost Psalm.’ Eighteenth-Century Music 1, no. 1 (2004), 61–77.
Google Scholar
Voss, Steffen. ‘Erinnerungen an glückliche Tage: Instrumentalmusik der Warschauer Hofkapelle im Bestand der “Schank II”-Sammlung der Sächsischen Landesbibliothek – Staatsund Universitätsbibliothek Dresden.’ Barok 41, no. 1 (2014): 245–249.
Google Scholar
Wutta, Eva Renate. Quellen der Bach-Tradition in der Berliner Amalien-Bibliothek. Tutzing: Hans Schneider, 1989.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Endimione. Eine Warschauer Serenata von Hasse?’ In: Johann Adolf Hasse. Tradition, Rezeption, Gegenwart. Bericht über das Symposium vom 23. bis 25.
Google Scholar
April 2010 in der Hochschule für Musik und Teater Hamburg, edited by Wolfgang Hochstein, 25–32. Stuttgart: Carus, 2013.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Federico Cristiano in Italia. Esperienze musicali di un principe reale polacco.’ Musica e storia 4 (1996): 298–299.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Foreign Musicians at the Polish Court in the Eighteenth Century: Te Case of Pietro Mira.’ In: Musician’s Mobilities and Music Migrations in Early Modern Europe. Biographical Patterns and Cultural Exchanges, edited by Gesa zur Nieden and Berthold Over, 151–169. Bielefeld: transcript Verlag, 2016.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. ‘I drammi per musica di Johann Adolf Hasse rappresentati a Varsavia negli anni 1754–63.’ In: Johann Adolf Hasse und Polen, edited by Irena Poniatowska and Alina Żórawska-Witkowska, 123–148. Warsaw: Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, 1995.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. Muzyka na polskim dworze Augusta III: Część 1. Lublin: Polihymnia, 2012.
Google Scholar
Autorzy
Jóhannes ÁgústssonReykjavík Islandia
Statystyki
Abstract views: 405PDF downloads: 800
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Muzyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Artykuły w zeszytach od 2018/1 do 2022/3 publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
