„Il grosso pacco della musica”: wysyłki Galuppianów dla Augusta III i hrabiego Heinricha von Brühla w Warszawie, 1757–1761

Jóhannes Ágústsson


Reykjavík (Islandia)

Abstrakt

Drezdeńska Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek (SLUB) przechowuje jedną z największych na świecie kolekcji twórczości religijnej i świeckiej włoskiego kompozytora Baldassara Galuppiego, zwanego „il Buranello”. Jego muzyka operowa cieszyła się wielką popularnością w połowie lat pięćdziesiątych XVIII w. u króla polskiego i elektora saskiego Augusta III oraz innych członków jego dworu. Imponująca kolekcja Galuppianów zawiera liczne kopie utworów liturgicznych pochodzących z pracowni weneckiego księdza i notorycznego fałszerza Iseppa (Giuseppe) Baldana. Niedawno kilka kompozycji błędnie przypisanych Galuppiemu przez Baldana okazało się dziełami Antonia Vivaldiego, do których zalicza się mistrzowskie opracowanie Dixit Dominus (RV 807).

W artykule wykazano, że rękopisy Galuppiego–Baldana zostały wysłane w kilku partiach z Wenecji do Warszawy (a nie – jak dotąd myślano – do Drezna) w czasie wojny siedmioletniej (1756–63), kiedy August III rezydował w polskiej stolicy. Pierwszy saski minister hrabia Heinrich von Brühl i jego uzdolniona muzycznie córka Maria Amalia również przebywali w tym czasie w Warszawie, podobnie jak sekretarz Brühla i dyrektor muzyczny Friedrich August von Koenig, który zorganizował dostawy od Galuppiego i Baldana. Fakt wysyłania podczas wojny również z Rzymu oper do Warszawy pokazuje, że w polskiej stolicy arystokracja była na bieżąco z najnowszą twórczością włoską. Relacje z warszawskich wykonań muzyki Galuppiego pojawiają się w oficjalnych dokumentach i listach Friedricha Augusta de Rossi, sekretarza do spraw włoskich na dworze polsko-saskim. Zawierają one opis serenaty wykonanej na 57. urodziny Brühla w sierpniu 1757 r.; w artykule omówiono dowody, które wyraźnie sugerują, że serenata ta, zwana Endimione, została specjalnie skomponowana przez Galuppiego na tę okazję. Przedstawiono też szczegóły dotyczące rękopisów muzycznych wysłanych z Warszawy do Drezna w 1763 r., katalog kolekcji, a także opis nieznanej wcześniej wizyty Galuppiego w stolicy Saksonii w 1765 roku.


Słowa kluczowe:

Warszawa, Drezno, Baldassarre Galuppi, Iseppo Baldan, August III, Heinrich von Brühl, Friedrich August von Koenig, Antonio Vivaldi

Ágústsson, Jóhannes. ‘Te Saxon Crown Prince Friedrich Christian and Music: Te Dresden Diaries and Account Books.’ Clavibus Unitis 9, no. 1 (2020), forthcoming.
  Google Scholar

Bacciagaluppi, Claudio. Rom, Prag, Dresden: Pergolesi und die Neapolitanische Messe in Europa. Kassel: Bährenreiter, 2010.
  Google Scholar

Burde, Ines. Die venezianische Kirchenmusik von Baldassare Galuppi. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2008.
  Google Scholar

Carboni, Domenico. ‘Alla corte Imperiale di Pietroburgo: fortuna delle opere di Baldassarre Galuppi in Russia.’ In: Galuppiana 1985: Studi e ricerche. Atti del convegno internazionale (Venezia, 28–30 Ottobre 1985), edited by Maria Teresa Muraro and Franco Rossi, 113–126. Florence: Olschki, 1985.
  Google Scholar

Cozzi, Gaetano. ‘Una disavventura di pré Iseppo Baldan, copista del Galuppi.’ In: Galuppiana 1985: Studi e ricerche. Atti del convegno internazionale (Venezia, 28–30 Ottobre 1985), edited by Maria Teresa Muraro and Franco Rossi, 127–131. Florence: Olschki, 1985.
  Google Scholar

Eitner, Robert. Biographisches-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Urzeit bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Leipzig: Breitkopf& Haertel, 1901.
  Google Scholar

Fechner, Manfred. Studien zur Dresdner Überlieferung von Instrumentalkonzerten Deutscher Komponisten des 18. Jahrhunderts. Laaber: Laaber, 1998.
  Google Scholar

Kollmar, Ulrike. Gottlob Harrer (1703–1755), Kapellmeister des Grafen Heinrich von Brühl am sächsisch-polnischen Hof und Tomaskantor in Leipzig. Beeskow: ortus, 2006.
  Google Scholar

Landmann, Ortrun. Über das Musikerbe der Sächsischen Staatskapelle. Drei Studien zur Geschichte der Dresdner Hofkapelle und Hofoper anhand ihrer Quellenüberlieferung in der SLUB Dresden. Dresden: Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, 2010.
  Google Scholar

Mellace, Raffaele. Johann Adolf Hasse. Palermo: L’Epos, 2004.
  Google Scholar

Mellace, Raffaele. Johann Adolf Hasse. Beeskow: ortus, 2016.
  Google Scholar

Mennicke, Carl. Hasse und die Brüder Graun als Symphoniker. Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1906.
  Google Scholar

Nerici, Luigi. Storia della musica in Lucca. Lucca: Tipografa Giusti, 1880 (= Memorie e documenti per servire alla storia di Lucca 12).
  Google Scholar

Pancini, Livia, ed. Johann Adolf Hasse e Giammaria Ortes. Lettere (1760–1783). Turnhout: Brepols, 1998.
  Google Scholar

Pellegrini, Almachilde. Spettacoli lucchesi nel secoli 17.–19. Lucca: Tipografa Giusti, 1914 (= Memorie e documenti per servire alla storia di Lucca 14).
  Google Scholar

Rosenmüller, Annegret. Die Überlieferung der Clavierkonzerte in der Königlichen Privatmusikaliensammlung zu Dresden im letzten Drittel des 18. Jahrhunderts. Eisenach: Verlag der Musikalienhandlung Karl Dieter Wagner, 2002.
  Google Scholar

Ryom, Peter. ‘Vivaldi ou Galuppi? Un cas de doute surprenant.’ In: Vivaldi. Vero e falso.
  Google Scholar

Problemi di attribuzione, edited by Antonio Fanna and Michael Talbot, 25–41. Florence: Olschki, 1992.
  Google Scholar

Schmidt, Otto Eduard. Minister Graf Brühl und Karl Heinrich von Heinecken. Briefe und Akten, Charakteristiken und Darstellungen zur Sächsischen Geschichte (1733–1763). Leipzig– Berlin: B.G. Teubner, 1921.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-663-15869-1   Google Scholar

Stockigt, Janice B. ‘Italian Sacred Music Listed in the Catalogue of Dresden’s Catholic Court Church, 1765.’ Musicologica Brunensia 53, no. 2 (2018): 221–237.
DOI: https://doi.org/10.5817/MB2018-2-11   Google Scholar

Stockigt, Janice B. and Jóhannes Ágústsson. ‘Reflections and Recent Findings on the Life and Music of Jan Dismas Zelenka (1679–1745).’ Clavibus Unitis 4 (2015): 7–48.
  Google Scholar

Stockigt, Janice B. and Michael Talbot. ‘Two More Vivaldi Finds in Dresden.’ Eighteenth-Century Music 3, no. 1 (2006): 35–61.
DOI: https://doi.org/10.1017/S1478570606000480   Google Scholar

Talbot, Michael. ‘Another Vivaldi Work Falsely Attributed to Galuppi by Iseppo Baldan: A New Laetatus sum for Choir and Strings in Dresden.’ Studi vivaldiani 17 (2017): 103–119.
  Google Scholar

Talbot, Michael. ‘Recovering Vivaldi’s Lost Psalm.’ Eighteenth-Century Music 1, no. 1 (2004), 61–77.
  Google Scholar

Voss, Steffen. ‘Erinnerungen an glückliche Tage: Instrumentalmusik der Warschauer Hofkapelle im Bestand der “Schank II”-Sammlung der Sächsischen Landesbibliothek – Staatsund Universitätsbibliothek Dresden.’ Barok 41, no. 1 (2014): 245–249.
  Google Scholar

Wutta, Eva Renate. Quellen der Bach-Tradition in der Berliner Amalien-Bibliothek. Tutzing: Hans Schneider, 1989.
  Google Scholar

Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Endimione. Eine Warschauer Serenata von Hasse?’ In: Johann Adolf Hasse. Tradition, Rezeption, Gegenwart. Bericht über das Symposium vom 23. bis 25.
  Google Scholar

April 2010 in der Hochschule für Musik und Teater Hamburg, edited by Wolfgang Hochstein, 25–32. Stuttgart: Carus, 2013.
  Google Scholar

Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Federico Cristiano in Italia. Esperienze musicali di un principe reale polacco.’ Musica e storia 4 (1996): 298–299.
  Google Scholar

Żórawska-Witkowska, Alina. ‘Foreign Musicians at the Polish Court in the Eighteenth Century: Te Case of Pietro Mira.’ In: Musician’s Mobilities and Music Migrations in Early Modern Europe. Biographical Patterns and Cultural Exchanges, edited by Gesa zur Nieden and Berthold Over, 151–169. Bielefeld: transcript Verlag, 2016.
  Google Scholar

Żórawska-Witkowska, Alina. ‘I drammi per musica di Johann Adolf Hasse rappresentati a Varsavia negli anni 1754–63.’ In: Johann Adolf Hasse und Polen, edited by Irena Poniatowska and Alina Żórawska-Witkowska, 123–148. Warsaw: Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, 1995.
  Google Scholar

Żórawska-Witkowska, Alina. Muzyka na polskim dworze Augusta III: Część 1. Lublin: Polihymnia, 2012.
  Google Scholar


Opublikowane
2020-07-15

Cited By / Share

Ágústsson, J. (2020). „Il grosso pacco della musica”: wysyłki Galuppianów dla Augusta III i hrabiego Heinricha von Brühla w Warszawie, 1757–1761. Muzyka, 65(2), 62–104. https://doi.org/10.36744/m.447

Autorzy

Jóhannes Ágústsson 

Reykjavík Islandia

Statystyki

Abstract views: 302
PDF downloads: 726


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Muzyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.