Eliasz Karmelita (1690–1752) i jego muzyczne środowisko zakonne
Abstrakt
Eliasz od Góry Karmel, karmelitański kompozytor z I poł. XVIII w. był dotąd słabo znany. Kwerenda źródłowa pozwoliła zweryfikować daty jego życia i uściślić bieg jego kariery zakonnej. Właściwie Jan Mataski, urodził się 4 XI 1690 r., śluby zakonne złożył 20 VII 1713 roku. Do końca życia przebywał w konwencie Bożego Ciała w Poznaniu. Oprócz rozwijania działalności muzycznej wykładał filozofię i teologię, zajmując się również wychowaniem młodych zakonników w nowicjacie i okresowo pełniąc funkcje administracyjne (prokurator konwentu). Zmarł w Poznaniu 23 X 1752 roku. Za jego życia w Poznaniu działali także inni muzycy zakonni, wśród których należy wyróżnić dwóch: Sebastiana od św. Jana Chrzciciela i Fabiana od św. Walentego. Oprócz nich aktywni byli, lub swoją działalność muzyczną zaczynali inni karmelici: Pafnucy od św. Placyda, Udalryk od św. Prokopa, Tyburcjusz od św. Franciszka, Teofil od św. Doroty, Kwintyn od św. Antoniego, Kazimierz od św. Jana Chrzciciela, Krzysztof od Trójcy Świętej, Nepomucen od Nawrócenia św. Pawła oraz Józef od św. Antoniego.
Słowa kluczowe:
Eliasz od Góry Karmel, karmelici, Poznań, muzycy karmeliccy, XVIII w.Bibliografia
Bernoulli, Johann. „Podróż po Polsce”. W: Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, opr. Wacław Zawadzki. T. 1, 327–476. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
Google Scholar
Estreicher, Karol. Bibliografia polska. T. 18. Kraków: Druk. Uniw. Jagiellońskiego, 1901.
Google Scholar
Kloskowski, Grzegorz. „Karmelici trzewiczkowi prowincji wielkopolskiej w XVII–XIX wieku”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 98 (2012): 149–270.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.11735
Google Scholar
Jazdon, Andrzej. „Eliasz Karmelita ponownie «odnaleziony»”. Muzyka 40, nr 4 (1995): 119–122.
Google Scholar
Kowalski, Kanty. O Kościele Bożego Ciała w Poznaniu. Poznań: [b.wyd.], 1840.
Google Scholar
Kolak, Wacław. Katalog archiwum klasztoru oo. Karmelitów w Krakowie na Piasku. Kraków: Zakon oo. Karmelitów, 1997.
Google Scholar
Maciejewski, Tadeusz. „O Eliaszu Karmelicie, Wawrzyńcu Zadorskim – warszawskim organmistrzu i Gabrielu Seneńskim – trębaczu”. Muzyka 22, nr 3 (1977): 111–115.
Google Scholar
Mądry, Alina. Barok. Część druga 1697–1795. Warszawa: Sutkowski Edition, 2013 (= Historia Muzyki Polskiej 3).
Google Scholar
Michałowski, Kornel. „Eliasz (a Monte Carmelo)”. W: Wielkopolski Słownik Biograficzny, red. Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski, 172. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
Google Scholar
Puziak, Marcin. „Karmelici strictioris observantiae – promotorzy sanktuarium kcyńskiego w XVIII wieku”. W: Sanktuarium Krzyża Świętego w Kcyni, red. Marcin Puziak, 75–129.
Google Scholar
Pelplin–Bydgoszcz: Bernardinum–Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej, 2022 (= Duchowe Dziedzictwo Diecezji Bydgoskiej 6).
Google Scholar
Puziak, Marcin. „Przeorzy karmelitańskiego konwentu w Bydgoszczy w latach 1728–1816 w świetle akt kapituł prowincjalnych”. Studia Bydgoskie 10 (2016): 269–273.
Google Scholar
Puziak, Marcin. „Uwagi o prowincjałach karmelitańskiej Wielkopolskiej Prowincji Najświętszego Sakramentu w XVIII w.”. Studia Bydgoskie 11 (2017): 165–168.
Google Scholar
Smet, Joachim. I Carmelitani. T. III/A. Roma: Edizioni Carmelitane, 1996.
Google Scholar
Szweykowski, Zygmunt M. „Eliasz karmelita, nieznany staropolski kompozytor. Przyczynek do systematyki formy kantatowej”. W: Z dziejów muzyki polskiej red. Konrad Pałubicki. T. 7, 110–119. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1964.
Google Scholar
Wiśniewski, Piotr. „Processionale z klasztoru oo. karmelitów w Oborach”. Liturgia Sacra 22 , nr 1 (2016): 65–175.
Google Scholar
Żórawska-Witkowska, Alina. „Elias de Monte Carmelo”. W: Encyklopedia muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska. T. 3, 16. Kraków: PWM, 1988.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 91PDF downloads: 59
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Marcin Puziak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku w „Muzyce” przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Do zeszytu 3/2022 włącznie artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Muzyce”, zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
