Twórczość Józefa Czapskiego w świetle polskiej krytyki artystycznej z lat 1930–1939
Dariusz Konstantynów
d.konstantynow@ug.edu.plInstytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2064-5677
Abstrakt
Niemal cały przedwojenny dorobek malarski Józefa Czapskiego przepadł w czasie II wojny światowej. O jego twórczości z tego czasu możemy sądzić na podstawie zaledwie kilkunastu zachowanych płócien. Brak oryginalnych dzieł może w pewnym stopniu zrekompensować ich odbicie utrwalone w słowach tych, którzy je widzieli, niezwykle ważnym źródłem wiedzy o przedwojennych dokonaniach artysty są więc wypowiedzi recenzentów komentujących wystawy w Polsce, na których malarz prezentował swoje prace od 1930 r. Dzięki nim możemy przeprowadzić częściową rekonstrukcję twórczości Czapskiego z lat 1930–1939, prześledzić zachodzące w niej przemiany, a także przyjrzeć się jej ówczesnej recepcji w krytyce. W artykule przeanalizowano niemal wszystkie komentarze prasowe odnoszące się do ekspozycji z udziałem Czapskiego (dotychczas w minimalnym stopniu wykorzystane przez badaczy jego twórczości), konfrontując je w miarę możliwości z innymi tekstami źródłowymi (m.in. wypowiedziami samego artysty i ludzi z jego kręgu).
Słowa kluczowe:
Józef Czapski, kapizm, Komitet Paryski, malarstwo polskie 1918–1939, polska krytyka artystyczna 1918–1939, wystawy sztuki w Polsce 1918–1939Bibliografia
Czapski i krytycy. Antologia tekstów. Opracowanie Małgorzata Kitowska-Łysiak, Magdalena Ujma. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996.
Google Scholar
Czapski, Józef. „Listy do Hanny Rudzkiej-Cybisowej i Jana Cybisa z lat 1932–1973. Podał do druku i opracował Józef Dużyk”. Twórczość, nr 11 (1997): 57–80.
Google Scholar
Czapski, Józef, i Ludwik Hering. Listy 1939–1982, t. 1: 4 września 1939 – 16 stycznia 1959; t. 2: 28 stycznia 1959 – 26 czerwca 1982. Opracowanie Ludmiła Murawska-Péju et al. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2016.
Google Scholar
Dużyk, Józef. „Listy Doroty Seydenmann do Hanny Rudzkiej-Cybisowej i Jana Cybisa z lat 1932–1934. Część I”. Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie 40 (1995): 193–215.
Google Scholar
Karpeles, Eric. Józef Czapski. An Apprenticeship of Looking. London–New York: Thames & Hudson, 2019.
Google Scholar
Karpeles, Eric. Prawie nic. Józef Czapski. Biografia malarza. Tłumaczenie Marek Fedyszak. Warszawa: Noir sur Blanc, 2019.
Google Scholar
Mitzner, Piotr. Warszawski krąg Dymitra Fiłosofowa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2015.
Google Scholar
Nowak, Janusz S. „Józef Czapski. Wystawy malarstwa i rysunków w latach 1930–2007”. W: Nie liczy się realizm, czy antyrealizm. Liczy się prawda. Józef Czapski, 63–67. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2016.
Google Scholar
Nowak, Janusz S. „Kalendarium życia Józefa Czapskiego 1896–1993”. W: Nie liczy się realizm, czy antyrealizm. Liczy się prawda. Józef Czapski, 46–57. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2016.
Google Scholar
Pollakówna, Joanna. Czapski. Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka, 1993.
Google Scholar
Pollakówna, Joanna. „O malarstwie Józefa Czapskiego”. W: Sztuka polska po 1945 roku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1984, 99–113. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Google Scholar
Autorzy
Dariusz Konstantynówd.konstantynow@ug.edu.pl
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0003-2064-5677
Dariusz Konstantynów jest historykiem sztuki, pracownikiem Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się historią polskiego życia artystycznego XIX – 1. połowy XX w., a także związkami między sztukami wizualnymi a polityką i ideologią.
Statystyki
Abstract views: 68PDF downloads: 27
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
Od numeru 1/2019 do 4/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Dariusz Konstantynów, Władysława Skoczylasa podróż do ZSRR , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 2 (2019)
- Dariusz Konstantynów, Czego nie napisał Władysław Strzemiński jesienią 1934 roku? , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 83 Nr 1 (2021): numer zwykły
