Mieczysław Karłowicz i orkiestra Hansa Windersteina. Hipoteza dotycząca próbnego wykonania „Rapsodii Litewskiej” w Lipsku w 1907 roku

Andrzej Pytlak

Abstrakt

Biografowie Mieczysława Karłowicza (Adolf Chybiński, Henryk Paweł Anders) nie opisali jego najważniejszych kontaktów z orkiestrą Hansa Windersteina (Winderstein-Orchester, znana także jako Leipziger Philharmonisches Orchester). Od 1896 r. zespół ten prowadził intensywną działalność koncertową w Lipsku. Był aktywny także poza granicami Niemiec – odbywał podróże koncertowe po wielu krajach lub pełnił w nich funkcję orkiestry sezonowej. Czterokrotnie (w l. 1899–1901 i 1904) występował w sezonie wiosenno-letnim w Dolinie Szwajcarskiej w Warszawie. W czerwcu 1901 r., wykorzystując obecność orkiestry Windersteina w Warszawie, Karłowicz odbył z nią próbę, podczas której wykonał fragmenty swojej Symfonii e-moll „Odrodzenie”. Kompozytor uczęszczał także na koncerty Windersteina podczas swojej wizyty w Lipsku w marcu 1906 r. i w trakcie pobytu w tym mieście od października 1906 do czerwca 1907 roku. Choć nisko oceniał kwalifikacje lipskich filharmoników, zdecydował się wynająć ich na kolejną próbę orkiestrową. Drugie przesłuchanie Karłowicza z kapelą Windersteina odbyło się prawdopodobnie w kwietniu 1907 r. (potwierdza je o rok późniejsza pocztówka kompozytora do Bolesława Domaniewskiego). Podczas tego przesłuchania Karłowicz wykonał kilka swoich poematów symfonicznych, w tym Rapsodię litewską. Był jednak niezadowolony z interpretacji tej kompozycji przez zespół Windersteina i dlatego później blokował próby wykonania jej przez inne niekompetentne orkiestry.