Projektowanie kilimów w Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie w dwudziestoleciu międzywojennym
Agata Wójcik
agata.wojcik@up.krakow.plUniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2464-660X
Abstrakt
Tekst jest omówieniem działalności pracowni projektowania kilimów na Wydziale Tekstylnym (Włókienniczym) Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie (Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych). Przedstawiam w nim program nauczania kilimkarstwa, opisuję, w jaki sposób studenci zyskiwali praktykę w tej dziedzinie, podejmuję próbę analizy prac studentów, wskazuję, jaka była koncepcja kilimu propagowana przez krakowską szkołę oraz jak szkoła promowała pracownię kilimów. Staram się także pokazać dalsze drogi zawodowe absolwentów i powiązania szkoły krakowskiej z innymi pracowniami kilimkarskimi, zestawiam również krakowską SSZiPA z innymi szkołami kształcącymi w tej dziedzinie. Najbardziej znaczącym źródłem wiedzy o projektowaniu kilimów w krakowskiej szkole były materiały archiwalne zgromadzone w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Narodowym w Krakowie i Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Projekty studentów znamy dzięki fotografiom i projektom kilimów zgromadzonym w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Krakowa i Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
Słowa kluczowe:
Szkoła Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie, Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych w Krakowie, kilim, tkanina, projektowanie, polskie rzemiosło artystyczne dwudziestolecia międzywojennego, polskie szkolnictwo artystyczne dwudziestolecia międzywojennegoBibliografia
Jurga, Halina. „Kilim polski”. Rozprawa doktorska, Instytut Sztuki PAN, 1998.
Google Scholar
Jurga, Halina. „Kilimy, gobeliny, dywany”. W: Spółdzielnia Artystów „Ład” 1926–1996, redakcja Anna Frąckiewicz, 154–169. Warszawa: Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, 1998.
Google Scholar
Kilijańska, Alicja. „Staatliche Kunstgewerbeschule 1939–1943”. W: Kunstgewerbeschule 1939–1945 i Podziemny Teatr Niezależny Tadeusza Kantora w latach 1942–1944, redakcja Józef Chrobak, Katarzyna Ramut, Tomasz Tomaszewski, Marek Wilk, 49–66. Kraków: Cricoteka, 2007.
Google Scholar
Korduba, Piotr. „Wystawa tkanin «Polska sztuka tkacka» w Instytucie Propagandy Sztuki w 1938 roku”. W: Tkaniny orientalne w Polsce – gust czy tradycja? Konferencja Polskiego Stowarzyszenia Sztuki Orientu, redakcja Beata Biedrońska-Słotowa, 23–32. Warszawa: DiG, 2011.
Google Scholar
Krawczyk, Jerzy. „W cieniu Akademii Sztuk Pięknych. Od Oddziału Przemysłowego Artystycznego Państwowej Szkoły Przemysłowej do Państwowej Szkoły Przemysłu Artystycznego w Krakowie (1891–1921)”. Małopolska. Regiony – Regionalizmy – Małe Ojczyzny 23 (2021): 9–34.
Google Scholar
Krawczyk, Jerzy. „W cieniu Akademii Sztuk Pięknych. Od Państwowej Szkoły Przemysłu Artystycznego do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Krakowie (1921–1950)”. Małopolska. Regiony – Regionalizmy – Małe Ojczyzny 24 (2022): 39–86.
Google Scholar
Mulczyński, Jarosław. Poznańska zdobnicza. Historia Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu w latach 1919–1939. Poznań: Akademia Sztuk Pięknych, 2009.
Google Scholar
Paś, Monika. „Echa sztuki art déco w projektach krakowskiego stowarzyszenia Atelier Tekstylne”. W: Polskie art déco. Materiały szóstej sesji naukowej „Polskie art déco. Wnętrza mieszkalne”, redakcja Zbigniew Cholewiński, 202–218. Płock: Muzeum Mazowieckie, 2017.
Google Scholar
Sztuka wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904–1944. Redakcja Jola Gola, Maryla Sitkowska, Agnieszka Szewczyk. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych, 2012.
Google Scholar
Warsztaty Krakowskie 1913–1926. Redakcja Maria Dziedzic. Kraków: Akademia Sztuk Pięknych, 2009.
Google Scholar
Autorzy
Agata Wójcikagata.wojcik@up.krakow.pl
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-2464-660X
Agata Wójcik – doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o sztuce (Wydział Historyczny, Uniwersytet Jagielloński, 2013), adiunkt w Instytucie Sztuki i Designu Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowe w Krakowie; autorka m.in. książki Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana (2022) oraz publikacji na temat architektury wnętrz i meblarstwa początku XX w.
Statystyki
Abstract views: 37PDF downloads: 25
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agata Wójcik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Agata Wójcik, "Czegoś podobnego dotychczas w Warszawie nie było". Wystawa Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w Zachęcie w 1908 r. , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 2 (2019)
- Agata Wójcik, Projektant Julian Pietrzyk i jego współpraca z Fabryką Mebli Artystycznych Szczepana Łojka , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 86 Nr 2 (2024)
